P.B. GRONDA, schrijver van onder meer Onder vrienden en Straus Park, duikt elke week in de populaire cultuur.

Geef een mens een grens, en hij zal ermee spelen. Daarom zijn grootse attracties in pretparken zo populair. Of alcohol. Of horrorfilms. We dollen met plezier in de schemer, maar willen natuurlijk niet echt in de duisternis storten. Wie dat wel doet, verpest het voor de rest. Ze eindigen onder bruggen of onder de grond, en zoveel confrontatie met de donkere kant wil niemand. Want ja, het moet uiteindelijk wel nog plezant blijven, allemaal.

Het lot van een generatie schermstaarders. Kicken, tot de kick met volle hand tussen de benen grijpt en even doorknijpt. Dan toch liever Netflix en pantoffels. Dan toch liever gewoon plezant.

Als er nu een ding zeker is, dan wel dat het op de meeste plaatsen in de wereld eigenlijk helemaal niet zo plezant is. Rijke landen krijgen af te rekenen met eenzame gekken en een depressieve bevolking, arme landen met al de rest. Naargelang de hoogdringendheid en de politieke agenda bereikt een heel klein deel van die algemene miserie ons in de vorm van nieuwsverslagen. Uit de oceaan kloterij pletst elke dag een druppel door ons plafond, en die kunnen we dan eindeloos analyseren terwijl we verzuchten hoe nat hij wel is.

Deze zomer vonden enkele journalisten sommige van de beelden die ze uit Gaza hadden meegebracht te gruwelijk om uit te zenden. Ook besloot bijvoorbeeld de VRT vorige maand om de opname van de onthoofding van de Amerikaanse journalist James Foley niet te laten zien op haar kanalen.

Het gaat hier natuurlijk al om twee erg verschillende dingen. Een verslag van een reporter en een als gore propaganda gebruikte rituele moord door een extremistische gek. In termen van beeldtaal maakt het allemaal niks uit. Daarin worden het allemaal pixels met kleur en klank en een tijdsduur en noem maar op. YouTube voelt dat verschil niet in de upload.

Beelden uit die laatste categorie zendt niemand met enig besef voor context en moraal ooit uit. Niet in bewegend beeld, ook niet in de vorm van een frame die als foto wordt gebruikt. Dat er een onderstroom op internet bestaat die dat soort filmpjes wel beschikbaar stelt, is eigen aan de smerige kant die onze samenleving nu eenmaal heeft. Ik denk niet dat de regel ‘het staat toch al op internet, dus laten wij het ook maar zien’ ons als soort veel verder zal helpen.

Ik heb meer twijfels over journalisten die bepaalde beelden bewust uit een montage halen. Al zullen daar vast geldige redenen voor te bedenken zijn, en is het tenslotte de taak van een journalist om het nieuws te brengen, niet om het gewoon door te geven.

Toch is het vooral de bron van beelden die moet bepalen of ze al dan niet voor het publiek zijn bestemd. Als de waarheid gruwelijk is, laat ze dan toch maar zien. De publieke opinie is nu eenmaal een van de factoren die in zekere mate mee bepaalt of democratische landen tot actie overgaan. Nu en dan kan het geen kwaad om de mens door de schemerzone mee naar de duisternis mee te slepen. Al was het maar om iets meer dankbaarheid te creëren aan de plezante kant van de grens.

P.B. GRONDA

ALS DE WAARHEID GRUWELIJK IS, LAAT ZE DAN TOCH MAAR ZIEN.