P.B. GRONDA, schrijver van onder meer Onder vrienden en Straus Park, duikt elke week in de populaire cultuur.

In Vlaanderen werd door mogelijk het enige efficiënte Belgische consumentenprogramma ooit, namelijk Basta, al bewezen hoe relatief eenvoudig het is om door middel van een gemakkelijk over te nemen persbericht nonsens in het nieuws te krijgen.

De daaruit te trekken les was vooral voor de nieuwsconsument, want het systeem is natuurlijk niet veranderd. Zo was er recent de Nederlandse kunstenaar Nelle Boer, die zich zonder zijn pasje te laten zien als ‘media-Marokkaan’ Nizar Mourabit had kunnen verkopen.

Nu blijft dat halve werk niet altijd zonder gevolg in een wereld waar bijna alles wat we doen of fout doen wordt gekwantificeerd om er – uiteindelijk – geld mee te verdienen. Zeker in het internettijdperk, waarin tijd een veel minder eendimensionale zaak is. Bekend is het verhaal van de beursmakelaar die in het onzalige 2008 een zes jaar oud bericht uit de South Florida Sun Sentinel vond over het bankroet van American Airlines. Dat online-artikel was helaas niet gedateerd, waardoor Google het oppikte en catalogeerde als ‘nieuw’. Beursmakelaar verslikt zich in zijn koffie, stuurt het nieuws via een persbureau de wereld in en het aandeel van AA daalt in een mum van tijd met 75 procent, tot virtueel niets.

Ja, we gaan nog een paar keer goed lachen nu we ons lot hebben overgelaten aan een bende geschifte bankiers met een hoop technologie.

Zelden werd het echter zulk een hemeltergend schouwspel als toen, net voor het jolige volksfeest Halloween, een studie verscheen die bewees dat wij – domme kloten die we zijn – haast alles wat we denken te weten dik dik fout hebben. Hahaha! Schitterend!

Brenger van dat perfect verpakte nieuws was het Britse onderzoeksbureau Ipsos MORI, dat vooral grootschalig, internationaal marktonderzoek uitvoert voor overheden en grote, beursgenoteerde bedrijven. Op zich niks mis mee – de markt onderzoeken is een van de meest logische zaken die je kunt doen voor je bijvoorbeeld een product gaat aanbieden. Of je daar ook een politiek beleid op moet afstemmen, is al een heel andere vraag, maar bon.

Kort: na een studie in een dozijn landen ongeveer bleek dat heel veel mensen een vrij tot sterk vertekend beeld hebben van onder andere werkloosheid, religie en gemiddelde leeftijd bij hun landgenoten. Het ging ook over moslims, en dat trekt lezers zoals eroticabeurzen mensen van achter Herentals trekken.

Nergens aandacht voor het staal van dit onderzoek, de foutenmarge en de opdrachtgever, maar dat zijn we zo gewend. Vooral verscheen er niet één stuk over de rol van de media in de vorming van perceptieproblemen. Niks over dat stockbeeld van een Marokkaan in leren jasje bij de een of andere metrohalte dat bij elk berichtje over stadscriminaliteit getoond wordt in de journaals, om nu maar iets te zeggen. Ik ben natuurlijk maar een domme kloot en heb het vast weer helemaal fout begrepen. Alstublieft, onderzoeksbureaus en nieuwsmedia, leg nog eens – traag! – uit wat ik nu precies moet denken.

P.B. GRONDA

UIT EEN STUDIE IS GEBLEKEN DAT HEEL VEEL MENSEN EEN VERTEKEND BEELD HEBBEN VAN HUN LANDGENOTEN. DE STUDIE GING OOK OVER MOSLIMS, EN DAT TREKT LEZERS ZOALS EROTICABEURZEN MENSEN VAN ACHTER HERENTALS TREKKEN.