P.B. GRONDA, schrijver van onder meer Straus Park – later dit jaar verschijnt zijn nieuwe roman -, duikt elke week in de populaire cultuur.

Ze zeggen dat alles terugkomt en dat is ook zo. Oorlog, okergeel, cowboyfilms. Alles komt terug. Ik weet niet precies hoe dat komt. Vermoedelijk omdat heel ons bestaan is opgebouwd uit cyclische bewegingen. Het draaien rond de zon, het draaien rond onze as, de seizoenen, de verjaardagen, de uren van de dag. Daarbij houden we ook nog eens van gewoontes en tradities omdat die houvast bieden. En dat is goed. Het leven is kort, maar het is ook een lange slappe koord boven de dood en menselijk ongeluk, dus grijp alle houvast die je vinden kunt.

Dat alles terugkomt, wil zeggen dat we herkenbare patronen herbeleven. Mensen zeggen nu bijvoorbeeld: de Koude Oorlog is terug. Dat is niet echt waar, natuurlijk. Maar het gaat slechter tussen Washington en Moskou en ja, dan is de vergelijking snel gemaakt. Want dat is het natuurlijk ook: we gaan ernaar op zoek. Net zoals we op zoek gaan naar een herkenningspunt wanneer we de weg zoeken. De mens is een essentieel melancholisch dier. We zoeken de vlucht en willen tegelijk altijd maar terugkeren. Een van onze meest typische culturele escapismen, het popliedje, is gefundeerd op het verlangen om terug te keren naar het refrein, en dat telkens opnieuw te herbeleven. Laat je door de gezondheidsmensen vertellen wat je wilt, maar wij leven voor de suiker, niet voor de kamut.

Dat alles terugkomt, zou daarom niet mogen betekenen dat alles létterlijk terugkomt. Dus hetzelfde ding dat echt gewoon terugkomt, nee, daar gaat het niet om. Dat lijkt de industrie die als opdracht heeft ons te onderhouden niet helemaal begrepen te hebben. Of ze is het althans vergeten. Talloos zijn intussen de televisieprogramma’s en de filmfranchises die opnieuw gelanceerd worden. En dat is toch wat raar. Zeker omdat mensen in pakken altijd dit beweren: ideas are cheap.

Daar ben ik het nog mee eens, ook. Een idee hebben, is eigenlijk erg gemakkelijk. De realisatie ervan en de manier waarop je het naar een publiek brengt, is vaak moeilijker. Of alleszins arbeidsintensiever en duurder. Dus dan vraag je je toch af: als ideas dan toch zo cheap zijn, waarom zijn er dan zo weinig ideas? Kijk naar andere producten die goedkoop zijn. Papieren zakdoekjes, pindanootjes, balpennen. Zie je echt overal. In overvloed. ‘Moet jij een balpen hebben?’ – ‘Nee.’

Het enige idee dat echt heel weinig blijkt te kosten is: zeg, weet je nog dat idee van vroeger? Wat als – ik weet dat dit gek klinkt – we dat nu gewoon opnieuw doen?

Neem nu TheX-Files. Komt terug. Want dat marcheerde nogal vroeger. Maar het nieuwe The X-Files is natuurlijk nooit het vernieuwde The X-Files. Het nieuwe The X-Files is misschien The Walking Dead. Of een computerspel. Of helemaal niets. Nu gaat Hank Moody aliens vangen terwijl hij gewoon in zijn onderbroek in de zetel wil liggen.

Ik vind het allemaal onzin, die remakes. Wat je krijgt, is een James Bond-samenleving. Alle originaliteit en schoonheid wordt vermalen en herhaald tot er enkel nog langgerekte reclamespots overblijven. Omdat dat blijkbaar genoeg is voor de gapende massa. Cheap.

P.B. GRONDA

DAT ALLES TERUGKOMT, ZOU NIET MOGEN BETEKENEN DAT ALLES LÉTTERLIJK TERUGKOMT.