PAPER TRAILS

Tine Hens
Tine Hens Journaliste voor Knack

Zondag, 21/11 – CanvasEindelijk is er een alternatief voor de snerpende vrouwenstem met Hollands accent die van de meeste gps’en een erg doeltreffend foltertuig maakt. In Paper Trails steekt Hendrik Willemyns de favoriete boeken van zijn favoriete auteurs in dat apparaatje, en laat hij zich leiden naar de plaatsen waar ze zich afspelen. In de eerste aflevering voerde de altijd rusteloze en zoekende, nooit aangespoelde Scott F. Fitzgerald de kijker van Saint Paul Minnesota (waar hij geboren werd) naar de Franse Rivièra (waar hij het mooie weer maakte), en over Parijs (waar hij tot de literaire scene behoorde) weer terug naar Saint Paul (waar hij aan de drank geraakte). Het idee is schitterend, al toonde Paper Trails ook aan dat een schitterend idee nog niet noodzakelijk een even schitterende reportage oplevert. Daarvoor overstegen de gesprekken met de heren kenners te weinig het gemiddelde niveau van een pagina op Wikipedia. Ik vermoed ook dat Willemyns net iets te veel samen wou ballen: én een portret van Fitzgerald en zijn wilde, zotte vrouw Zelda, én een evocatie van Tender is the Night, én een flashback naar de tijd van toen. Het gevolg was dat het geheel wat vaag en oppervlakkig bleef. Dat werd het best geïllustreerd door de biograaf van Fitzgerald. Hij zat verscholen in de donkerste hoek van zijn huis, waar hij – amper bijgelicht door een flakkerend haardvuur en een schemerlamp – als een rokerige vulkaan kringetjes informatie over Scott en Zelda de lucht in spuwde. Dat Scott de dichter van het rijke, uitbundige leven was, zonder dat hij dat daarom ook zelf leidde, bijvoorbeeld.

Van de geïnterviewde man in Saint-Tropez vernam ik dan weer dat het idee van de swingende Franse Rivièra was ontstaan dankzij het groepje Amerikaanse kunstenaars dat er in de jaren twintig verbleef. In Parijs stonden een journalist en een hiphopartiest slash literatuurprofessor ergens in een plantsoentje aan een metrostation. Met armen, benen, keel- en neusklanken probeerden zij uit te beelden hoe de relatie tussen Scott en Zelda nu precies zat. Niet zo goed, zo bleek. Zij was zo zot als een achterdeur en verveelde zich ook nog steendood, hij had te veel aandacht voor zijn geschrijf. Vreemd, dacht ik, want ik meende me te herinneren dat ook Zelda een boek had geschreven, dat erg dicht aanleunde bij wat Fitzgerald in Tender is the Night over Nicole en Dick Dyver te vertellen had. Maar de gps van Willemyns katapulteerde me alweer de oceaan over. In Saint Paul Minnesota stond het huis van Fitzgerald. De conservator lichtte het geboortecertificaat van de muur en fluisterde toen – alsof het een staatsgeheim betrof – dat dit niet het originele was, maar een kopie, van vijftig cent. Een muzikant en fan van Fitzgerald had het vervolgens over zijn alcoholverslaving – die van Scott, dus. ‘Hij was een gin-man’, kreeg ik te horen.

Veel dieper dan ‘hij was een schrijver, hij had een zotte vrouw en hij dronk veel te veel’ ging dit portret van Fitzgerald eigenlijk niet. De beste momenten uit deze literaire roadmovie waren alvast niet de gesprekken met de kenners, maar wel de citaten uit Tender is the Night die Willemyns op het ritme van de muziek van Arsenal verweefde met beelden van golvende wolken aan de Rivièra of de verkeersstroom op de Champs Elysées. Dat was pure poëzie en alleen daarom verkies ik de literaire gps van Willemyns boven om het even welke Hollandse vrouw die het toch altijd beter weet.

Lees nog meer recensies en bedenkingen in de nieuwe blog Testbeeld op KNACKFOCUS.BE

TINE HENS

Veel dieper dan ‘hij was een schrijver, hij had een zotte vrouw en hij dronk veel te veel’ ging dit portret van Scott F. Fitzgerald eigenlijk niet.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content