Zondag 2/5, 20.10 – Canvas
Hoe het met de tubes, doosjes en flesjes op uw nachttafeltje gesteld is, daar spreken we ons niet over uit, maar blijkbaar slikken we met zijn allen nog te veel medicijnen. En ja, dat is een probleem: de kosten gaan immers steeds maar de hoogte in. In Het Marketingmedicijn zoekt Panorama naar de eventuele marketingmechanismen achter die stijging. ‘Vroeger was het dagelijkse kost dat artsen door medische vertegenwoordigers commercieel benaderd werden’, vertelt eindredacteur Jan Holderbeke. ‘Ze kregen geschenken of werden onder het mom van een congres op cruise gestuurd om hen te overtuigen patiënten geneesmiddelen voor te schrijven die niet noodzakelijk de beste waren.’
En hoe zit het dan nu?
Jan Holderbeke: Sinds enkele jaren houdt de farmaceutische industrie er op aandringen van de overheid ethische codes op na en die voornoemde praktijken zijn intussen inderdaad grotendeels verleden tijd. De sector heeft echter wel een gigantische voorsprong op het vlak van pr en informatieverstrekking opgebouwd. Met verregaande gevolgen: de informatie die de dokters ontvangen, komt nog steeds vooral uit farmaceutische hoek. Bovendien wordt er op Europees niveau hard gelobbyd om patiëntgerichte reclame te mogen maken – wat ook steeds vaker gebeurt, hoewel het eigenlijk verboden is.
Op welke manier gebeurt dat dan?
Holderbeke: Denk aan de ‘Boodschap van Algemeen Nut’ over teennagelschimmel die weken lang op de openbare omroep te zien was en die exact dezelfde lay-out had als de verpakking van het desbetreffende middel! Of aan de groots opgezette voorlichtingscampagne rond baarmoederhalskanker. Wat blijkt? Om de drie jaar een uitstrijkje laten nemen werkt in veel gevallen even goed en is goedkoper dan het 500 euro kostende vaccin. Toch worden elk jaar zowat tachtigduizend meisjes ingeënt voor in totaal een slordige 40 miljoen euro. En dat terwijl de kosten voor gezondheidszorg de pan uit rijzen.
Kan de overheid de industrie dan niet onder controle houden?
Holderbeke: Het probleem is dat farmaceutische bedrijven de enige zijn die over genoeg fondsen beschikken om klinische studies op te zetten. Zulke onderzoeken zijn enorm duur en geen enkele universiteit of overheidsdienst is financieel in staat om ze zelfstandig te volbrengen. En ze zijn natuurlijk wel nodig om een bepaald geneesmiddel te ontwikkelen en op de markt te brengen. In sommige gevallen worden echter zelfs slechte resultaten verzwegen. Bij Memantine bijvoorbeeld, een middel dat alzheimer afremt, werden de mindere uitkomsten van zeven verschillende onderzoeken door de producent achtergehouden om de verkoop niet in het gedrang te brengen.
Is het niet normaal dat bedrijven en universiteiten samenwerken?
Holderbeke: Het is inderdaad een gangbare zaak dat farmaceutische bedrijven universitair onderzoek sponsoren. Maar: in Leuven wordt meer dan de helft van de leerstoelen geneeskunde en farmacologie gesponsord door de industrie, wat toch neerkomt
op de kat bij de melk zetten.
Freek Lauwers
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier