‘Over There’, een serie over een groepje soldaten op het slagveld in Irak, zorgde in de VS voor vuurwerk. Niet alleen op, maar ook naast het scherm.

‘O ver There is zo subjectief dat het lijkt alsof de serie geschreven werd door Osama bin Laden.’ Aldus een verbolgen columnist over de dramareeks die in de Verenigde Staten vorige zomer op de televisie kwam. De kwade reactie was niet zo verrassend, want de serie tackelt het meest gevoelige onderwerp van het land: de oorlog in Irak. Over There volgt de belevenissen van een groepje jonge soldaten uit het Amerikaanse leger dat voor het eerst op missie wordt gestuurd naar ‘Hoessein country’ en werd zo de eerste reeks uit de Amerikaanse tv-geschiedenis die een oorlog op het scherm brengt terwijl die nog gaande is. Nochtans wou producent Steven Bochco, de legendarische tv-maker die onder meer Hill Street Blues en NYPD Blue op zijn curriculum heeft staan, helemaal geen politieke boodschap brengen met zijn nieuwe serie. ‘ Over There is geen politieke show,’ vertelde hij in interviews, ‘maar een show over een zevental jonge soldaten en hun sergeant die als enige doel hebben de dag levend door te komen. Zodra je een positie inneemt rond een thema als dit, maak je geen kunst meer. Als kunstenaar is het je taak om vragen te stellen, niet om antwoorden te geven.’

De hoop dat Over There niet als een politieke reeks zou worden beschouwd, was natuurlijk een beetje naïef. Tenslotte heeft geen enkel thema de Verenigde Staten zo in tweeën gesplitst als de oorlog in Irak. Maar afgaand op de reacties in Amerika is Bochco er inderdaad in geslaagd om objectief te blijven, want Over There kreeg uit alle kampen lof én kritiek. Conservatieve aanhangers van de oorlog zagen in de expliciete geweldscènes en verwijzingen naar de martelingen in Abu Ghraib kritiek op het leger, maar sommige rechts geïnspireerde journalisten vonden de reeks dan weer een eerbetoon aan de moed van jonge Amerikanen. Vredesactivisten bezongen de lof van Bochco omdat hij zich tegen de gebeurtenissen in Irak durfde uit te spreken, terwijl anderen het verschrikkelijk vonden dat Hollywood zich kritiekloos in de oorlogslogica van president Bush inschreef. En een derde groep bekritiseerde Bochco omdat hij… geen positie innam: ‘Ken jij iemand die geen opinie heeft over de oorlog in Irak?’, schreef Newsweek vlak voor de première van de reeks. ‘Dan zal je misschien verrast zijn als je Over There ziet.’

Over een ding waren veel commentatoren het wel eens: Over There is kwaliteit. De bloederigheid van de oorlog wordt op een indrukwekkende manier op het scherm gebracht – in de eerste aflevering wordt een soldaat bijvoorbeeld in tweeën gereten, waarna zijn benen nog even doorlopen – en ook de psychologische impact van het geweld op de jonge soldaten en hun familie thuis wordt diepgravend behandeld. ‘Door in Over There niet het conflict zelf maar de soldaten centraal te plaatsen,’ schreef USA Today, ‘heeft Bochco misschien wel het meest verontrustende en realistische portret van oorlogsvoering gemaakt dat ooit in een Amerikaanse tv-serie te zien was.’ Desalniettemin is Over There niet echt lang meegegaan. Voor de première zaten er vier miljoen Amerikanen voor de buis, maar tegen het einde van het eerste seizoen van dertien afleveringen was dat aantal gehalveerd. De zender besliste daarom geen tweede reeks meer te maken. De Amerikanen zijn voor hun beeld van de oorlog in Irak dus weer op de nieuwsuitzendingen aangewezen, en dat is niet noodzakelijk goed nieuws. Want zoals website Popmatters.com schreef: ‘ Over There slaagt erin om zijn kijkers te laten nadenken over de oorlog, zodat ze zelf op zoek willen gaan naar informatie. Iets wat de Amerikaanse journaals nog niet gelukt is.’

OVER THERE : MAANDAG 27/2 – 22.25 KANAALTWEE

Stefaan Werbrouck