Met haar indringende blik, lijkbleke huid en bovenaardse uitstraling lijkt Tilda Swinton geboren om een vampier te spelen. In Only Lovers Left Alive, haar derde samenwerking met arthouse-icoon Jim Jarmusch, schittert de Schotse als Eve, een bloedzuiger die met de nodige existentiële vraagstukken kampt. ‘Twilight interesseert me geen zier!’
Nee, Tilda Swinton ziet er bepaald niet alledaags uit. Ik heb haar voor het eerst in levenden lijve gezien op het openingsfeest van Cannes 2009, waar ze bepaald niet de enige celebrity was. In het echt bleken haar ranke gestalte en opmerkelijke aura nog indrukwekkender. Vier jaar later ontmoet ik haar opnieuw op een van de vele privéstranden die de mondaine Franse badstad rijk is. Andermaal valt op dat ze met haar ivoren voorkomen een klasse apart vormt tussen de overload aan A-, B- en C-listers. Geen wonder dus dat zowel arthouseregisseurs als Hollywood staan te springen om met haar samen te werken. In haar begindagen was ze de fetisjactrice van wijlen Brits avant-gardist Derek Jarman, maar ze liet zich evenzeer opmerken in dure Hollywoodproducties als het David Finchersprookje The Curious Case of Benjamin Button (2008). Met Jim Jarmusch, de king of cool achter iconoclastische indies als Stranger than Paradise (1984), Down by Law (1986) en Ghost Dog: The Way of the Samurai (1999), slaat ze nu voor de derde keer de handen in elkaar. In diens eigenzinnige vampierfilm Only Lovers Left Alive speelt ze Eve, een eeuwenoude bloedzuiger die haar depressieve soortgenoot Adam (een rol van Thor-slechterik Tom Hiddleston) koste wat het kost wil opvrolijken.
‘Van het idee om werkelijk on-sterfelijk te zijn, gaat iets ongelooflijk moois en krachtigs uit’, vertelt de ondertussen 53-jarige telg uit een eeuwenoud Schots aristocratisch geslacht enthousiast wanneer ik haar vraag of ze geen schrik heeft dat het bioscooppubliek aan vampiermoeheid begint te lijden. ‘Bovendien is vampirisme een geweldige metafoor om het over allerlei moeilijke levensvragen te hebben. Het moet van Toy Story 3 geleden zijn – en dan heb ik het over die razend spannende sequentie waarin de speelgoedhelden op het punt staan verbrand te worden – dat een Amerikaanse film zo inzoomt op vragen over leven en dood. (lacht)‘
Wie is jouw favoriete filmbloedzuiger?
TILDA SWINTON:(denkt een tijdje na) Er schiet me niemand te binnen. Ik denk dat ik net zoals iedereen een beetje uitgekeken was op het genre. Twilight interesseert me bijvoorbeeld geen zier. Het verheugde me dan ook dat Jim de vampierenmythe een draai had gegeven. De kunstenaar-vampier – of ‘hipstervampier’ zoals criticasters hoogstwaarschijnlijk zullen opperen – lijkt me een hoogst origineel concept. Daarnaast was ik blij dat mijn personage een echte levensgenieter is. Vaak worden vampiers voorgesteld als depressieve hoopjes ellende die gebukt gaan onder de pijn van het zijn. Dat Eve zichzelf keer op keer heruitvindt, maakt haar tot de gelukkigste – en in mijn ogen interessantste – bloedzuiger op aarde.
Het heeft Jarmusch ettelijke jaren gekost om dit project van de grond te krijgen. Jij was echter van dag één van de partij. Werd je na een tijdje het wachten niet moe?
SWINTON: Ondertussen ben ik het al gewend. (lacht) Omdat ik graag voor minder vanzelfsprekende projecten kies, gebeurt het wel vaker dat het lang duurt voordat ze het groene licht krijgen. Het klopt dat het Jim werkelijk bloed, zweet en tranen heeft gekost om het budget bijeen te krijgen. Groot voordeel van zulke moeilijke bevallingen: tegen dat je op de set staat, zit het personage volledig in je DNA. Ik kende Eve door en door. Ik wist perfect hoe ze praat en zich voortbeweegt.
Hoe kan het toch dat een uniek talent als Jarmusch het alsmaar moeilijker heeft om films gemaakt te krijgen?
SWINTON: Stiekem hoopte ik dat jij een antwoord op die vraag had. (lacht) Ik ben blij dat de film hier in Cannes zo warm ontvangen is. We leven in cynische tijden. Steeds vaker merk je dat zowel pers als publiek een film afkraakt net omdat hij van het geijkte pad durft af te wijken. Niet moeilijk dus dat Hollywood alleen nog maar inzet op onnozele actiefilms en stupide sequels.
Kom, kom: zelf ben je ook niet vies van een stevige portie Hollywood.
SWINTON: Schijn bedriegt, mijn beste. Eigenlijk valt het aantal studiofilms waarin ik heb meegespeeld best mee. Bovendien dateert mijn recentste mainstreamproject alweer van enkele jaren geleden. Als ik me al met Hollywood heb ingelaten, had dat voornamelijk met het creatieve talent achter de camera te maken. Wie wil er nu niet met de Coens of David Fincher samenwerken? Spijtig genoeg merk je dat zelfs dat soort filmmakers het alsmaar moeilijker heeft. Joel en Ethan Coen draaiden met A Serious Man (2009) en Inside Llewyn Davis (2013) piepkleine producties en David heeft met House of Cards (2013) zijn toevlucht gezocht in tv-land.
Iets helemaal anders: de melancholie waarvan Only Lovers Left Alive doordrongen is, roept herinneringen op aan de videoclip voor The Stars (Are Out Tonight) die je recent met David Bowie hebt gedraaid.
SWINTON: Ah, good old David. Wat een fantastische man. Ik heb hem jaren geleden in Londen ontmoet en we zijn altijd in contact met elkaar gebleven. Ik ben benieuwd wat hij van de film vindt. Het is inderdaad opvallend dat zowel Jim als David zowat tegelijkertijd een onderwerp als vergankelijkheid behandelen. Misschien dat er toch iets in de lucht hangt. ‘The stars, they live forever’, zingt Bowie in dat nummer, een zinnetje dat me blijft achtervolgen.
Nog een vrije associatie: het sluimerende sfeertje van de film doet denken aan The Maybe, het kunstproject waarbij je jezelf slapend in een glazen kast etaleert in verschillende vooraanstaande musea.
SWINTON: Interessant hoe de geest verbanden legt, niet? Ik moet toegeven dat ook ik daaraan moest denken toen we op de set stonden – of beter: lagen. (lacht) Als ik echt eerlijk ben, denk ik dat alles wat we doen – bewust én onbewust – op de een of andere manier onderling verbonden is. Vergelijk het met een soort kosmisch smörgåsbord.
Wat bezielt iemand om zichzelf zo uit te stallen?
SWINTON: Het enige wat ik over The Maybe kan vertellen, is dat ik er nooit over praat. Hoe minder erover gecommuniceerd wordt, hoe vrijer de toeschouwer de installatie kan interpreteren.
ONLY LOVERS LEFT ALIVE
Vanaf 19/2 in de bioscoop.
DOOR STEVEN TUFFIN
Tilda Swinton’HET MOET VAN TOY STORY 3 GELEDEN ZIJN DAT EEN AMERIKAANSE FILM ZO INZOOMT OP VRAGEN OVER LEVEN EN DOOD.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
