Vrijdag 19/10, 22.55 – Ned 2. Emanuele Crialese, IT-FR 2006

Pal tegenover het Vrijheidsbeeld ligt Ellis Island, een stomp grond van enkele hectaren waar iedereen die tussen 1892 en 1954 na een lange zeereis in New York aankwam langs passeerde. Over die poort naar de Nieuwe Wereld en de grote Italiaanse emigratie van de late 19e eeuw naar Amerika gaat Nuovomondo. Rond dat thema zijn er natuurlijk al ettelijke films gedraaid, van Elia Kazans America, America tot Martin Scorseses The Gangs of New York. Maar regisseur Emanuele Crialese legt in zijn als een reeks indrukwekkende tableaus opgevatte film andere en tot nu toe vaak genegeerde accenten. Zo heeft hij bijvoorbeeld veel aandacht voor de aankomstprocedure op Ellis Island waarbij de immigrant gescreend en gekeurd werd en hij ook intelligentietests moest afleggen.

Deze erg authentiek gereconstrueerde odyssee, in Venetië goed voor de Zilveren Leeuw, begint ruim voor het inschepen met een vreemd boeteritueel: twee mannen klauteren op blote voeten over rotsen te midden van een kaal berglandschap met een stuk steen tussen hun tanden gekneld. Meteen waan je je in een fresco van de broers Taviani, nog twee uitmuntende chroniqueurs van het plattelandsleven en de magische folklore van de Italiaanse laars. Zeker als er even later ook muntstukken uit de fonkelende sterrenhemel vallen op het gezicht van een man die bijna helemaal ondergegraven is. Die man is Salvatore Mancuso (Vincenzo Amato), een arme weduwnaar uit Sicilië. Hij heeft postkaarten uit de VS gezien met reuzengroenten en struiken waarop geld groeit. Samen met zijn twee zonen, zijn oude moeder en twee jonge vrouwen die hem toevertrouwd worden, gaat ook hij alles verwedden op een betere toekomst in het Beloofde Land.

In het stuk op zee vaart Nuovomondo over Titanic-terrein, maar dan artistieker. Het klassenverschil tussen de passagiers die de overtocht maken, wordt duidelijk en er is ook een romantische noot. Salvatore maakt er kennis met een mysterieuze roodharige Engelse dame (Charlotte Gainsbourg), die op zoek is naar een man om de VS binnen te kunnen. Maar of Crialese en zijn begenadigde cameravrouw Agnès Godard nu die vermoeiende zeetocht filmen, een hevige storm, enkele passagiers die een opzwepende tarantella dansen of een surrealistische droom over Amerika met rivieren van melk, de beelden hebben vaak een zowel hypnotiserende als ascetische kwaliteit.

Crialese studeerde zelf film in de VS, en het met ingehouden poëtische lyriek vertelde Nuovomondo is een ode aan de gevoelens van angst en hoop van de emigrant.

LUC JORIS