‘MUZIEK IS EEN SPIEGEL VAN DE WERELD’

Met Nicolas Jaar is in de elektronische muziekwereld een nieuw rastalent opgestaan. Zijn singles en remixes worden al een tijd fel gesmaakt ten kantore Knack Focus, maar nu is er zijn intrigerende debuut Space Is Only Noise. Een gesprek met een vrijdenkende beeldenstormer, een pianist die liever op zijn computer speelt. ‘Wie heeft ooit bepaald dat alle muziek op de radio een beat moet hebben?’

Nicolas Jaar – Nico voor de vrienden – is niet voor één gat te vangen. Op zijn 21e combineert hij de muziek met studies aan de Brown University in Rhode Island en runt hij zijn eigen label. Zijn roots liggen in Chili en de VS én hij heeft een Franse talenknobbel. Het eerste wat we echter willen weten, is hoe we zijn naam correct uitspreken.

Nicolas Jaar: Wanneer ik in Frankrijk ben, zeggen ze ‘Jare’, in Engeland en de VS klinkt het als ‘Jhar’ en in Duitsland is het ‘Jaar’, met veel lucht in de ‘a’. Ik heb overal een andere naam, het past bij mijn achtergrond.

Doe je die nog eenmaal uit de doeken?

Jaar: Mijn ouders zijn Chileens, maar wonen al lang in de VS, waar ik geboren ben. Mijn moeder is half Frans en mijn vader heeft Arabisch bloed. Toen ik anderhalf jaar oud was, gingen mijn ouders uiteen en ging ik met mijn moeder in Chili wonen. Acht jaar later kwamen mijn ouders opnieuw samen en verhuisden we opnieuw richting New York.

Er is op ‘Space Is Only Noise’heel wat Frans te horen. Heeft dat met de wortels van je moeder te maken?

Jaar: Ik ben onderwezen in het Frans. Zowel in Santiago als in New York liep ik school op het Lycée. Frans is mijn derde moedertaal, na Engels en Spaans. De stemmen die je in Être hoort, komen trouwens uit een interview tussen de Franse filmcriticus Serge Daney en Jean-Luc Godard. Ik adoreer Godard, en zijn interviews vind ik mogelijk nog beter dan zijn films – of toch ten minste begrijpelijker. ( Lacht)

Het zorgt voor dat tikkeltje extra exotisme op het album.

Jaar: Ik zal in mijn muziek nooit iets gebruiken enkel omdat het exotisch is. Integendeel, ik ben tegen zo’n manier van denken. ‘Exotisch’ is een typisch westers begrip, een manier waarop wij kijken naar zaken die in onze ogen anders of inferieur zijn. Het heeft een zekere spektakelwaarde en dit album is antispektakel. Ik wil dat de mensen langzaam naar binnen worden getrokken. Het is geen snelle hap, geen soapopera of McDonalds.

CULTURE CLASH

Je speelt al sinds jonge leeftijd piano, wie of wat heeft je tot de elektronische muziek bekeerd?

Jaar: Toen ik veertien was hoorde ik Tiga’s DJ Kicks in de studio van een bevriende fotograaf. Voor mij was het in de eerste plaats muziek met snellere ritmes en elektronische klanken, de link met dansmuziek of discotheken was me vreemd. Niet veel later kreeg ik van mijn vader de cd Thé Au Harem d’Archimède van Ricardo Villalobos (Chileens technoproducer; nvdr.) cadeau en die schudde mijn wereld danig door elkaar. Het is elektronische muziek, maar ze kon evengoed door wilde dieren gemaakt zijn. Elektronisch, maar toch erg organisch, dat probeer ik ook te bereiken. Van alle traditionele instrumenten beheers ik de piano het best, maar de computer is toch mijn favoriete instrument.

Villalobos is de peetvader van de Chileense technoscene met haar eigen, unieke geluid.

Jaar: De meesten van die Chileense producers zijn ooit vertrokken uit hun land, richting Berlijn, Barcelona of Londen, maar keren regelmatig terug. Die heen-en-weerbeweging sijpelt door in hun muziek. De echo tussen Europa en Zuid-Amerika zorgt voor een interessante tweestrijd en goede kunst is altijd het resultaat van een culture clash.

Je hebt geen clubachtergrond, maar dat is wel het milieu waarin je tegenwoordig thuis bent.

Jaar: Ik voel me er niet thuis. Geloof me, telkens als ik het gevoel heb dat ik deuntjes voor dronken kids sta te spelen, wil ik zelfmoord plegen, en het gebeurt meer dan me lief is. Ik heb liever dat het publiek naar me komt luisteren alsof het een concert is. Die opgefokte sfeer in clubs is niets voor mij.

Maar je hebt wel naam gemaakt als houseproducer?

Jaar: Als ik dit album twee jaar geleden had uitgebracht, luisterde er geen kat naar! Jammer genoeg werkt het zo in de elektronische muziek. Je krijgt pas aandacht dankzij vlot in het gehoor liggende, clubby tracks, alleen daarna is er meer luisterbereidheid. Space Is Only Noise is het eerlijkste album dat ik kon maken, maar daarvoor moest ik eerst toegevingen doen. Zo gaat dat nu eenmaal.

ZELFBEVREDIGING

Je vertelde eerder dat je graag met ‘niet-muzikanten’ samenwerkt.

Jaar: Wanneer ik aan mijn muziek werk, omring ik me graag met mensen die niet als muzikanten denken, mensen die je in een andere context ideeën aanreiken. Het is zoals psychotherapie: dromen of gedachten coderen en ze naar iets concreets vertalen. De meeste muzikanten denken in westerse termen en dat interesseert me niet.

Hoe bedoel je?

Jaar: Wanneer je een leek bij het muzikale proces betrekt, voorkom je de typische valkuilen van het westerse denken. Bijvoorbeeld: waarom heeft bijna alles op de radio een beat? Alles, van rock-‘n-roll tot techno, steunt op een 4/4-beat: boem, tjak, boem, tjak…

Omdat de drumbeat de oerklank is waaruit alle muziek voortkomt?

Jaar: In India bijvoorbeeld is de beat niet de basis van muziek, hun structuren zijn veel ingewikkelder. Idem in het Midden-Oosten of sommige Zuid-Amerikaanse landen. We leven in een geglobaliseerde wereld, maar toch denken we in enge termen over muziek. Ik vind dat bizar. Pas op, ik gebruik graag 4/4-beats, mijn album staat er vol mee. ( Lacht)

Een van je grote voorbeelden is Mulatu Astatke, de peetvader van de Ethiopische jazz – wat spreekt je aan in die muziek?

Jaar: Ik ben al jaren geobsedeerd door ethio-jazz, maar ik kan je echt niet vertellen waarom precies. Misschien omdat

het muziek is die tegelijk erg triest en opgewekt klinkt? Als muziek je écht raakt, weet je zelden hoe dat komt. De precieze reden is niet in één adem te vatten. Het is een moeilijk te ontcijferen combinatie van verschillende knopjes. Mocht het niet zo zijn, deden we continu aan muzikale zelfbevrediging. Hoe saai zou dat niet zijn?

STRONT

Je zit nog steeds op de unief, wat studeer je precies?

Jaar: Ik zit in mijn voorlaatste jaar vergelijkende literatuurwetenschap, en ik denk dat ik er volgend jaar als tweede hoofdvak geschiedenis bijneem. Kunstgeschiedenis is helemaal mijn ding.

Een lastige vraag dan maar: wat is kunst?

Jaar: Voor mij is het in de eerste plaats een communicatiemiddel. Anders zou ik mijn muziek niet uitbrengen. Kunst betekent niets als je haar niet kunt delen. Het is ook een graadmeter. Onze maatschappij evolueert continu en kunst is een ideale manier om die verandering te evalueren. Kunst, en dus ook muziek, als spiegel voor de mensheid: daar geloof ik sterk in.

Een terugkerend geluid op ‘Space Is Only Noise’ is regen…

Jaar: Regen, zee, water, golven, noem maar op. Ik hoopte zo het geheel letterlijk vloeiender en eerlijker te doen klinken. De natuur heeft geen ideologie – water vloeit omdat het water is zonder verborgen agenda. Zoals ik al zei, ik wilde vooral een eerlijk album maken en dan is water de perfecte metafoor. Op Colomb bijvoorbeeld hoor je een vrouw zingen over de reis van Christoffel Columbus naar Amerika – heel persoonlijk voor mij – en daar hoort uiteraard water bij.

Tussen de metaforen valt me wel de sample van Ray Charles’ ‘I Got A Woman’ op.

Jaar: Je vond het te veel voor de hand liggen? Het zij zo, ik heb er niet erg lang over nagedacht. Ik gebruik zelden samples, maar als ik het doe, verstop ik ze niet. Die track is mijn versie van een commercial break.

Kanye West gebruikte dezelfde sample op zijn ‘Golddigger’, wat vind je van Yeezy’s laatste opus?

Jaar: Ik vind Kanye’s muziek oké, maar de hype is fel overdreven. Kanye is als een steen die bovenop een berg stront ligt. Een steen stelt niet veel voor, maar mensen vinden het goed omdat al de rest stront is. (Lacht) Het zegt veel over de trieste staat van muziek tegenwoordig.

‘Inés’, een compilatie van je eigen label Clown & Sunset, verscheen op een memorystick. Geloof je niet meer in de cd als drager?

Jaar: Sowieso verkies ik vinyl: de klank is beter, maar niemand in de VS die daar nog mee bezig is. Er zit geen romantiek in een cd, het is gewoon een drager die data opslaat. Vandaag zijn er betere en leukere dragers, waaronder USB-sticks in alle vormen en kleuren. Ik broed momenteel op een nog beter concept, maar daarover kan ik nog niets lossen. Je hoort er binnenkort zeker meer over.

SPACE IS ONLY NOISE Uit op 14/2 bij Circus Company/NEWS.

DOOR JONAS BOEL

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content