Dave Mestdach
Dave Mestdach Chef film van Knack Focus

MISDAAD EN STRAF. SPIELBERG BEZINT ZICH IN ‘MUNICH’ OVER PALESTIJNSE TERREUR EN ISRAëLISCHE CONTRATERREUR EN LEVERT EEN INTENSE POLITIEKE THRILLER AF.

Munich ****

STEVEN SPIELBERG

MET ERIC BANA, DANIEL CRAIG, CIARAN HINDS, GEOFFREY RUSH

Een gebed voor vrede of een dubbelzinnig moraalspel? Een antisemitische overpeinzing over Arabisch terrorisme of een zionistische legitimatie van Israëlische contraterreur? Over Steven Spielbergs politieke thriller is aardig wat inkt gevloeid – al blijft inkt natuurlijk beter dan bloed, moet ook Tinseltowns meest invloedrijke Jood hebben gedacht – en dat is normaal, want Munich biedt geen simpel antwoord op het complexe vraagstuk dat het Midden-Oosten al decennialang in lichterlaaie zet. Wat je wel krijgt, zijn rake karakterschetsen, vinnig in beeld gezette suspense – denk aan de thrillers uit de jaren zeventig als Z en The Parallax View – én enkele polemische dialogen die zowel Israëli’s als Palestijnen een spiegel voorhouden.

Munich draait om de geheime operatie van Mossad-agent Avner, die eerder al in het boek Vengeance (in 1984 gepubliceerd door journalist George Jonas) werd beschreven. Avner wordt er door de Israëlische regering samen met enkele kompanen op uitgestuurd om elf Palestijnen te liquideren en zo wraak te nemen voor de Palestijnse gijzelingsactie tijdens de Olympische Spelen in München in 1972. Bij die terreurdaad, die hier door Spielberg met de hulp van originele journaalbeelden gereconstrueerd wordt in een bloedstollende proloog, werden elf Israëlische atleten vermoord. De plot doet misschien vermoeden dat Munich een actiethriller à la Mission: Impossible is geworden, maar niets is minder waar. Spielberg en zijn scenarist Tony Kushner verleggen het accent immers al snel naar het politieke en psychologische slagveld. Zo leren we Avner – uitstekend vertolkt door Eric Bana – gaandeweg kennen als een getroebleerde patriot die zich steeds meer vragen begint te stellen bij de zin van zijn heilige privéoorlog. Als hij, na een strategische zet van zijn schimmige Franse informant, oog in oog komt te staan met een PLO-terrorist en met hem een politieke discussie begint, lijkt het zelfs alsof Avner heel even in de spiegel zit te kijken, met alle tegenstrijdige emoties vandien.

Munich is ontegensprekelijk Spielbergs meest controversiële film. Al is het niet zijn beste. Zo doet de link tussen seks en geweld af en toe geforceerd aan, met de vrijscène waarin Avner beelden van de gijzelingsactie door zijn hoofd ziet spoken en de moord op een Hollandse freelance Mata Hari als lichte uitschuivers. Ook het gebruik van flashbacks had zuiniger gekund, aangezien die botsen met de grimmige, documentaireachtige look van de film – met dank trouwens aan het sublieme camerawerk van Janusz Kaminski. Méér bedenkingen hebben we echter niet, dus vergeet alsjeblief de detailkritiek en rep je als de bliksem richting bioscoop. Tenslotte krijg je maar uiterst zelden een film voorgeschoteld die stilistisch meesterschap aan doordacht humanisme koppelt en een historisch beladen onderwerp op een intelligente manier in de actualiteit plaatst. Let in dat verband op de slotscène waarin de WTC-torens van New York heel even door het beeld schieten. De symboliek is duidelijk: de Twin Towers zijn totems van een wereld die zijn onschuld allang heeft verloren en meer dan ooit tevoren lijdt onder intellectuele lethargie én religieus en etnisch fundamentalisme.

Dave Mestdach

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content