‘Monty Python’s Flying Circus’ viert deze maand zijn 40e verjaardag. Tijd voor ons eigenzinnige alfabet.
And now for something completely different… De meest geciteerde zin uit de reeks, en een symbool voor de ‘alles kan’-sfeer in Monty Python’s Flying Circus. Tevens titel van de eerste film uit 1971. Beatles De Pythons worden soms ‘de Beatles van de humor’ genoemd, vanwege hun grote invloed op comedygebied. De Fab Four waren trouwens zelf ook fan: Ringo Starr deed mee in één sketch en George Harrison was cofinancier van The Life of Brian en producer van een hoop Pythonliedjes. Cupido De voet die op het einde van de begintitels alles verplettert, behoort toe aan Cupido. Terry Gilliam knipte hem uit een schilderij van Agnolo Bronzino, Venus, Cupido en de Tijd. Dead Parrot De beroemdste sketch, waarin een klant (John Cleese) in een dierenwinkel gaat klagen dat hij een dode papegaai mee naar huis heeft gekregen en de uitbater volhoudt dat de vogel nog leeft. Zo bekend dat toen Cleese tijdens een liveshow de draad kwijtraakte het publiek hem opnieuw op weg kon zetten. Eric Idle (°1943) De enige Python die zijn sketches alleen schreef – Cleese/Chapman en Jones/Palin vormden duo’s – en de beste songschrijver van de groep, met als hoogtepunt de hit Always Look On the Bright Side of Life. Idle zit ook achter Spamalot, een erg succesvolle Broadwaymusical uit 2005 gebaseerd op The Holy Grail . Footlights (The) Toneelgezelschap aan de universiteit van Cambridge waar John Cleese, Graham Chapman en Eric Idle voor het eerst met elkaar optraden. Graham Chapman Het enige lid dat er niet meer is – Chapman stierf in 1989 aan kanker. De anderen reageerden op typische Pythonmanier op zijn dood: John Cleese begon zijn speech op de begrafenis met een verwijzing naar de Dead Parrot-sketch, die Chapman mee schreef: ‘He has ceased to be, bereft of life, he rests in peace, he has kicked the bucket, hopped the twig, bit the dust, snuffed it, breathed his last, and gone to meet the Great Head of Light Entertainment in the sky. ‘ Handmade Films Britse filmmaatschappij die in 1978 gesticht werd door George Harrison om The Life of Brian te financieren. Dankzij Harrisons steun hadden de Pythons voor deze film – in tegenstelling tot bij The Holy Grail – wel een budget die naam waardig. Dankzij het succes van The Life of Brian werd Handmade Films in de jaren 80 dan weer een van de belangrijkste Britse filmmaatschappijen. It’s Het woord waarmee Monty Python’s Flying Circus begon, op 5 oktober 1959 op de BBC. Uitgesproken door een haveloze man die uit de oceaan kwam gestrompeld en op het strand ‘it’s’ stamelde, waarna de begintune startte. John Cleese (°1939) De oudste en wellicht ook beroemdste Python, en ook diegene met de meest gevarieerde solocarrière: hij speelde mee in kaskrakers als A Fish Called Wanda, gaf gestalte aan Q in de recente Bondfilms, schreef met Fawlty Towers een tweede keer comedygeschiedenis, was medeauteur van een reeks zelfhulpboeken, dook op in reclamespots… Kokosnoten Het budget voor The Holy Grail uit 1975, de eerste échte Pythonfilm – And now… was eigenlijk een best of – bedroeg nauwelijks 229.000 pond. Echte paarden waren te duur en dus bestond het gevolg van de Graalridders noodgedwongen uit mensen die met kokosnoten het geluid van trappelende hoeven nadeden. Het werd een van de bekendste gags uit de film. Liberty Bell De begintune van het programma is een deel van Liberty Bell van John Philip Sousa, een marsmuziekje uit 1893 dat gekozen werd omdat het rechtenvrij was én niets te maken had met de inhoud. Michael Palin (°1943) De jongste Python en ’the nice one’ – de enige keer dat hij zijn geduld zou hebben verloren, was tijdens de rampzalige opnames van The Holy Grail. Solo vooral bekend van zijn reisdocu’s voor de BBC. Palin heeft ook zijn dagboeken uitgegeven: enkele jaren geleden verscheen The Python Years (1969 – 1979), en onlangs Halfway to Hollywood (1980 – 1988). Nobody expects the Spanish Inquisition Nog een wereldberoemd zinnetje en een running gag uit het 2e en 3e seizoen. Als een personage in een sketch op een vraag reageerde met ‘I didn’t expect the Spanish Inquisition’, doken er drie kardinalen op die riepen ‘Nobody expects the Spanish Inquisition!’ Het trio verloor zich daarna in oeverloze discussies over hun wapenuitrusting. Owl Stretching Time Een van de andere namen die in de running waren, net als It’s, Whither Canada?, A Horse, a Spoon and a Bucket en The Toad Elevating Moment. Pythonesque ‘After the style of, or resembling the humour of, Monty Python’s Flying Circus, a popular British television comedy series of the 1970s noted esp. for its absurdist or surrealist humour’, aldus de Oxford Dictionary. Q5 Britse sketchshow van Spike Milligan, die enkele maanden vóór Monty Python op tv kwam en er heel veel mee gemeen had – de losse structuur bijvoorbeeld en het ontbreken van pointes. ‘Toen we Q5 zagen, waren we erg gedeprimeerd’, vertelde John Cleese ooit, ‘omdat het precies was wat wij wilden doen én omdat het briljant was.’ Reünie Ter gelegenheid van de 40e verjaardag ontvangen de overblijvende leden op 15 oktober in New York een Bafta Award. Het kwintet is ook te zien in Almost The Truth, een nieuwe documentaire ‘waarvan ik altijd gehoopt heb dat ze gemaakt zou worden’, aldus Jones bij de voorstelling. ‘Zo compleet en waarheidsgetrouw dat ik ze niet hoef te bekijken.’ Sinds de dood van Chapman zijn de anderen af en toe samengekomen, bijvoorbeeld in 1998 toen ze een interview gaven samen met een urne waarin zogezegd Chapmans asse zat (en die op een bepaald moment ‘per ongeluk’ omgestoten werd). Een echte verrijzenis van Monty Python zit er echter niet in. ‘Ik heb daar altijd afkerig tegenover gestaan’, zei Palin enkele weken geleden nog. ‘We zouden Graham gewoon te veel missen. Maar misschien kunnen onze kleinkinderen ooit iets samen doen.’ Spam In de sketch Spam gaan twee mensen ontbijten in een café vol Vikings. Alle gerechten op de menukaart bevatten het beruchte ingeblikte varkensvlees en als een van de twee daarover klaagt, beginnen de Vikings te zingen: ‘Spam, spam, spam, spam, spam, spam, spam, spam, lovely spam! Wonderful spam!’ De term voor opdringerige e-mails hebben we dus te danken aan Monty Python. Terry Jones/Gilliam Terry Jones (°1942) is de minst bekende Python en zijn bijdrage wordt dan ook vaak onderschat. Maar hij was volgens de anderen wel ‘het hart van het programma’, speelde de belangrijkste vrouwenrollen (de moeder van Brian bijvoorbeeld in The Life of Brian, met de oneliner ‘He’s not the Messiah, he’s a very naughty boy!’) én regisseerde de films ( The Holy Grail samen met Terry Gilliam, The Life of Brian en The Meaning of Life alleen). Jones is ook mediëvist en maakte enkele reeksen over de middeleeuwen voor de BBC.
De Amerikaanse animator Terry Gilliam (°1940) leerde Cleese kennen tijdens een tournee van The Footlights door de VS. Toen hij later in Groot-Brittannië woonde en op zoek was naar werk, belde hij Cleese – de enige Brit die hij kende – en die lijfde hem in bij Monty Python’s Flying Circus, waar hij instond voor de waanzinnige stukjes animatie tussen de sketches. Later bouwde hij een bloeiende én veelgeplaagde regisseurscarrière uit met onder meer Brazil, Twelve Monkeys en Fear and Loathing in Las Vegas.
Universiteit Jones en Palin hebben een diploma van Oxford op zak, Idle, Cleese en Chapman een van Cambridge: de vele verwijzingen naar filosofen of schrijvers in de sketches – zoals in het WK Proust samenvatten of The Philosophers’ Football Match (tussen Griekenland en Duitsland) – zijn dus niet toevallig. Vierde Seizoen Terwijl de anderen in 1974 met de vierde en laatste reeks bezig waren, schreef Cleese, die het circus verlaten had, samen met zijn toenmalige vrouw Connie Booth Fawlty Towers. In de lijst van de 100 beste Britse tv-shows die het British Film Institute in 2000 samenstelde, was die sitcom het enige komische programma dat voor Monty Python’s Flying Circus eindigde: Fawlty Towers stond op 1, Monty Python op 5. W enn ist das Nunstruck git und Slotermeyer? Ja! Beiherhund das Oder die Flipperwaldt gersput! De Duitse vertaling van de grappigste mop ter wereld, die tijdens WO II wordt ingezet als wapen tegen het Duitse leger. Wellicht grappiger als je erbij was. X-Rated De derde Pythonfilm, The Life of Brian uit 1979, was de beste én meest controversiële. De prent over een man die naast het stalletje van Christus wordt geboren en verkeerdelijk aangezien wordt voor de Messias lokte felle reacties uit in Groot-Brittannië en de VS, en werd zelfs verboden in Ierland en Noorwegen. In Zweden werd The Life of Brian daarna gepromoot met de slogan ‘So funny that it was banned in Norway!’. YouTube ‘Drie jaar lang hebben jullie ons beroofd door onze video’s op YouTube te zetten. Nu is het onze beurt.’ Zo begon de open brief waarmee de Pythons eind 2008 hun eigen YouTubekanaal opstartten, met daarop alle sketches in hoge kwaliteit én gratis. Het enige wat ze in ruil vroegen was dat surfers ‘op onze links klikken en onze films en tv-shows kopen’. Drie maanden later was de verkoop op Amazon met 23.000 (!) procent gestegen. Zevende Net zoals er een hoop ‘vijfde Beatles’ bestaan, zijn er ook enkele ‘zevende Pythons’. Twee daarvan kunnen echt aanspraak maken op de titel: de eerste is Neil Innes, een komiek die meeschreef aan enkele sketches – hij is samen met Douglas Adams ( The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy) de enige niet-Python die ooit een ‘writing credit’ kreeg – de tweede is Carol Cleveland, de blonde actrice die in de reeks en films geregeld gestalte gaf aan de leeghoofdige bimbo. Het leverde haar bij de andere Pythons de bijnaam ‘Carol Cleavage’ op.
Monty Python and The Holy Grail – Woensdag 14/10, 21.15 – Canvas.
Almost The Truth – Woensdag 14/10, 22.45 – Canvas.
Door Stefaan Werbrouck
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier