doctor in de clipgeschiedenis – ‘Video killed the radio star’ maar lijkt vandaag zelf op sterven na dood. De auteur van dit taaie naslagwerk tracht kennelijk de genadeslag toe te brengen.

Saul Austerlitz, Continuum, 250 p.

Naslagwerken: ze hebben iets van grafredes, en alleen al daarom had Money For Nothing – A history of the music video op geen beter moment geschreven kunnen worden. Op verzoek van hun aandeelhouders degradeerden MTV, TMF en Jim zichzelf de laatste jaren tot lifestylezenders, en met hun muziekprogramma’s verdwenen ook de videoclips as we knew them. De origineelste kregen intussen wel een tweede leven op YouTube, maar grensverleggende kunstwerkjes à laThriller van Michael Jackson, Sledge Hammer van Peter Gabriel of Closer van Nine Inch Nails zijn er tegenwoordig niet meer bij. Videoclips lijken vooral een alibi geworden om in prime time softporno te kunnen uitzenden, of als groep een huisstijl op te bouwen – als de Peppers dezer dagen optreden, doen ze dat in dezelfde outfits als in hun clips.

Maar ooit was het dus beter, en van die periode wil Saul Austerlitz in Money For Nothing de chroniqueur zijn. De periode dat Brian De Palma nog videoclips maakte voor Bruce Springsteen ( Dancing In The Dark), David Fincher voor Billy Idol ( Cradle Of Love) en Spike Lee voor Prince ( Money Don’t Matter Tonight). Of recenter: de periode dat Michel Gondry speciaal voor de clip van Björks Army of Me het revolutionaire ‘bullet time’-procedé uitvond, dat later gebruikt werd in The Matrix en honderden andere actiefilms.

Over videoclips vallen duizenden heerlijke anekdotes te vertellen – Chris Cunningham kreeg na Björks All Is Full Of Love bijvoorbeeld een telefoontje met felicitaties van Stanley Kubrick – maar helaas kiest de auteur voor een droge, academische aanpak. Hij bedient zich van het pseudofilosofische gewauwel dat je wel eens aantreft in doctoraten in de kunstgeschiedenis (‘ videos are intended to serve as clashes of sensibility, a textural mashup, a riot of competing textures’) en trapt bovendien een recordaantal wijdopen deuren in (‘Music video is a product of youth culture, and stakes all on its claim to coolness.’). Dat er 250 pagina’s lang geen enkele foto te zien is, en dat de honderden geciteerde clips bijgevolg verondersteld gekende leerstof zijn, helpt zijn boek er ook al niet echt op vooruit.

‘ Money for nothing‘ – toepasselijke titel, dat wel.

Wouter Van Driessche