‘Mijn koppigheid is een familietrekje’
In de feelgoodfilm Captain Fantastic moet Viggo Mortensen geen orks of superhelden trotseren maar zes kinderen opvoeden. Op zijn eentje. In de bossen.
Wat heb je nog te bewijzen als je voor altijd de helmboswuivende held uit Peter Jackson’s The Lord of the Rings bent én de favoriete acteur van David Cronenberg (A History of Violence, Eastern Promises, A Dangerous Method)? Niets. Viggo Mortensen profiteert daar ten volle van en vult zijn dagen met reizen, dichten, schilderen, musiceren en fotograferen. Af en toe acteert de Deens-Argentijnse Amerikaan nog. Of is het Deens-Amerikaanse Argentijn? Maar met een dikke stapel bankbiljetten overtuig je hem niet. ‘Vooraf weten dat het een formulefilm wordt en genoegen nemen met de loonbrief? Thanks but no thanks. Hoeveel geld heeft een mens eigenlijk nodig? Ik heb het geluk dat ik in het verleden goed verdiend heb en niet zo bezitterig ben.’
Mortensen – 57 inmiddels – laat zich enkel tot acteerwerk verleiden voor projecten die zijn hart sneller doen slaan. Zijn twee recentste films zijn Jauja (2014) en Loin des hommes (2014): de eerste een mystieke trip van de Argentijnse minimalist Lisandro Alonso, de tweede een door Albert Camus geïnspireerde Franse western van David Oelhoffen die zich afspeelt aan de vooravond van de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog. Op zulke projecten staan lijfstraffen in Hollywood, maar in dat oord werd Mortensen allang niet meer gespot.
De Amerikaanse indiefilm Captain Fantastic – waarin Viggo een non-conformistische vader speelt die zijn zes kinderen na het overlijden van zijn vrouw zelf opvoedt in de bossen van Washington – kon Mortensen wel bekoren. ‘Het is én een levendig verhaal én je wordt constant aan het denken gezet. Ik hou enorm van boeken en films die de vraag opwerpen of je niet verkeerd bezig bent. Captain Fantastic doet je evidenties over opvoeding en waarden in twijfel trekken, suggereert dat niemand perfect is en houdt een vurig pleidooi om vooral voor jezelf na te denken en niet terug te deinzen voor een constructief debat. Daar kikker ik van op.’
Regisseur Matt Ross voert Mortensen in het door de festivals van Sundance, Cannes en Deauville doodgeknuffelde Captain Fantastic op als een Amerikaanse vader die zijn kinderen opvoedt zonder televisie, gameconsole en smartphone, maar wél met honderden boeken, muziekinstrumenten en lessen wiskunde, politiek, filosofie en overlevingstechnieken. Kerstmis wordt niet gevierd, Noam Chomsky-dag wel. Dan krijgen zijn afgetrainde, meertalige bollebozen geschenken zoals een jagersmes of een boog. Wat zou Amerika’s bekendste denker en activist daar zelf van denken? ‘Tja, de film beweert nergens dat de vader altijd en overal gelijk heeft’, zegt Mortensen. ‘Op een gegeven moment blikt de vader terug en stelt hij vast dat sommige van zijn beslissingen heel twijfelachtig waren. Maar zijn toewijding aan het welzijn van zijn kinderen staat boven elke verdenking. Hij geeft alles wat hij in zich heeft. Dan vaststellen dat je je even vergist hebt, is bijzonder pijnlijk en deprimerend. Gelukkig wijzen zijn kinderen hem erop dat hij de verkeerde conclusie trekt en dat het niet allemaal verkeerd was.’
Mortensen de moestuinier
Ook zijn eigen opvoeding, als kind van ecoboeren avant la lettre die met hun kinderen richting Argentinië trokken, was niet echt alledaags, maar daar moppert Mortensen niet over. ‘Ik ben niet opgevoed zoals de kinderen in de film, maar ik ben het wel gewoon om in de natuur te leven. Ik doe dat graag. In dat opzicht begon ik met een voorsprong aan de invulling van mijn personage. Mijn vader groeide op het Deense platteland op. Zijn vader heeft hem leren jagen en vissen. En die had het op zijn beurt van zijn vader. Ook mijn vader heeft me leren jagen en vissen. We zijn meermaals gaan kamperen. Zulke zaken zijn even belangrijk als wat je op school leert. In de familie van mijn vader kwam ook koppigheid veelvuldig voor. Niet opgeven voor je klaar bent. Ook niet, zéker niet, als het niet loopt zoals gewenst. Ik heb daar ook wel wat van, en mijn personage nog meer.’
Scenarist/regisseur Matt Ross bezorgde Mortensen ter voorbereiding van Captain Fantastic een kist met boeken van Tom Brown (Field Guide to Wilderness Survival), Noam Chomsky en wetenschapper Jared Diamond (Why is Sex Fun?). Maar Mortensen, de turbo-intellectueel in een sexy verpakking, had ze allemaal al gelezen. Weken voor de start van de opnames kwam hij al aan op de set, hielp hij met de aanleg van de moestuin en sliep hij in het wild. Hij bracht zijn eigen kano, messen, kleren, fietsen, planten en boeken mee. ‘Ik vind het prettig om persoonlijke dingen in een film te smokkelen. Ik had veel boeken meegenomen want ik weet dat je niet zomaar titels in beeld mag brengen. Daar is toestemming voor nodig.’
Mortensen blijft dus niet graag in zijn trailer zitten, maar wil op verschillende manieren bijdragen tot de film. Desnoods al tuinierend. ‘Je kunt de job van acteur op verschillende manieren invullen. Ik zie mezelf effectief als een onderdeel van de ploeg. Ik ben graag betrokken, ik vind het heel fijn als David Cronenberg en Matt Ross me vragen om mee na te denken.’ Kriebelt het bij de veelzijdige Mortensen om zelf een langspeelfilm te regisseren? ‘Acteren is net als schilderen, dichten en muziek maken een manier om een verhaal te vertellen. Ik geniet daarvan. Toch wil ik me op een dag ook eens aan de regie van een film wagen. Ik aarzel omdat ik gezien heb hoe moeilijk het is om dat écht goed te doen, zelfs als je zo getalenteerd bent als David Cronenberg.’ Aan de andere kant: kan Cronenberg huiden villen, netelsoep maken en een wildwaterrivier bedwingen?
Captain Fantastic
Vanaf 12/10 in de bioscoop.
door Niels Ruell
‘Vooraf weten dat het een formulefilm wordt en genoegen nemen met de loonbrief? Thanks but no thanks.’ Viggo Mortensen
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier