1. Waarom sterven er zo veel personages een gewelddadige dood in Nachtbouwer?
Michaël Brijs: Toen ik aan deze roman begon, wist ik niet dat het zo zou gaan. Wanneer je in een boek een wereld creëert, begint die na verloop van tijd haar eigen logica te volgen. Of iemand leeft of sterft, hangt dan niet meer van jou af. Maar misschien is de voornaamste reden wel dat de wereld lelijk is. Ik zag onlangs een interview met de Sloveense filosoof Slavoj Zizek. Er werd hem gevraagd wat zijn favoriete film was en hij zei: ‘ Melancholia, omdat die over het einde van de wereld gaat en omdat ik vind dat de wereld mag eindigen.’ De wereld is inderdaad niet zo mooi. Er sterven heel veel mensen.
2. Vandaar dat we goede architecten nodig hebben, om iets aan die lelijkheid te doen?
Brijs: Wat dat betreft, volg ik de modernistische architect Renaat Braem, die in Het lelijkste land ter wereld schreef dat je maar eens in het buitenland moet gaan kijken wat ze daar onder ruimtelijke ordening verstaan en dat moet vergelijken met de wanorde hier. Het lijkt wel alsof er in feite maar één zaak echt toe doet bij ons: de winst die je als bouwheer per vierkante meter kunt maken. In functie van een gemeenschap of stad wordt er nooit gedacht.
3. Heeft dat met onze huidige geestesarmoede te maken, zoals een van je personages zegt?
Brijs: Natuurlijk, en niet alleen in de architectuur, maar in de hele cultuur. Een cultuur is altijd een weerspiegeling van het geestesleven van een samenleving en vandaag zie ik alleen maar vervlakking. Dat wil niet zeggen dat er geen mooie films meer worden gemaakt of dat er geen mooie gebouwen meer worden ontworpen, maar ik zie toch een tendens. Ook voor corona werd de cultuur al stiefmoederlijk behandeld door de politiek, terwijl ze zo belangrijk is. Een roman lezen of naar de opera gaan is net zo essentieel als naar school gaan. Wanneer die zaken worden afgevlakt, krijg je daar de negatieve gevolgen van te zien. Geestelijke armoede leidt tot grensoverschrijdend gedrag, zinloos geweld bijvoorbeeld. De schuld ligt bij de programmatoren en de hoofdredacteurs van de media en degenen die de schoolcurricula vastleggen. Volgens hen vinden de meeste mensen cultuur niet interessant, en moet je hen die dus ook niet aanbieden, maar zo voed je natuurlijk alleen maar de desinteresse.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
