HET VERHAAL VAN ALLE OORLOGEN. IS ER OOIT EEN STERKERE OORLOGSFILM GEMAAKT DAN ‘MEN IN WAR’? Het oudste spektakel ter wereld herleid tot zijn naakte essentie.
FILM: **** Extra’s: ** (Wildside)
Men in War (1957)
Film. Terwijl Anthony Mann in zijn beroemde westerncyclus prachtige variaties spinde op steeds weer dezelfde mythes, conflicten en landschappen, maakte hij slechts één echte oorlogsfilm ( The Heroes of Telemark uit 1965 is meer een episch jongensavontuur tegen oorlogsachtergrond). Maar in Men at War stak hij dan wel alles wat hij als pure filmmaker over het genre te vertellen had. Zijn hang naar een nagenoeg geabstraheerde essentie zit al vervat in de intro na de openingscredits: ‘ Tell me the story of the foot soldier and I will tell you the story of all wars’.
Men in War speelt in 1950 tijdens de oorlog in Korea, maar voorts is de historische context volledig weggegomd. Er blijft alleen een abstract strijdtoneel over waar de tijdloze oorlogsconflicten worden uitgevochten in een Spartaans in beeld gezette choreografie van marcheren, besluipen, omsingelen, dekking zoeken, aanvallen en terugtrekken. Mann toont zich eens te meer een meester van fysieke actie in dit relaas van een infanteriepeloton dat afgesneden van de legerleiding op zijn eentje een strategische heuvel moet veroveren. Mann zit de soldaten dicht op de huid terwijl ze in enkele dagen tijd een tocht maken van nauwelijks enkele kilometer, daarbij allerlei obstakels trotseren (door een mijnenveld ploegen, sluipschutters lokaliseren, spervuur ontwijken) en hoe langer hoe meer uitgedund geraken. Het feit dat de dood overal loert en de onzichtbare vijand op elk moment kan toeslaan drijft de absurditeit van de situatie ten top en verscherpt ook het moreel duel tussen de onsentimentele humanist (Robert Ryan) en de pragmaticus (Aldo Ray), met als slotsom dat alleen wie bereid is zijn menselijkheid prijs te geven, de oorlog kan winnen.
Wat een vrij monotoon spektakel had kunnen opleveren, wordt door Manns ongeëvenaard gevoel voor ruimte, zijn aandacht voor allerlei sprekende details en zijn suggestieve kracht opgetild tot een weergaloos minimalistisch actiedrama.
Men in War is ook een intens subjectieve genre- oefening: de camera blijft roerloos op de betrokkenen gericht. Net als de beproefde patrouille krijgt ook de kijker nooit een overzichtsshot, wat de claustrofobie en de mechaniek van de dichtklappende valstrik bijna tastbaar maakt. Ook het feit dat we de Noord-Koreanen nauwelijks te zien krijgen, maakt van het vijandelijke terrein de meest geduchte tegenstander van de belaagde groep. Net als in de westerns van Mann wordt het landschap een levend personage, dat verloop, parcours en uitkomst van de actie bepaalt.
Extra’s. Een pluim voor de Franse dvd-uitgever Wild Side Video, die in de reeks Les introuvables niet alleen een aantal zelden vertoonde sleutelfilms van de grote maar vaak vergeten Anthony Mann toegankelijk maakt voor een nieuwe generatie cinefielen, maar de uitmuntende digitalisering ook deskundig omkadert (fotogalerij; interview met Mann-kenner Jean-Claude Missiaen; boekje met tekst van Philippe Garnier en filmografieën van regisseur en acteurs). Op hetzelfde label verschenen nog drie andere films van Mann: God’s Little Acre en de dubbeldvd T-Men en Raw Deal.
Patrick Duynslaegher
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier