Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris,avenue du Président Wilson 11 in Parijs, tot 5/1. tel. +33-1-53 67 40 00 en www.musees.paris.fr

Volgens de laatste geruchten is hedendaagse kunst niet langer conceptueel, maar excentriek, romantisch, surrealistisch en maniëristisch. Dat gaat alvast op voor de Amerikaan Matthew Barney (35), want hij is sinds kort klaar met een filmcyclus die helemaal aan die omschrijvingen beantwoordt. Meer nog, hij doet er zelfs een paar scheppen bovenop. En met succes, want vergeleken bij de complexiteit en de visuele rijkdom van The Cremaster Cycle zinkt menig expositie in het niet. Maar daar zijn ook redenen voor. De vijfdelige filmreeks boogt op een onwaarschijnlijke inzet van mensen en middelen. Daarnaast maken ook grote, altaarachtige installaties, foto’s, tekeningen, klankeffecten, aangepaste vloerbekleding, gecapitonneerde doorgangen en levende duiven deel uit van het geheel. TheCremaster Cycle – genoemd naar een spier ter hoogte van de testikels – is dan ook geen klassieke tentoonstelling, maar een bomvol en ambitieus totaalspektakel waarin Barney zich ontpopt tot meestergifmenger. De barokke esthetiek van Peter Greenaway mixt hij met Japanse geisha’s, sprookjesachtige elementen met maçonnieke symbolen, Derde-Rijk-spektakel met reclamestijlen uit jaren vijftig en noem maar op, tot hij uitkomt bij een sudderende en borrelende vormentaal. In de eerste Cremaster (’95), waarin stewardessen in een zeppelin boven een Amerikaans voetbalveld zweven, doet het mengsel nog wat stroef aan, maar die indruk verdwijnt naarmate de films organischer en grilliger worden. Cremaster 3, de laatste film en tevens het middelpunt van de expositie, is een esthetische vervlechting van de architectuur van de Chrysler Building met bizarre personages en een vage, symbolische verhaallijn. Barney verschijnt er, uitgedost in een perzikkleurige hoofdtooi en met een angstwekkend bloederige mond, als de leerling van de Grote Architect. In die hoedanigheid ontmoet hij de geamputeerde mannequin Aimée Mullins, die zich voortbeweegt op kristallen beenprotheses tot ze verandert in een katachtige sater op bokkenpoten. Het visuele stuntwerk duurt drie uur en mondt uit in een shakespeariaanse groepsdood. Kenschetsend voor Barney is de aanhoudende, naar alle richtingen slingerende vormsymbiose. Hij blijft onophoudelijk kruisen tot er een mengsel van koude steriliteit en vurig drama overblijft. Iets dergelijks zie je wel meer in de hedendaagse kunst, maar Barney trekt alle registers zo krachtig open dat TheCremaster Cycle uitgroeit tot een vrijgevige, extravagante en moeilijk te evenaren zegetocht.

door Els Fiers