The Gutenberg Galaxy (1962); Understanding Media: The Extensions of Man (1964), heruitgave bij Routledge, euro 22; The Medium is the Massage (1967), heruitgave bij Gingko Press, euro 11; War and Peace in the Global Village (1968), heruitgave bij Gingko Press, euro 14

Niemand heeft zoveel invloed gehad op ons denken over massamedia als Marshall McLuhan.

‘Televisie is fundamenteel introvert. Het is een aanleiding voor een binnenwaartse, meditatieve diepte’, schrijft de controversiële mediagoeroe Marshall McLuhan in The Medium is the Massage, een verzameling lauwe aforismen over massamedia. McLuhan (1911, Edmonton, Canada) was tegen het eind van de jaren zestig een parodie van zichzelf, een intellectuele superster die van voordracht naar talkshow holde om over concepten als de acoustic space, hotmedia en de global village te orakelen. Voorstanders zagen hem als een priester van de elektronische media, tegenstanders hekelden zijn cryptische slogans. Maar ondanks uitzinnige theorieën en regelrechte paradoxen (tussen massa’s briljante inzichten), heeft niemand het populaire discours over massamedia, samenleving en cultuur zo sterk beïnvloed als deze pionier in de mediastudies.

Met zijn baanbrekende Understanding Media (1964) onderwierp McLuhan de (elektronische) technologie aan een grondige zintuiglijke analyse. The Medium is the Massage: als men het effect van media op sociale transformaties wil begrijpen, moet men die media zelf bestuderen, niet hun inhoud. Een medium is volgens McLuhan een technologische extensie van onze zintuigen. Het dient om menselijke ervaring in een externe informatievorm te gieten. Televisie is cool: het vergt relatief veel participatie van de kijker, hij moet met al zijn zintuigen het mozaïek van lichtdeeltjes betekenis geven. De impact van elektronische technologie op het handelen van de mens is volgens McLuhan immens. Zo verklaarde hij in de jaren zeventig bijvoorbeeld dat de Vietnamoorlog niet op het slagveld maar op het scherm verloren was. En de snelheid van het medium heeft een belangrijk sociologisch neveneffect: er is een terugkeer naar de global village, kijkers delen wereldwijd immers dezelfde ervaringen. De wereld wordt één groot dorp waarin iedereen roddelt over dezelfde filmsterren.

Na zijn dood in 1980 dreigde McLuhan als een plooi van de geschiedenis gladgestreken te worden, maar na de internetexplosie werd McLuhan opnieuw relevant en riepen magazines als Wired hem zowat uit tot patroonheilige van het internet. Al is lang niet iedereen overtuigd van zijn visionaire kwaliteiten. Neil Postman, de toonaangevende mediatheoreticus, merkte ooit op: ‘de vragen die McLuhan opwierp, waren meestal interessanter dan zijn antwoorden.’ (Bram van Moorhem)

DOOR HANS COMIJN

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content