Komen al die nichterige piraten, bloedeloze vampiers en zeurderige superhelden van tegenwoordig u de strot uit? Dan jaagt Sylvester Stallones actiefilm The Expendables het testosterongehalte nog eens ouderwets de hoogte in. Haal uw proteïnencocktail, spierbalsem en bandana boven voor Sly, Arnie, Bruce, Dolph, Mickey en co. Stallone: ‘Elke film kan mijn laatste zijn.’
Ah, die fantastische jaren 80. Wacko Jacko en Milli Vanilli bezetten de hitparades, zweetbandjes en epauletten teisterden het straatbeeld en vaderlandslievende vleespoppen schoten de bioscopen aan flarden. Rambo op rust Sylvester Stallone – intussen al 64 – vond het dertig jaar na datum hoog tijd voor een terugkeer naar het decennium waarin mannen nog mannen waren, de oorlog koud was en de vrije wereld in de bioscoop wekelijks werd gered door een of andere anabool opgefokte Hollywoodheld.
Schrik niet wanneer je in zijn van eightiesnostalgie en machismo bulkende actiefilm The Expendables niet alleen Sly zelf over het doek ziet beuken, vliegen, vallen, opstaan en weer doorgaan. Ook andere gelooide actie-iconen als Dolph Lundgren, Bruce Willis, Mickey Rourke en zelfs zijn vroegere rivaal Arnold Schwarzenegger tekenen present. Aangevuld met B-filmkoning Eric Roberts en met ‘jonkies’ als Jason Statham, Jet Li en Steve Austin moet The Expendables dé testosterontrip van het jaar worden. Een film van, voor en over viriele venten die niet op een kogel meer of minder kijken om snoodaards het voetje en desnoods ook andere ledematen te lichten.
Doorleefde method acting hoef je niet te verwachten, een subtiel Oscarwinnend script al evenmin. Stallone, die net als in zijn laatste Ramboprent uit 2008 de credits van regisseur, acteur, scenarist en producent combineert, houdt de bodycount hoog, mixt keiharde actie met ironische oneliners en voert zichzelf op als Barney Ross. Die man blijkt het brein – nou ja – van een bende ervaren huurlingen die door het CIA wordt ingehuurd om in een fictieve Zuid-Amerikaanse bananenrepubliek de junta van generaal Garza omver te werpen.
Verder klinkt de synopsis als die van elfendertig andere actievehikels, met een überschurk die een voormalig CIA-lid blijkt en een ongeconsumeerde romance voor Sly en de dochter van de gemene generaal. Voor Stallone is het verhaal, dat hij grotendeels pende tussen de explosies door, duidelijk maar van ondergeschikt belang. Zijn hoofddoel was de ultieme 21e-eeuwse Dirty Dozen meets The A-Team te maken en elk lid van zijn knokploeg vol vedetten zijn gloriemoment te gunnen.
‘De eerste aan wie ik dacht was Jason Statham, die volgens mij de perfecte James Bond zou zijn’, verklaart Stallone de genese van zijn eerste film als regisseur zónder Rocky of Rambo in de titel. ‘Dan dacht ik: waarom haal ik er Jet Li niet bij en voegen we er wat martial arts aan toe? En zo kwam ik vervolgens ook bij Dolph Lundgren, Mickey Rourke, Bruce Willis en Arnold Schwarzenegger uit, actiehelden met hun eigen kwaliteiten en fanbasis. Vandaar dat ik het script zelfs tijdens de opnames tientallen keren heb herwerkt. Ik wilde de personages echt op het lijf en de persoonlijkheid van de acteurs schrijven. Iedereen moest iets unieks bijdragen. Ondanks alle spektakel is het een ensemblefilm geworden die in wezen gaat over omgaan met je verleden, verlossing en kameraadschap.’
Misschien zal Sly het niet graag horen, maar dé naam van deze spierballenparade is die van Arnold Schwarzenegger. Hoewel Ah-Nuld zes jaar geleden als acteur met pensioen ging, liet Californiës Governator zich door zijn voormalige kassaconcurrent overhalen om nog één keer – en voor het eerst samen – op het witte doek te verschijnen. En dat in een zelfironische cameo als diens ouwe rivaal Trench.
Minder succes had Stallone dan weer bij Oscarwinnaars Ben Kingsley en Forest Whitaker die werden gepolst als CIA-outlaw, én bij actiecollegae Steven Seagal en Jean-Claude Van Damme. Seagal paste omdat hij eerder al had getekend voor Robert Rodriguez’ actieprent Machete, die met Robert De Niro, Lindsay Lohan, Jessica Alba, Don Johnson en Sacha Baron Cohen over een even indrukwekkend huurlingenleger beschikt. The Muscles from Brussels hield zelfs een persconferentie om uit te leggen waar-om hij niet op het aanbod inging: Stallone had hem naar eigen zeggen ‘enkel beloofd dat hij veel geld zou verdienen’, terwijl hij zijn personage en het script ’te licht vond’. ‘Ik vind Claude een sympathieke kerel’, suste Stallone ondertussen. ‘Alleen denk ik dat hij me fout begrepen heeft en van een simpel actieverhaal iets nodeloos complex wilde maken.’
Minder simpel waren de talloze spectaculaire stunts. In plaats van complexe computereffecten te hanteren, werd het merendeel van de stunts op locatie in New Orleans en Rio de Janeiro door de stoere sterren zelf uitgevoerd. Zo hoort het ook in een nostalgische actiefilm, al bezorgde die doe-het-zelfaanpak Stallone wel een gebroken nek en drie maanden ziekenhuis. Toch droomt de chirurgisch opgekalefaterde zestiger nu al hardop van een sequel. Als deze tachtig miljoen dollar kostende onafhankelijke productie het goed doet aan de kassa, mogen de Expendables nú al aan het infuus gaan liggen voor een tweede avontuur. Met het testosterongehalte van The Italian Stallion zit het alvast nog steeds goed.
Waarom had je zoveel heimwee naar de knokfilms van weleer?
Sylvester Stallone: Tegenwoordig heb je alleen nog maar superhelden en special effects. De acteurs hoeven zelfs hun eigen stunts niet meer te doen. En spieren krijgen ze achteraf wel dankzij de computer. Ik wil de kids van nu tonen dat er ook nog een ander soort actiecinema is: een zonder fake gedoe, maar met echte gevechten, spieren en explosies. Toegegeven: ik ben jaloers op die sterren van tegenwoordig, zeker als ik bedenk hoe lang ik indertijd in de gym heb zitten zweten om in vorm te blijven.
Waarom moesten actiehelden er in de jaren 80 als Michelinmannetjes uitzien?
Stallone: Ik ben opgegroeid in de fifties en sixties met Kirk Douglas, Burt Lancaster en Steve Reeves. Dat waren geen bodybuilders, maar wel stevige, atletische venten. De meesten hadden in het leger gezeten en waren goed getraind. Midden jaren 70 verscheen plots Arnold Schwarzenegger op het toneel en werd de lat plotsklaps vijf verdiepingen hoger gelegd. Tegen Kirk Douglas kon je nog op als je hard je best deed in de gymzaal, maar de zevenvoudige Mister Olympia was andere koek. Vandaar dat er een soort competitie ontstond tussen mezelf en Arnold, ook al omdat de lichaamscultuur in de jaren 80 alsmaar belangrijker werd. Denk maar aan die fitnessvideo’s van Jane Fonda of aan Let’s Get Physical van Olivia Newton-John. Alles was plots lichamelijk. De jonge acteurs wilden daarom een nieuwe, extremere look creëren en hadden daarvoor ook nieuwe technologieën tot hun beschikking. Tegenwoordig is het anders. De actiesterren van nu zijn slanker, stijlvoller en metroseksueler. In die superheldenfilms hebben ze ook allemaal een blits pakje aan met vullingen onder. Wij niet. In de oertijd moesten we gewoon in ons blootje rondlopen. (Lacht)
Is er dan nog wel een publiek voor dit soort grootschalige B-cinema?
Stallone: Daar ben ik zeker van, alleen maken ze zulke films niet meer. Omdat ze gevaarlijk zijn. Omdat ze veel geld kosten. Maar vooral: omdat het makkelijk is om van alles op te blazen, maar veel moeilijker om de kijker met je personages te laten meeleven. Die hevige actiefilms van tegenwoordig maken je horendol. Alsof je je hoofd in een wasmachine steekt en iemand voortdurend met een speaker in je oor staat te schreeuwen. Je hebt vooreerst emoties nodig om explosies belangrijk te maken. Dat motto huldig ik al sinds Rocky en Rambo en hopelijk werkt ook The Expendables op beide niveaus. De reacties zijn alvast enorm positief.
Zoals gewoonlijk schuw je het brute geweld niet.
Stallone: Rambo wás brutaal, maar dat paste bij de ernstige thematiek van de verbitterde Vietnamveteraan. In The Expendables is het geweld een stuk ironischer en karikaturaler.
Je hebt wel je nek gebroken tijdens zo’n geweldscène. Is er dan niets wat je afschrikt?
Stallone: Oh jawel. Kleine meisjes en mijn vrouw. Alles wat vrouwelijk is en me uitscheldt. (Lacht) Eerlijk gezegd: ik zag niet alle stunts zitten. In één scène kruipt Jason Statham bovenop een vliegtuig. Wel, normaal was ik dat, maar toen ik die roestbak met dat veel te kleine windscherm zag, dacht ik: ‘Jason is een stuk jonger dan mij. Plus: als regisseur heb ik het voor het zeggen.’ We hebben gewoon de rollen omgedraaid: ik zat in de cockpit terwijl Jason het vliegtuig beklom. Om hem te overtuigen, zei ik dat hij met zo’n lef ongetwijfeld in de eregalerij der filmstunts zou terechtkomen. Het werkte. (Lacht)
Is ouder worden voor een actiester extra lastig?
Stallone: Ik kan je verzekeren: na een film als deze voel ik me een fossiel. Ik ben indertijd begonnen als dramatisch acteur, mijn doorbraak als actiester had ik pas met Rambo uit 1980. Níémand wilde die film doen – ik was de elfde keuze. Toen de prent onverwacht een grote hit bleek, werd ik plots het gezicht van een heel nieuw genre actiefilm. In het begin dacht ik: dit is niet wat ik wil doen. Maar nu ben ik trots op mijn status. Ik doe er alles aan om in vorm te blijven en zie niet goed in waarom ik van genre zou moeten veranderen enkel omdat ik een dagje ouder word. Je moet gewoon je limieten accepteren en beseffen dat je niet meer zo kwiek bent als op je dertigste. Ik heb ooit wel komedies geprobeerd, maar dat leek werkelijk nergens naar. Draken als Rhinestone of Stop! Or My Mom Will Shoot wil ik niemand meer aandoen. (Lacht)
In de jaren 80 waren de slechteriken meestal Russen. In The Expendables blijkt een los-geslagen CIA-agent de booswicht.
Stallone: Omdat het ook overeenstemt met de realiteit. Als je de geopolitieke geschiedenis bekijkt, zijn het altijd al de geheime diensten geweest die zich met de meest schimmige zaken bezig houden. Naties bouwen en waken over internationale machtsverhoudingen: het is altijd al een vuile business geweest – van in de tijd van de Romeinen, over die van Machiavelli tot nu. Heb je ooit al eens een feelgoodfilm gezien over een gelukkige CIA-agent? Wel, daar is wellicht een reden voor.
Heb je ooit een politieke carrière geambieerd zoals Arnold Schwarzenegger?
Stallone: Op mijn leeftijd bekijk ik alles filosofisch. Elke film kan mijn laatste zijn, dus heb ik geen idee wat ik over tien jaar zal doen. Ik hoop dat ik eerst nog een paar actiefilms kan maken – zodra het publiek op me uitgekeken is, stop ik. Politiek is echter niets voor mij. Arnold is een beest apart, een soort waarvan maar één exemplaar bestaat. Hij heeft een geweldige filmcarrière uitgebouwd, maar kan ook met mensen en politieke druk om. Ik ben al blij als ik mijn drie dochters de baas kan. (Lacht)
Je bent als tiener verschillende keren van school gestuurd. Wat als je geen acteur was geworden?
Stallone: Dan was het slecht met me afgelopen. Voor acteren had ik gelukkig wel de discipline. Weet je wat het is? Het brein van een artiest werkt anders. Het is niet geschikt om dingen te onthouden of boeken te lezen, maar gaat instinctief op dingen af en moet voortdurend geprikkeld worden. Kijk naar Mickey Rourke. Mickey is een geweldig acteur, maar hij kan geen vijf seconden stilzitten en zijn aandacht erbij houden. Op de set was het voortdurend van: ‘Hey Mickey. Kijk, ik heb mezelf in brand gestoken. Kun je nu eens even naar me luisteren.’ (Lacht) Acteurs hebben allemaal last van ADD (Attention Dificit Dissorder; nvdr. ), of hoe heet het? Vandaar dat we het sociaal vaak lastig hebben. We hebben het moeilijker met relaties dan andere mensen. Mijn advies is daarom: krijg allemáál ADD. Voeg je gewoon bij onze rangen, dan hoeven we ons niet meer zo eenzaam te voelen. (Lacht)
The Expendables
Vanaf 18/8 in de bioscoop.
DOOR Dave Mestdach
‘Acteurs hebben allemaal last van aandachtsstoornissen. Vandaar dat we het zo moeilijk hebben met relaties.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
