Harry Kümel,met Matthieu Carrière, Orson Welles, Susan Hampshire, Dora Van Der Groen.Studio 5, Flageygebouw, Brussel, tot eind oktober nog een zestal vertoningen. Info: www.flagey.be

Een jonge matroos gaat aan wal, komt in een hol van verderf en gevaar terecht, maar moet zijn grootste beproeving nog vinden: Malpertuis, een labyrintisch huis waar een stel overwegend vrouwelijke ‘erfgenamen’ zich rond een aan het bed gekluisterde despoot schaart.

Geheel in overeenstemming met de verhaallijn die uit Jean Rays bijna Lovecraftiaans werk werd geplukt, is de film Malpertuis zelf een huizenhoog mysterie. Allereerst: er zijn twee versies van deze sluipend hypnotische, soms onvolkomen, maar ook glorieuze fantasia met een merkwaardige Belgisch-Frans-Britse cast. En dertig jaar na de première in Cannes 1972 wordt nog steeds betwist welke de ‘beste’ versie is. Behalve dan door de meester zelf, de Sternberg van Antwerpen: Harry Kümel.

Na een origineel Engels gesproken cut van de befaamde editor Richard Marden, die weinig van de droomlogica had begrepen, maakte Kümel in 1973 een tweede, langere, maar in het Vlaams gedubde (want met Vlaams geld bekostigde) director’scut. Die is nu schitterend gerestaureerd door het Filmarchief.

Waarom iemand het Vlaams zou verkiezen boven het Engels, is allicht deel van het raadsel Malpertuis. Want terwijl deze cut het best Kümels talent voor beeldenvertelling, zijn royaal verwijzend estheticisme en ars vulgaris etaleert, is de Nederlands-Vlaamse spreektaal een marteling. Wanhopig probeer je de oren te sluiten voor de geaffecteerde toon waarmee een hele generatie Vlaamse acteurs werd verknoeid, terwijl je als kijker een soort trance beleeft. Die ontstaat vooral op de lijn tussen kitsch en kunst, of in een decoupage die subliem naar de stille film lonkt. Malpertuis is als een haperende drug. Sommige shots zijn qua mise-en-scène kneuterig, andere zijn etherisch mooi. Carrière is niet meteen een tijdloze verschijning, en zelfs Orson Welles blijft een beetje underplayed. Maar Susan Hampshire is dat niet. Drie rollen speelt ze, en als Euryale met de verstenende blik is ze een adembenemende creatie. (J.S.)

samenstelling Patrick Duynslaegher

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content