Met hun schurken, slachtoffers, setting en suspense zijn gijzelingen altijd al dankbare filmonderwerpen geweest. De beste, op feiten gebaseerde gijzelingsdrama’s, van seventiesklassieker Dog Day Afternoon tot Ben Afflecks Argo, vanaf deze week in de bioscoop.
DOG DAY AFTERNOON (1975)
DE FEITEN
Op 22 augustus 1972 pleegt John Wojtowicz een overval op de Chase Manhattanbank in Brooklyn. Veertien uur lang gijzelen hij en zijn kompaan Sal zeven bankbedienden. Met de buit wil hij de geslachtsoperatie bekostigen van zijn minnaar Ernest Aron. Sal overleeft de overval niet. Wojtowicz krijgt twintig jaar cel. Met het geld dat hij later voor de verfilming van zijn verhaal krijgt, bekostigt hij alsnog een deel van Arons operatie.
DE FILM
In deze onverslijtbare klassieker van Sidney Lumet speelt een grootse Al Pacino de op Wojtowicz gebaseerde Sonny Wortzik. De gelegenheidsdief moet improviseren wanneer zijn bankoverval in een gijzelingsmediacircus verandert. Wojtowicz prees Pacino voor zijn accurate vertolking maar beweerde dat maar dertig procent van de film met de werkelijkheid strookte. Hij had vooral bezwaar tegen de manier waarop zijn ex-vrouw Carmen Bifulco werd voorgesteld en de te grote rol die ze kreeg.
BUONGIORNO, NOTTE (2003)
DE FEITEN
Op 16 maart 1978 wordt Aldo Moro, partijvoorzitter van de Italiaanse Democrazia Cristiana, ontvoerd door de extreemlinkse Rode Brigades. Raids van de geheime diensten, een open brief van paus Paulus VI noch de woede van de vakbonden halen iets uit. De regering weigert in te gaan op de eis om gevangen leden van de Rode Brigades vrij te laten. Vijfenvijftig dagen na zijn ontvoering wordt Moro’s lijk in Rome teruggevonden in een Renault 4.
DE FILM
Marco Bellocchio leeft zich stilistisch helemaal uit. Hij experimenteert met kleuren, speelt met licht en versmelt droom en werkelijkheid. De camera verlaat amper het appartement waar Moro gevangenzit. Zijn hoofdpersonage is de enige vrouw van de vier ontvoerders: Chiara krijgt sympathie voor Moro en stelt het nut van zijn terechtstelling in vraag. Met journaalbeelden en Sovjetpropaganda kadert Bellocchio het fanatisme van de idealisten.
MUNICH (2005)
DE FEITEN
Tijdens de Olympische Spelen van 1972 in München bestormen acht leden van de Palestijnse terreurbeweging Zwarte September het appartement van de Israëlische delegatie en ze gijzelen er elf atleten. Ze eisen de vrijlating van honderden Palestijnse gevangenen en van Andreas Baader en Ulrike Meinhof. Een bevrijdingsactie op het militaire vliegveld loopt slecht af: alle gijzelaars en vijf gijzelnemers komen om. De Spelen gaan gewoon door.
DE FILM
Het bloedbad van München inspireert Steven Spielberg tot een van zijn sterkste films. Na een krachtige reconstructie van de gijzeling focust hij op het geheim vergeldingscommando van Eric Bana, dat van de Israëlische regering carte blanche krijgt om wereldwijd Palestijnse kopstukken uit te schakelen. Israël vindt het niet kunnen dat Spielberg terroristen en contraterroristen over dezelfde kam scheert, volgens een Zwarte Septemberlid toont de film alleen de zionistische zijde.
UNITED 93 (2006)
DE FEITEN
Op 11 september 2001 was United Airlinesvlucht 93 een van de vier vliegtuigen die door Al-Qaeda gekaapt werden. Vier kapers dreigden met een bom en messen en wilden het vliegtuig laten neerstorten op het Capitool of het Witte Huis. Na telefonisch contact met de buitenwereld kwam een deel van de bemanning en passagiers in opstand. Kort na tien uur stortte United 93 neer in een weiland in Pennsylvania. Alle inzittenden kwamen om.
DE FILM
Bourne-regisseur Paul Greengrass documenteerde zich grondig, had intensief contact met de nabestaanden, vroeg verkeersleiders om zichzelf te spelen en huurde onbekende acteurs in. Zo accuraat mogelijk en in real time reconstrueerde hij de laatste uren aan boord. Volgens de voormalige procureur-generaal van New Jersey benadert de film de waarheid beter dan de verslagen die de regering de 9/11-commissie voorlegde.
RAPT (2009)
DE FEITEN
De Belgische baron Édouard-Jean Empain, baas van een grote industriegroep, wordt op 23 januari 1978 bij het verlaten van zijn woning in Parijs ontvoerd. De gijzelnemers eisen eerst 80, later 40 miljoen Franse frank losgeld. Ze amputeren zijn linkerpink om te bewijzen dat het hen menens is en ketenen hem vast in een tent in een verlaten huis. Na een mislukte losgeldoperatie laten ze Empain op 28 maart weer vrij.
DE FILM
1978 is ingeruild voor 2009, het hoofdpersonage heet Stanislas Graff, maar echt veel wijkt de Belgische regisseur Lucas Belvaux niet van de feiten af. De kruising tussen thriller en sociologische studie belicht niet alleen de lijdensweg van de gijzelaar en het politieonderzoek, Belvaux zoomt ook in op collega’s en familie die zich vlotjes aanpassen aan de verdwijning. Bij zijn terugkeer stelt Graff vast dat hij afgedaan heeft. Ook de echte baron zei dat enkel zijn hond blij was hem terug te zien.
DES HOMMES ET DES DIEUX (2010)
DE FEITEN
Eind maart 1996 worden zeven trappisten van het klooster van Tiberine in het Algerijnse gebergte ontvoerd. Op 30 mei worden hun hoofden teruggevonden. Wie ze waarom ontvoerde en doodde, is niet duidelijk. De fundamentalistische terreurorganisatie Groupe Islamique Armé (Gia) was betrokken, maar ook de Algerijnse geheime diensten speelden een vuil spel en er is de hypothese dat een helikopterpiloot van het leger de monniken per ongeluk heeft gedood.
DE FILM
De Franse regisseur Xavier Beauvois maakt er feitenrelaas noch complotthriller van. In een virtuoze, ascetische stijl schetst hij een intiem portret van een kleine religieuze gemeenschap die er bewust voor kiest om haar missie trouw te blijven en niet te vluchten voor de fundamentalisten.
ARGO
Vanaf 7/11 in de bioscoop
ARGO (2012)
DE FEITEN
November 1979, enkele maanden na de Iraanse Revolutie, die ayatollah Khomeini aan de macht brengt, bestormen islamitische militanten de Amerikaanse ambassade in Teheran. 444 dagen lang gijzelen ze 63 Amerikanen. Zes diplomaten weten net op tijd te vluchten en vinden onderdak in de huizen van een Canadese immigratiebeambte en diens ambassadeur. Om hen in het grootste geheim uit Iran te smokkelen, werken de CIA en Canada een complex plan uit. Als dekmantel verzint expert Tony Mendez dat de zes deel uitmaken van een filmploeg die in Teheran de sf-thriller Argo wil draaien. De rol van de CIA bleef geheim tot 1997.DE FILM
Ben Affleck oogst veel applaus met zijn stevige, slimme thriller. Dat hij Tony Mendez speelt en wat romantiseert, neemt niemand hem kwalijk. Wel kwam er kritiek op het minimaliseren van het aandeel van de Canadezen en vooral op de climax. Die is zeer spannend, maar neemt een loopje met de feiten.
DOOR NIELS RUËLL
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
