Zijn nieuwste film The Angels’ Share is dan wel een lichtvoetige komedie over vier jonge whiskyliefhebbers, het hart van Ken Loach klopt nog altijd heftig voor de goede zaak. Zelfs op het strand van Cannes. ‘De ruk naar rechts begint angstaanjagend te worden.’
Ken en Cannes: het lijkt de moeder aller paradoxen. Wat heeft een regisseur die al 40 jaar lang de wereld een geweten wil schoppen te zoeken in de mondaine badplaats aan de Côte d’Azur? ‘Als het Festival me niet zou uitnodigen, zou ik een plek als deze inderdaad mijden als de pest’, glimlacht de ondertussen 76-jarige cineast op een van de vele privéstranden die de kuststad rijk is. ‘Het is de zeventiende keer dat de organistoren me inviteren. Een hele eer. Ik maak geen vanzelfsprekende films. Ze kunnen de aandacht dus best gebruiken.’ Om de prijzen is het de man duidelijk minder te doen. ‘Ik ben helemaal niet competitief ingesteld. Wedstrijden brengen het slechtste in de mens naar boven.’
Dat hij in 2006 voor de The Wind That Shakes the Barley de Gouden Palm kreeg, vind hij nog steeds ‘een complete verrassing’. Nog groter was zijn verbazing toen hij dit jaar de Prijs van de Jury kreeg voor zijn nieuwste, The Angels’ Share. De film over vier jongeren die samen whisky proeven, werd door de internationale filmpers afgedaan als een komisch tussendoortje in zijn oeuvre, maar Loach zelf ziet dat anders. ‘Ik houd gewoon van afwisseling. Na het immigrantendrama It’s a Free World kwam ik af met de voetbalkomedie Looking for Eric. Nu, na het loodzware Route Irish (over een Britse soldaat die terugkeert uit Irak; nvdr.), wou ik het ook over een compleet andere boeg gooien.’
The Angels’ Share is geen doldwaze komedie. De hoofdrolspelers zijn vier werkloze jongeren uit Glasgow die tot werkstraffen veroordeeld zijn. Tijdens hun vele taken – het schoonmaken van een kerkhof, het schilderen van een jeugdcentrum enzovoort – leren ze elkaar beter kennen. ‘Ik wou de werkloosheidsproblematiek eens op een andere manier benaderen’, zegt Loach. ‘Rechtse politici schilderen uitkeringsgerechtigden graag af als luie nietsnutten die alleen maar bier drinken, televisie kijken en problemen veroorzaken. Dat beeld strookt absoluut niet met de werkelijkheid: het merendeel van de werklozen staat te springen om een baan.’
‘Neem nu Paul Branningan,’ gaat Loach onverstoorbaar verder, ‘de man die Robbie speelt in de film (een heethoofd die zijn leven probeert te beteren nu zijn vriendin op het punt staat te bevallen, nvdr.). Toen we met de casting bezig waren, liepen we hem tegen het lijf in de jeugdinstelling waar hij werkte. We dachten onmiddellijk dat hij ’the right man for the job’ was. Hij had net zoals Robbie een gewelddadig verleden, maar probeerde dat achter zich te laten. Niet veel later werd hij ontslagen. Zijn reactie? Dag in, dag uit solliciteren. De verveling maakte hem gek. Gelukkig konden wij hem een baan aanbieden.’
Als de vier protagonisten via hun begeleider de smaak van het whiskyproeven te pakken krijgen, slaat The Angels’ Share een meer lichtvoetige weg in. ‘Dat was mijn idee’, bekent Paul Laverty, de scenarist met wie Loach al tien films heeft gemaakt. ‘Mijn schoonbroer leerde me enkele jaren terug de wondere wereld van de whisky kennen. Het contrast met de typische cafécultuur in het Verenigd Koninkrijk – waar je je zo snel mogelijk lazarus drinkt – sprak me aan. Het paste perfect bij de evolutie van de jongeren.’ Het deel waarin de vriendengroep een vat peperdure whisky probeert te stelen, werd door criticasters een knieval voor de commercie genoemd, maar dat vindt Laverty flauwekul. ‘De reden is simpel: Ken houdt er niet van om in herhaling te vallen.’ Loach bevestigt: ‘Ik had nooit gedacht dat ik een film met ‘heist’-elementen zou draaien. Maar Pauls idee was zo organisch dat ik onmiddellijk akkoord ging. Dat ik op mijn leeftijd nog de kans krijg om zoiets uit te proberen!’
Over die leeftijd gesproken: heeft Loach geen schrik dat de sociaal geëngageerde cinema ten dode opgeschreven is als hij ermee stopt? ‘Als ik stop of als ik sterf, bedoel je? (lacht) Neen, het krioelt van de jongeren die films met een boodschap willen maken, alleen vinden ze het geld niet. Ik heb het geluk dat ik door de jaren heen producenten uit verschillende landen heb leren kennen. Zonder financiële steun uit Frankrijk, België en Italië hadden we The Angels’ Share nooit kunnen draaien.’ Dat het steeds moeilijker wordt om dit soort projecten van de grond te krijgen, verbaast Loach geenszins: ‘De ruk naar rechts begint echt angstaanjagend te worden. Een van de nieuwste ideeën, ‘een regering van technocraten’, doet me huiveren. Vroeger vond iedereen zaken als een werkloosheidsuitkering en de sociale zekerheid vanzelfsprekend, nu word je als een idioot afgeschilderd als je die durft te verdedigen. Maar neem het van deze ouwe knar aan: er niets mis met links!’
THE ANGELS’ SHARE
Vanaf 27/6 in de bioscoop.
Door Steven Tuffin
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
