LA GRANDE ILLUSION****

PIERRE FRESNAY (l.) en ERICH VON STROHEIM in LA GRANDE ILLUSION. Zou een heel klein beetje vrede soms niet beter kunnen zijn?

Zondag 11/1, 14.00 – één. Jean Renoir, FR 1937

Met La Grande Illusion draaide Jean Renoir, toen de absolute ster van de Franse film, een pacifistische klassieker, een lofzang op de vriendschap, de vrijheid en een wereld zonder grenzen.

De film speelt zich af in verschillende Duitse gevangenenkampen tijdens WO I. Renoir toont er een doorsnee van de Franse maatschappij en focust op de opperbeste verstandhouding tussen een aristocratische Franse kapitein (Pierre Fresnay) en een flamboyante Pruisische commandant (Erich von Stroheim), bevelhebber van het versterkte fort waaruit Jean Gabin en Marcel Dalio (in de rol van een rijke Jood) proberen te ontsnappen.

Er zijn drie redenen om dit politieke meesterwerk van humanist Renoir niet te missen: Von Stroheims vertolking, de soepele filmtaal, met virtuoze sequentieopnamen, en de ongewone genereuze toon, zwanger van het poëtische realisme dat later grote sier zou maken dankzij de tandem Carné-Prévert en Charles Spaak, de Belg die meeschreef aan de dialogen van La Grande Illusion.

Renoir beschouwde Von Stroheim, een excentrieke regisseur die uit de Hollywoodstudio’s verjaagd werd, als zijn leermeester. Hij breidde de rol van kapitein de Boëldieu speciaal voor hem uit. Zijn performance als nobele man in uniform die een geranium kweekt en net als Fresnay beseft dat zijn klasse verdoemd is, is een briljante knipoog naar Von Stroheim zelf als the man you love to hate.

Renoir, zoon van de impressionistische schilder Auguste Renoir, was zelf luchtmachtpiloot tijdens de Eerste Wereldoorlog. Een tijd toen de oorlog, aldus Renoir, nog een affaire was van welopgevoede heren en ridderschap.

Die mannelijke vriendschap en solidariteit, over klasse en nationaliteit heen, kleurt deze idealistische film waarmee Renoir nieuwe wegen insloeg en die niet altijd in goede aarde viel. La Grande Illusion werd door Frankrijk bij het begin van de oorlog verboden ‘voor de duur van de vijandigheden’, omdat de Duitsers er te sympathiek uit kwamen, nazipropaganda- minister Goebbels verketterde de prent al meteen in 1937.

Enkele decennia geleden prijkte de film nog hoog in lijstjes van grootste films aller tijden. Bij de jongste poll van Sight & Sound stond hij nog op 73. Die andere topper van Renoir, La Règle du jeu, heeft La Grande Illusion inmiddels overklast.

(L.J.)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content