Licht! Camera! Rampspoed! De hele zomer lang duikt Knack Focus de filmannalen in op zoek naar de meest legendarische probleemproducties. In episode vijf zetten we zeil richting Waterworld (1995), de peperdure avonturenfilm die zowel het ego als de carrière van Kevin Costner torpedeerde.
Begin jaren 90 zijn de Amerikanen zo tuk op Kevin Costner dat zelfs zijn meest onwaarschijnlijke projecten regelrechte kaskrakers worden. Denk maar aan de door hemzelf geregisseerde revisionistische western Dances with Wolves (1990) of aan The Bodyguard (1992), die melodraak waarin souldiva Whitney Houston zich in zijn armen mag vleien. Universal heeft er dus alle vertrouwen in als Costner in 1993 met de postapocalyptische avonturenprent Waterworld komt aanzetten. Dat de film zowel logistiek als financieel een loodzware dobber zal worden, vormt geen enkel probleem. Het feit dat koning Kevin een vissenmens incarneert die zijn eigen urine drinkt evenmin.
Helaas voor Universal – én vooral voor Costner – blijkt het een staaltje van ouderwetse Hollywoodhoogmoed. Ondanks het toenmalige recordbudget van om en bij de 200 miljoen dollar blijft Waterworld zeemijlen onder de commerciële verwachtingen. Bovendien wordt hij door alle roddels over setongevallen, orkanen en disputen nog voor de release ‘ Kevin’s Gate’ of ‘ Fishtar’ gedoopt, om door het film-journaille vervolgens genadeloos de dieperik in geschreven te worden. Sindsdien staat Waterworld te boek als een van de duurste debacles uit de filmgeschiedenis, ook al brengt de film wereldwijd 240 miljoen dollar op en is hij dus door meer mensen bekeken dan Costner achteraf gezien zou willen.
Costner met kieuwen
Vatten we het zesendertig keer herwerkte en zelfs door exploitationgoeroe Roger Corman afgewezen script even samen: in een verre toekomst hebben de gesmolten poolkappen de aarde onder water gezet. De meeste overlevenden troepen samen op drijvende atollen, maar enkele outcasts schuimen liever alleen de voedselarme oceaan af op zoek naar het mythische Dryland, het enige gebied waar nog vaste grond zou bestaan. Een van hen is de naamloze Mariner (Costner), een mutant mét kieuwen, die de barbaarse piratenbende van de Deacon (Dennis Hopper) achter zich aankrijgt, wanneer hij zich tegen zijn zin over Helen (Jeanne Tripplehorn) en de kleine Enola (Tina Majorino) ontfermt. Omdat dat meisje op haar rug een tattoo heeft met een mogelijke route richting Dryland, is zij immers de inzet van een verbeten strijd.
Dat deze ecologisch beladen ‘ Mad Max met snorkel en zwemvliezen’ zich haast volledig op het water afspeelt, maakt het er voor Universal niet makkelijker op. Zo moet er een ponton met een diameter van maar liefst 300 meter worden gebouwd, terwijl er ook nog tientallen futuristische vaartuigen nodig zijn. Productie-designer John Bloomfield dient daarenboven tweeduizend kostuums te ontwerpen. Meer dan honderd miljoen dollar is uitgegeven nog voor er één meter pellicule is geschoten.
Desondanks maakt Universal zich amper zorgen, zelfs niet als het castingproces moeizaam verloopt. Nadat zowel Gary Oldman, als Gene Hackman en James Caan de rol van de Deacon hebben geweigerd, stelt de studio zich tevreden met Dennis Hopper. De regisseur blijkt andere koek: wegens de epische omvang van het project wil Costner liever niet zelf regisseren en eist hij dat zijn vriend Kevin Reynolds die taak op zich mag nemen. Samen hebben ze al de succesnummers Fandango (1985) en Robin Hood: Prince of Thieves (1991) op hun naam geschreven, terwijl de door Universal gesuggereerde hitmachine Robert Zemeckis volgens Costner te weinig voeling heeft met ‘zijn’ materiaal. Costner krijgt zijn zin – dat hij er als producent 22 miljoen dollar spaargeld insteekt, helpt.
De Kevins
Op 27 trekken beide Kevins met hun troepen naar de Hawaïaanse Konakust, waar de meeste buitenopnames zullen worden gedraaid en een gigantische drijvende set van duizend ton wordt opgetrokken. De felle rukwinden van deze idyllische locatie gooien snel roet in het eten. Niet alleen moesten verschillende shots wegens gescheurde zeilen en wegwaaiende attributen opnieuw worden gedraaid, al tijdens de eerste uren van de 157 dagen durende shoot ontsnappen actrices Jeanne Tripplehorn en Tina Majorino in de Stille Oceaan maar net aan de verdrinkingsdood. Nadien moeten de opnames nog drie keer worden stilgelegd door het toedoen van een passerende orkaan.
Buiten de uren gaat het er – toch voor Costner – een stuk rustiger aan toe. De leading man logeert voor 4500 dollar per nacht in een nabijgelegen luxevilla met butler, kok en zwembad. Als we James Robert Parish’ boek Fiasco: A History of Hollywood’s Iconic Flops mogen geloven, draait hij er in die vijf maanden nog eens 800.000 dollar aan transportkosten met yachts en privéjets doorheen – en dat terwijl de crewleden in houten cabines moeten pitten, wat noch hun nachtrust noch hun moraal ten goede komt.
Het dieptepunt is de slaande ruzie tussen Costner en Reynolds. Of Reynolds zelf ontslag neemt, dan wel door zijn vriend wordt ontslagen, is nooit opgehelderd. Wel zeker is dat Costner zo ontevreden is over Reynolds rought cut dat hij de laatste weken de regie overneemt en zelfs enkele scènes opnieuw draait. De officiële reden? Costner wil een heroïsche film, die geen 200, maar maximaal 140 minuten duurt. Verschillende insiders bevestigen later echter dat de ijdele Costner eiste dat alle close-ups waarop zijn terug-wijkende haarlijn te zien zijn digitaal bijgewerkt worden of opnieuw gedraaid – ‘absolute nonsens’, volgens de man zelf.
Het resultaat van Costners knip- en plakwerk is dat Toy Story-scenarist en Buffy-bedenker Joss Whedon in allerijl naar Hawaï gevlogen wordt om enkele gapende plotgaten te dichten. Uiteindelijk wordt ook componist James Newton Howard te elfder ure ingehuurd, nadat de dictatoriale Costner Mark Ishams soundtrack ’te etnisch en te grimmig’ vindt, en bijgevolg ‘ongepast voor een opzwepend avontuur’.
Een slag in het water
Tegen dat Waterworld op 28 juli 1995 in Los Angeles in première gaat, is het de duurste film tot dat moment. De negatieve waas die rond de superblockbuster hangt, zorgt ervoor dat de prent in Amerika slechts 80 miljoen dollar opbrengt – om van de gemene kritieken en razzie-nominaties voor slechtste film, acteur en regie nog maar te zwijgen. Dat de film het overzees wel goed doet en de Waterworldattracties in Universal Studio’s erg populair blijken, zal een schrale troost zijn.
Costners imago heeft intussen zoveel stormschade opgelopen dat hij zich geen slag in het water meer kan veroorloven – of zoals Homer het verwoordt in The Simpsons: ‘Richard Nixon had Watergate. Kevin Costner heeft Waterworld.’ Nog geen anderhalf jaar later is zijn rijk als A-lijstkoning definitief voorbij. De door hemzelf geregisseerde sf-thriller The Postman brengt met een budget van 80 miljoen dollar en een opbrengst van nog geen 20 zijn carrière helemaal tot zinken. Vanaf zijn 42e moet hij zich – ondanks de nodige haarimplantaten – tevreden stellen met karakterrollen en kleinere producties.
Nochtans klinkt Costner niet haat-dragend. ‘Ik ben er zeker van dat Waterworld de geschiedenis zal ingaan als een van de grootste Amerikaanse avonturenfilms’, luidt het zelfverzekerd op de commentaartrack van de dvd. Ook Kevin Reynolds is daar trouwens op te horen. Hoewel de twee na Waterworld jarenlang niet met elkaar gesproken hebben, zijn ze nu weer de beste maatjes. Kevin en Kevin zouden zowaar zelfs een nieuwe film in de steigers hebben staan: de avonturenkomedie Learning Italian, die deze zomer wordt gedraaid en eind volgend jaar in de bioscopen zou moeten komen. Op Waterworld 2 blijft het wellicht nog even wachten.
Door Dave Mestdach
Naar verluidt eiste Kevin Costner dat alle close-ups waarin zijn terugwijkende haarlijn te zien was, werden bewerkt of herdraaid.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
