De Finse componiste Kaija Saariaho ([{sbull}]1952) transponeerde haar bevindingen aan het Parijse IRCAM inzake elektronische klankgeneratie en ?analyse al vrij snel op het orkest. …

Graal Théâtre – Chateau de l’âme – Amers

Gidon Kremer (viool), Dawn Upshaw (sopraan), Anssi Karttunen (cello). Diverse orkesten o.l.v. Esa-Pekka Salonen (Sony Classical 0608172000)

De Finse componiste Kaija Saariaho (1952) transponeerde haar bevindingen aan het Parijse IRCAM inzake elektronische klankgeneratie en -analyse al vrij snel op het orkest. Met een persoonlijk spectraal klankidioom als gevolg: kleurrijk, vaak breekbaar en doorschijnend, maar vooral betoverend en lyrisch. ‘Muziek moet klinken’, vond Saariaho. Lijkt logisch… maar 20 jaar geleden was dat niet zo evident.

Inmiddels is Saariaho de meest uitgevoerde vrouwelijke componist van het moment. Wat niet betekent dat haar muziek makkelijk te vatten is. Integendeel. In het vioolconcerto Graal Théâtre is de viool onafgebroken, bijna dweperig aan het woord. Met haar virtuoze hysterische boogstreken speelt vrouwe viool de dwingeland die het geduldige, mooi geïnstrumenteerde orkest constant de pas afsnijdt. Saariaho ‘full speed’, zeg maar.

Chateau de l’âme, een opdracht van de Salzburger Festspiele en tevens voorstudie van de opera Amour de loin, is daarvan het omgekeerde. Hier versmelten orkest en sopraan op een natuurlijke manier, en vertelt iedere noot een eigen verhaal, ook al heb je geen enkel idee waarover de tekst precies handelt. (In het cd-boekje heeft de tekst moeten wijken voor een weinig verhelderend interview met de componiste.)

Het beste werk op deze cd is vast het broeierige Amers voor cello en orkest, met een schitterend uitgewerkt eerste deel ‘ Libero, dolce, misterioso‘ en een zinderend tweede deel ‘ sempre molto energico, ma espressivo‘. Saariaho in haar beste doen: sensueel, mysterieus en zeer intens. In zijn totaliteit overtuigt deze cd misschien niet iedereen, maar in ieder geval zijn de vertolkingen van Kremer, Upshaw, Karttunen en Salonen (stuk voor stuk goede kennissen van Saariaho) onbesproken.

* Brussel, PSK op 12/10 (20.00): van Kaija Saariaho gaat het fluitconcerto ‘Aile du Songe’, een opdracht van het Festival van Vlaanderen, in wereldpremière, met het Vlaams Radio Orkest o.l.v. Marin Alsop (zie Vivace). Tickets: [{phone}]02-511 34 33

* Leuven, Vlam op 14/10 (20.30): werk van Kaija Saariaho in het kader van het ‘Transit Festival’. Info over het avant-garde Transit Festival (12-14/10): www.festivalvlaamsbrabant.be. Tickets: [{phone}]016-20 05 40