Minister van Staat Jos Geysels houdt op delezenaar.klara.be een literaire blog bij en is een van de vaste panelleden van Uitgelezen, dat op 21 mei in de Vooruit zijn vijfde verjaardag viert. Zelf zou hij iedereen Jarmila van Ernst Weiss aanraden.

‘Ik zou bekende en mooie boeken als Het Schervengericht van A.F. Th. van der Heijden of Het Grote Uitstel van Marc Reugebrink kunnen aanraden, maar toch kies ik voor Jarmila van Ernst Weiss, als mijn literatuurtip voor gehaaste mensen. Ik ben nogal geboeid door boeken die niet te dik en kernachtig geformuleerd zijn en deze novelle is er zo een. Op 102 pagina’s vertelt Weiss een prachtige liefdesgeschiedenis. Een mooi kleinood noemen ze dat dan.’

‘In Jarmila reist een Franse fruithandelaar naar Praag om appels te kopen. Hij ontmoet er een horlogemaker en die man vertelt hoe hij op het platteland stormachtig verliefd geworden is op Jarmila. Aangezien zij getrouwd is met een vieze, lelijke, rijke ganzenhandelaar kan en mag hun allesomvattende liefde echter niet zijn. Tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog gaat Jarmila over universele thema’s, die Weiss schitterend weet te verwerken. Iedereen herkent het wel, het feit dat je iets wil bereiken, maar er niet in slaagt. Of dat je droomt van de toekomst, maar ondertussen met de realiteit van het heden moet leven. Simpel is het niet, en het verhaal loopt dramatisch af, maar het devies luidt: ‘Het is beter om aan zo’n liefde ten onder te gaan dan aan jicht’. Of zoals Neil Young het later zong: ‘It’s better to burn out than fade away’. Dáár gaat het over.’

‘Je moet weten dat Weiss bevriend was met schrijvers als Franz Kafka, Stefan Zweig en Thomas Mann, die zich net als hij tegen het fascisme uitspraken. Jarmila schreef hij in Parijs, waar hij in 1934 was heen gevlucht. Toen de nazi’s in 1940 de Franse hoofdstad binnenvielen, heeft hij zelfmoord gepleegd. Het verhaal wil dat het manuscript van Jarmila door de Gestapo werd meegenomen en pas jaren later werd teruggevonden. Zelf zei Weiss: ‘Een roman is iets om je in thuis te voelen. Een novelle is een kreet, een schreeuw, geeft vonken.’ Wel, dat is precies wat Jarmila doet: het gééft vonken.’

(B.D.C.)