In Hollywood kunnen tot nader order enkel mannen oud worden zonder hun sex-appeal te verliezen. Meer nog, hoe bejaarder de filmster, hoe jonger de deerne die hij in films naast zich krijgt. Seksisme in Tinseltown.

Extra op www.focusknack.be

Een interview met SEAN CONNERY naar aanleiding van ‘ENTRAPMENT’.The League of Extraordinary Gentlemen

Vanaf 10/9 in de bioscoop.

Akkoord, leeftijd speelt geen rol, iedereen beslist vrij, en what’s the fuss? Maar kreeg u geen wee gevoel in de maag toen u zag hoe de 68-jarige Sean Connery in het saaie Entrapment (1999) de toen 29-jarige Catherine Zeta-Jones het hof mocht maken? Goed, het bleef grotendeels beperkt tot steelse blikken, maar het leeftijdsverschil van 39 jaar kwam niet één keer ter sprake. En in zijn nieuwste film The League of Extraordinary Gentlemen doet Connery dit persoonlijk record nog eens dunnetjes over: net geen vier decennia is ook nu weer het leeftijdsverschil tussen goeie ouwe Sean (inmiddels 72) en zijn nieuwste love interest Peta Wilson (33).

Maar stel je de volgende toekomst eens voor: we schrijven 2036 en een 68-jarige Zeta-Jones zit te flikflooien met de nu nog ongeboren, dan echter 29-jarige zoon van pakweg Gwyneth Paltrow. U zal allicht betalen om níet te gaan kijken – excuse the sexism. Ja maar, zult u opwerpen, de Schot ziet er nog verdomd goed uit. Oké, wat dan te denken van Harrison Ford? De man is 61, lijkt 75, maar werd tot voor kort nog vrolijk gecast als veertiger. In 1998 bereikte hij zijn hoogtepunt door in Six Days, Seven Nights als 56-jarige met enige aarzeling te vallen voor de 27-jarige Anne Heche.

Juist, it’s a man’s world, zong James Brown. Zeker in Hollywood, waar een mannelijke ster nog altijd meer opbrengt en ook veel meer wordt betaald. Of dat in ons collectieve hoofd nog steeds te maken heeft met het evolutionaire (on)geluk dat een vent van boven de zeventig zijn kwakje nog te gelde kan maken, terwijl een vrouw van die leeftijd er als een woestijn bij ligt, of met het feit dat het steek hield voor de vrouw om haar genen soms met die van de oudere, meer ervaren bink te mixen, valt moeilijk te zeggen. In elk geval heeft Hollywood er nooit graten in gezien zijn oude knakkers te koppelen aan decennia jongere wijfjes. Bij Cary Grant stelde niemand zich ooit vragen over ouderdom en leeftijdsverschil. Grace Kelly was 26, hij 51 in Hitchcocks To Catch A Thief (1955). Hij was 55, Eva Marie Saint 35 in North by Northwest (1959). De strategie werd bij deze film trouwens tot het uiterste toegepast. Jessie Royce Landis speelde Grants moeder, maar was tien maanden jonger dan de acteur. Sterker nog, eigenlijk had James Stewart Hitchcock om de hoofdrol in North by Northwest gesmeekt, maar de meester weigerde, omdat naar zijn mening Vertigo (1958) financieel geflopt was doordat Stewart er ’te oud’ uitzag. Stewart was vier jaar jonger dan Grant.

De normen voor mannen en vrouwen verschillen danig. In dit Viagra-tijdperk blijven de knarren doorgaan, met naast zich wanhopig jonge, al te ranke, van work-outs neurotisch geworden tegenspeelsters. Actrices van middelbare leeftijd zijn gedoemd tot een verslaving aan plastische chirurgie of mogen zich gelukkig prijzen als er al eens een film het waagt een relatie van gelijke dertigers of veertigers te portretteren. Michael Douglas vormde bijvoorbeeld al in de jaren tachtig een amoureus duo met de tien jaar jongere Kathleen Turner, de seksster uit Body Heat (1981). Douglas bleef zijn machogangetje gaan in de jaren negentig, terwijl Turner werd gedumpt en in 1992 in Basic Instinct de rol van Catherine Tramell moest afstaan aan de amper vier jaar jongere Sharon Stone. Turner hield zich nog even dapper: ‘A woman my age is not supposed to be attractive or sexually appealing. I just get kinda tired of that.’ Maar al snel sukkelde ze de drank en de grijnsrollen van Serial Mom in.

We moeten eerlijk blijven. De fixatie op ongetalenteerde, jonge wichten lijkt sinds 2002 wat uitgewerkt. Oude tantes als Meryl Streep, 54, en Julianne Moore, 43, tellen weer mee. De obsessie met ouderdom verloopt als het ware in golven. Joan Crawford mocht nog op 50-jarige leeftijd in Johnny Guitar (1954) de twaalf jaar jongere Sterling Hayden partij geven. Eind jaren tachtig werd de 42-jarige Susan Sarandon door Ron Shelton ( Dark Blue) in Bull Durham gecast tegenover Kevin Costner en Tim Robbins, en kreeg ze zelfs een scène waarin ze de seksuele keuze tussen beide heren exclusief de hare maakt. Ze was 43 toen ze tegenover een 27-jarige James Spader stond in White Palace (1990) en bekroonde haar feministische home run met Thelma & Louise (1991). Films met oudere vrouwen en jongere mannen maken dat leeftijdsverschil echter ook in meer of mindere mate tot thema of probleem. En eigenlijk zijn die films ook oneindig veel interessanter dan de stervehikels waarin een oude bok aan een groen blaadje mag snuffelen.

Die Büchse der Pandora (Georg Wilhelm Pabst, D 1929)

Louise Brooks is 23 jaar als Pabst haar de rol van Lulu geeft, object van lust voor een rij oudere mannen van wie de leeftijd schommelt van 30 tot 67 en onder wie zich ook Jack the Ripper bevindt!

À Cass Timberlane (George Sydney, VS 1947)

Spencer Tracy, toen 47, is een rechter uit de hogere klasse die op een dag in zijn rechtbank de 21 jaar jongere Lana Turner ziet verschijnen. Voor hij het goed en wel beseft, trouwt hij met haar, maar het meisje is van armoedige komaf, raakt meer en meer vervreemd en zoekt troost bij Zachary Scott, 33. Dat heb je met het gepeupel, denkt de film.

à Love in the Afternoon (Billy Wilder, VS 1957)

Een klassieker uit de reeks May/December Romances, met de toen 56-jarige Gary Cooper als een oudere tycoon en playboy die smoor wordt op Audrey Hepburn, toen 28.

Õ Vertigo (Alfred Hitchcock, VS 1958)

29 jaar verschilden James Stewart en Kim Novak in deze briljante maar wrede nachtmerrie, over een op rust gestelde detective met hoogtevrees die wordt betoverd door een mysterieuze blondine, haar verliest en zijn obsessie niet kan loslaten.

î Girl with Green Eyes (Desmond Davis, GB 1964)

Een van de gevoeligste portretten ooit van een ‘onmogelijke’ liefde, tussen een jong katholiek boerenmeisje en een veel oudere, gescheiden schrijver (gespeeld door de 24-jarige Rita Tushingham en de 48-jarige Peter Finch). Gootsteenrealisme gebaseerd op Edna O’Briens roman The Lonely Girl.

£ The Arrangement (Elia Kazan, VS 1969)

Faye Dunaway speelt als 28-jarige het liefje van de 53-jarige Kirk Douglas in deze orgiastische popartstudie van de midlifecrisis. Deborah Kerr is de in gescheiden bed slapende echtgenote die zich meer als Kirks moeder gedraagt.

û I Walk the Line (John Frankenheimer, VS 1970)

Bizarre zedenstudie over een moreel strikte, makkelijk oordelende sheriff (Gregory Peck, 54) ergens in een zuidelijk hol, die smoor wordt op de meer dan een kwarteeuw jongere dochter (Tuesday Weld, 27) van een illegale stoker. Hij begint een affaire, maar raakt verstrikt in zijn eigen net van orde en fatsoen.

– Breezy (Clint Eastwood, VS 1973)

Breezy is een 17-jarig flower power-meisje dat liftend rondtrekt, maar bij een verlegen, gescheiden man van middelbare leeftijd belandt. William Holden was 55, de 20-jarige Kay Lenz kreeg het laatste woord: ‘I don’t understand why people make such a big fuss about age. It just proves you’ve been around longer than I have.’

ô Manhattan (Woody Allen, VS 1979)

Allen is 44 jaar als hij dit meesterwerk maakt, waarin hij zichzelf opvoert als een cynische comedy-schrijver die na de scheiding van zijn lesbisch geworden vrouw (Meryl Streep, 14 jaar jonger) bij een tiener (de 26 jaar jongere Mariel Hemingway) een nieuwe romance zoekt, maar toch meer ‘diepgang’ vindt bij een dertiger (de 11 jaar jongere Diane Keaton).

” Noce Blanche (Jean-Claude Brisseau, FR 1989)

Het jaar voordien had Catherine Breillat in 36 Fillette Jean-Pierre Léaud en Etienne Chicot, respectievelijk 44 en 39, naar de pijpen doen dansen van de 16-jarige Delphine Zentout (in de rol van de 14-jarige Lili). Maar Brisseau won toch de prijs van de castingstunt: kindvrouw Vanessa Paradis is een 17-jarige scholiere die smoor wordt op haar 50-jarige leraar, een superieur acterende Bruno Cremer.

Le diable au corps (Claude Autant-Lara, FR 1946)

Een minderjarige student wordt tijdens WO1 verliefd op een vrouw die verloofd is met een soldaat. Gérard Philipe en Michelle Presle zijn in werkelijkheid even oud (beiden 24), maar niet zo in deze adaptatie van Raymond Radiguets schandaalroman door scenaristenduo Aurenche en Bost.

À Sunset Boulevard (Billy Wilder, VS 1950)

William Holden was 32, Gloria Swanson 53 toen ze als respectievelijk dolende scenarist Joe Gillis en vergeten ster van de stille film Norma Desmond dit meesterwerk maakten. Indien één film ouder worden, sterrendom, narcisme en opportunisme in Hollywood genadeloos vastlegt, dan is het deze wel.

à All That Heaven Allows (Douglas Sirk, VS 1955)

De 40-jarige Jane Wyman en de 29-jarige Rock Hudson lieten al een leeftijdsverschil zien in Magnificent Obsession (1954), maar het was All That Heaven Allows, met zijn ‘verboden’ huwelijk tussen een socialite en haar veel jongere tuinman, dat het problematiseerde. Twintig jaar later zou Rainer Werner Fassbinder zijn vrije hommage aan Sirk de wereld insturen: in het schrijnende Angst essen seele auf (1974) trouwt Brigitte Mira, toen 64, met een veel jongere Marokkaanse gastarbeider.

Õ The Roman Spring of Mrs. Stone (José Quintero, VS 1961)

Vivien Leigh, toen 48, speelt een 50-jarige Broadwayactrice die door de pers ’te oud’ wordt bevonden en dan maar met haar 70-jarige man naar Rome reist. Als hij echter plots sterft, komt gigolo Warren Beatty, toen 24, haar troosten.

î The Graduate (Mike Nichols, VS 1967)

Een cultuurfenomeen, met een dwarskop van een hoofdpersonage dat uit onvrede met zijn ouders de vrouw van zijn vaders baas gaat rammen, maar finaal voor haar dochter kiest. Dustin Hoffman was 30, Katharine Ross 27, en Anne Bancroft als de moeder, Mrs. Robinson, was amper 36!

£ Harold and Maude (Hal Ashby, VS 1971)

Zwart-komische en extreme variatie op de May/December Romance: Harold is 20 jaar, Maude 79 (Bud Cort was 23, Ruth Gordon 75). Om zich tegen zijn ouders af te zetten, wil de pseudo-suïcidale jongen het oudje huwen.

û Le souffle au coeur (Louis Malle, FR 1971)

Louis Malle schokte in de post-’68-periode de goegemeente met deze onbeschroomde kroniek van nonchalant geobserveerde incest. De 38-jarige Lea Massari is de ouder die haar zoon – Benoît Ferreux, 15 – met meer dan gewone moederliefde smoort. Volgens Malle is het beter één keertje met ma de koffer in te duiken dan je hele leven onder het taboe gebukt te gaan.

– La luna (Bernardo Bertolucci, IT 1979)

Diep ontroerende Oedipusfantasie, waarin de 35-jarige Jill Clayburgh een operaster speelt die de ouderdom voelt knagen, nauwelijks merkt hoe haar wondermooie zoon – de 17-jarige Matthew Barry – de heroïnehel inglijdt, maar hem door een seksuele, incestueuze bezwering terug tracht te halen.

ô White Palace (Luis Mandoki, VS 1990)

James Spader, ooit lid van de brat pack (de lichting piepjonge acteurs die in de jaren tachtig Hollywood innam), was al 27 toen hij een rijke yuppie mocht spelen die bezwijkt voor Susan Sarandon, een arme 43-jarige dienster. De film was een heuse trendbreuk in het Hollywoodpatroon.

” Japón (Carlos Reygadas, MEX 2002)

De grens van bejaardenseks wordt subtiel, maar gevoelig verlegd in deze Tarkovski-achtig hypnotiserende film over een depressieve schrijver die de bergen intrekt om te sterven, maar spirituele verlossing vindt in vleselijke gemeenschap met een stokoude vrouw.

Door Jo Smets