Vrijdag 5/8, 22.50 – Canvas. Bigas Luna met Penélope Cruz, Stefania Sandrelli, Javier Bardem. SP 1992.
Twee mannen die elkaar afranselen met gedroogde hespenbouten? Penélope Cruz die schutting zoekt onder gigantische stierenkloten die als een billboard boven het Spaanse landschap uittorenen? Of varkens die een superschotel paella leegvreten? De cinema van Catalaan Bigas Luna is doorspekt van symboliek en Iberische iconen. Dat deze erfgenaam van het surrealisme van Dali een van de meest atypische Spaanse cineasten is van voor de movida die door Almodóvar op gang getrokken werd, merk je aan de hitsige soap Jamón, jamón.
We moeten er wel bij vertellen dat seks en erotiek vaste stijlkenmerken zijn bij deze gewezen designer en schilder. De eerst door de avant-garde, Dali en Andy Warhol beïnvloede Luna – van wie Bilbao, Caniche en Anguish de grootste toppers zijn – liet voor het eerst van zich horen in het midden van de jaren 70. Spanje kwam toen uit de greep van Franco’s dictatuur, waardoor seks in de kunst niet langer een taboe was.
Luna kijkt dus altijd met een fetisjistisch genoegen naar de lichamen van zijn actrices. Toch vormen zijn films een kritische commentaar op het Spaanse machogedrag, een cultuur die hij met veel gevoel voor humor en ironie benadert. De mannelijke viriliteit staat centraal in Jamón, jamón, een zwoele en fallische farce waarin Lolita Cruz – toen zestien – als dochter van een dorpshoer hespleverancier en aspirant-torero Javier Bardem, de Brando van Los Monegros, achter haar aan krijgt.
Dat opvrijen maakt deel uit van het complot bedisseld door Conchita, de geile eigenares van een grote zaak in mannenondergoed die niet wil dat haar zoon met de zwangere Cruz trouwt. Klinkt dit als een delirante fiesta van kitsch en wellust? Is het ook, want passie en jaloezie laaien vurig en hilarisch op in deze freudiaans gekruide erotische parabel, die op het Filmfestival van Venetië goed was voor de Zilveren Leeuw.
De exploratie van de seksualiteit staat ook centraal in Luna’s volgende film: de sf-fabel Segon Origen, naar een roman van Manuel de Pedrolo. Die Catalaanse klassieker volgt twee kinderen – een nieuwe Adam en Eva – die de enige overlevenden zijn op de door buitenaardse wezens verwoeste aarde.
(L.J.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
