Jamal Ouariachi

1 Waarom wilde je een roman over de maatschappelijke polarisatie van vandaag schrijven?

Jamal Ouariachi: ‘Ik ben zelf een overtuigd antiracist, maar de voorbije tien jaar werd me vanuit een bepaalde hoek steeds vaker racisme verweten omdat ik niet meeging in het woke denken. Waarom deugen witte mensen überhaupt niet meer en worden ze collectief aan de schandpaal genageld? Maar ook de reactie tegen woke vanuit extreemrechtse hoek vond ik fascinerend. De voorbije jaren is er een paar keer iemand van Wilders’ PVV overgestapt naar de radicale islam. Hoezo, vroeg ik me dan af.

2 Is het fundamentele probleem van vandaag, en dus niet alleen van woke, dat we moeite hebben om kunst gewoon kunst te laten zijn?

Ouariachi: Het essentiële aan kunst lijkt me dat die je in staat stelt buiten de oevers van je eigen bewustzijn te treden en te kijken in hoeverre je mee kunt gaan met mensen die een heel andere achtergrond en wereldbeeld hebben dan jij. Dat is wat mij alvast aantrekt in literatuur. En het mooie is dat het je ook niet tot je eigen tijd beperkt. Een tragedie van Sophocles lezen is nog steeds een waanzinnig avontuur. Als je dat niet langer kunt of wilt, als je op een verknipte manier over kunst gaat nadenken, als je gaat bepalen wie waarover mag schrijven, of wie welke tekst mag vertalen en je mensen de hele tijd in hokjes dringt, ben je beklemmend bezig.

3 In de dood zijn we allemaal eenzaam, relativeert het hoofdpersonage het gekibbel van vandaag. Is dat ook jouw manier om die discussie te relativeren?

Ouariachi: Die gedachte is geleidelijk aan in het boek geslopen, door de dood van een familievriend van me. Ik wist niet wat ik ermee aan moest, maar ging in mijn hoofd een chemische reactie aan met het bijwonen van een concert van The Cure in Londen en een bezoek aan een galerie daar. Die vormen de lijm die de verschillende elementen van het verhaal aan elkaar kitten, zag ik opeens. De wokebeweging is bezig met deconstructie en dekolonisering. Ook extreemrechts is destructief bezig en de relatie in het boek valt uit elkaar. Verval en vergankelijkheid leken een thema te worden. Doordat die verbindende thematiek ineens zo duidelijk werd, ontstonden er allerlei nieuwe ideeën en literaire mogelijkheden. Ik ben meestal een vrij rationeel schrijver, maar soms moet je ook je intuïtie toelaten en kijken wat er gebeurt.