Jagersmaan
Eerste zin Ineens staat ie voor m’n neus; ‘k viel bijna achterover van ’t verschot.
Omdat Victor Vanheule vier jaar na WO I nog steeds de oude niet is en omdat hij een dochter heeft bij een getrouwde vrouw en dat alleen maar voor problemen kan zorgen, stuurt zijn moeder hem naar Amerika. Hij kan er met een propere lei beginnen, is haar redenering, het verleden achter zich laten. En dus scheept Victor, de bruut met het hart op de goede plek die we nog kennen uit eerder week van Jan Vantoortelboom, in Antwerpen in richting New York. Alleen komt hij op het schip in slecht gezelschap terecht, waardoor hij ter hoogte van Ierland in zee belandt en de opdracht krijgt zich in te zetten voor de Ierse onafhankelijkheid.
Met Jagersmaan voegt Vantoortelboom een nieuwe, grimmige episode toe aan zijn gestaag groeiende oeuvre. Grimmig, aangezien Victor in een oorlog die de zijne niet is toch partij moet kiezen tussen het brute geweld van het IRA en de geleidelijke overgang naar reële onafhankelijkheid van de Vrijstaat. In een oorlog bestaat neutraliteit niet.
‘Soms voel ik me als een koe: ik herkauw m’n leven’, zegt Victors in de Westhoek achtergebleven moeder. Vantoortelboom laat haar verhaal over het verleden afwisselen met het noodgedwongen aan de toekomst overgeleverde van Victor. Het is een tegenstelling die wondergoed werkt en die op het einde van de roman ingenieus omgedraaid wordt. En zo bevat Jagersmaan wel meer interessante en relevante tegenstellingen, tussen het rijke, gecultiveerde West-Vlaamse land bijvoorbeeld en de schrale Ierse bodem, die niet veel meer dan een paar knollen en schapen voortbrengt.
Maar hét grote thema van Jagersmaan is ongetwijfeld de grenzeloze liefde van een vader voor zijn kind. Nadat de vader van de tienjarige Kitty door terroristen gedood is, ontfermt Victor zich over het meisje. Ze doet hem immers aan zijn eigen dochter Anna denken, die achtergebleven is in Elverdinge. Samen met haar begint hij aan een hopeloze tocht doorheen het verscheurde Ierland, omdat hem een baan beloofd is in Dublin en hij daar in de anonimiteit een nieuw leven hoopt te kunnen leiden, maar misschien nog wel meest van al omdat hij Kitty een toekomst wil schenken. Wie het donkere universum van Vantoortelboom kent, weet dat ook dit geen happy end wordt.
Jagersmaan ****
Jan Vantoortelboom, Atlas Contact, 256 blz., ? 21,99.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier