Na een afkickperiode van twintig jaar zijn Renton, Spud, Sick Boy en Begbie terug in de sequel T2 Trainspotting. Regisseur Danny Boyle en hoofdrolspeler Ewan McGregor over het ninetiesfenomeen dat hen in één klap wereldberoemd maakte, in Schotland en daarbuiten.
‘Choose life. Choose a job. Choose a career. Choose a family.’ Dat was het in wrange ironie gedrenkte motto waarmee Mark Renton (Ewan McGregor) en diens heroïnespuitende buddies Spud (Ewen Bremner), Sick Boy (Jonny Lee Miller) en Begbie (Robert Carlyle) het in 1996 tot cultantihelden wisten te schoppen. Trainspotting, gebaseerd op de razende romans van Irvine Welsh, wist dan ook niet alleen de nihilistische tijdgeest van de nineties te vatten, de film zorgde ervoor dat er in elke club ‘lager! lager! lager!’ werd gebruld (de stuwende soundtrack, met Underworlds Born Slippy, werd al even klassiek), dat roestige wc-potten en afbladderend behangpapier ‘bohemian chique’ werden genoemd, dat Edinburgh heel even het epicentrum van cool Britannia werd, en dat elke alternatieve tienermeid een poster van Ewan McGregor op haar kamer had hangen.
‘Niemand had dat succes zien aankomen’, verzekert Danny Boyle ons. In 1996 was Boyle, die later met Slumdog Millionaire (2008) acht Oscars zou winnen, nog een relatief onbekende regisseur die voordien enkel het bescheiden indiehitje Shallow Grave (1994) had gemaakt. ‘We waren nobody’s die een filmpje maakten met een belachelijk klein budget. Ver van Londen. Uit het zicht van studio’s en producenten. Dat gaf ons de vrijheid en de energie die nodig was om iets speciaals te maken. Niemand gaf een fuck om wat we deden.’
Met de sequel T2 Trainspotting, die een pak méér kost en een zware popculturele erfenis te dragen heeft, liggen de verwachtingen uiteraard stukken hoger, en daarvan is Boyle zich goed bewust. ‘Alsof je cum laude geslaagd bent voor een aartsmoeilijk examen en dan 21 jaar later uit vrije wil vraagt of je het toch nog eens over mag doen. It’s fucking insane,maar ik kon het niet laten. Mensen bleven me al die tijd vragen: komen Renton, Begbie, Spud en Sick Boy nog terug? Wat is er met hen gebeurd? Hebben ze nu echt voor het leven, een carrière en een familie gekozen? De personages bleven leven na de film, ook in mijn hoofd en mijn hart.’
Toen in 2002 Porno verscheen – Welsh’ roman over de pogingen van Sick Boy en Begbie om revanche te nemen op Renton, die er in Trainspotting met het drugsgeld vandoor was gegaan – gaf Boyle scenarist John Hodge dan ook de opdracht om een sequel te pennen. Maar de eerste draft van dat scenario raakte niet verder dan zijn bureau. ‘Het was niet goed genoeg’, bekent Boyle. ‘Ik wist: als ik dit nu opstuur naar McGregor, Miller, Carlyle en Bremner zullen ze nee zeggen en zal ik hen later nooit meer kunnen overtuigen.’
‘Het was ook te vroeg’, knikt McGregor, amper 24 toen hij de eerste keer Renton gestalte gaf. ‘Trainspotting is de belangrijkste film die ik ooit heb gedaan. Hij betekent alles voor mij. En ik voelde niet dezelfde connectie met Porno. Bovendien boterde het op dat moment niet tussen Danny en mij. We hadden al een poos niet meer met elkaar gepraat.’ Dat kwam omdat Boyle, na Shallow Grave, Trainspotting en het veel minder succesvolle A Life Less Ordinary (1997), aan McGregor had beloofd om in 1998 ook samen de backpackersthriller The Beach te maken, maar de hoofdrol daarvan in extremis aan Leonardo DiCaprio gaf. ‘Dat had ik niet mogen doen’, geeft Boyle gelouterd toe. ‘Maar Ewan en ik hebben alles inmiddels uitpraat en we zijn weer beste vrienden.’
In 2014 achtte Boyle de tijd wel rijp voor een sequel. Dit keer geen adaptatie van Porno, maar een losse interpretatie ervan: een verhaal over vier verlepte vrienden die elkaar na jaren terugzien. En over hoe je wel weg kunt hollen van de heroïne maar niet van de spoken uit het verleden. Toen McGregor en co. Hodge’ vernieuwde scenario lazen, zagen ze een reünie meteen zitten. ‘Het was een emotioneel weerzien’, aldus McGregor. ‘De personages zijn deel van ons leven. Bovendien voelde het juist aan. Dit is geen sequel om de succesformule uit te melken – daarvoor zit er te veel tijd tussen – of om onze jeugd terug te winnen nu we oude zakken geworden zijn. De film gaat over wat de tijd met je doet, over hoe je perspectieven veranderen. Er zit vlees aan. Het gaat ergens over.’
Toch had McGregor, die al jaren in de Verenigde Staten woont en met een Amerikaanse is getrouwd, zo zijn twijfels. Is hij nog wel Schots genoeg om terug te keren naar het universum van Trainspotting. ‘Het klopt dat ik dat heb gezegd. Maar één: ik ben al op mijn zeventiende naar de States verhuisd, en woonde er dus ook al ten tijde van Trainspotting. Twee: ik kom sindsdien nog altijd minstens twee keer per jaar naar Schotland, om vrienden en familie te bezoeken. En drie: ik ben een dramaqueen en overdrijf graag. Het is niet zo dat ik geen voeling meer heb met mijn roots. Je kunt de Schot wel uit Schotland halen, maar Schotland niet uit de Schot. Zeker niet op een zaterdagavond’, lacht McGregor.
Nochtans is er de voorbije twintig jaar veel veranderd. En dan gaat het niet alleen over McGregors paspoort. Of over het stadscentrum van Edinburgh, dat sinds de eerste film, die ironisch genoeg grotendeels in Glasgow werd gedraaid, een grondige facelift heeft ondergaan. Het land waar Renton, Sick Boy, Spud en Begbie de subversieve emblemen van zijn geworden, is sindsdien een veel zelfbewustere natie geworden, een natie die zich meer dan ooit verzet tegen de Londense directieven, die niks moet weten van een brexit en waar de roep om onafhankelijkheid luider klinkt dan een buslading doedelzakken.
‘Trainspotting is vooral een geestige en opwindende rit’, aldus Boyle, zelf een volbloed Engelsman. ‘Maar de film en zeker de boeken van Welsh zeggen natuurlijk ook iets over een generatie, een plek en een milieu. Voor veel jonge Schotten – dertigers en veertigers – maakt het deel uit van hun cultureel erfgoed. Het is een van die dingen die de Schotse nationale identiteit mee bepalen. Maar het was nooit onze bedoeling, en ook die van Welsh niet, om iets politieks of zelfs maar sociaal relevants te maken. Daar zijn we veel te onvolwassen voor.’
Dat neemt niet weg dat er een loodzware last op Boyles schouders rust. En als T2 qua attitude, culturele impact en vooral commercieel succes straks ook maar enigszins in de buurt van de eerste film komt, dan mogen hij en McGregor zich nu al verwachten aan vragen over wanneer de derde Trainspotting-film er komt. Boyle blijft aan de oppervlakte: ‘Alles hangt af van de goesting en het materiaal. Welsh’ jongste roman – The Blade Artist uit 2016 – gaat over Begbie, die naar Amerika is verhuisd, daar een succesvol kunstenaar is geworden en terugkeert naar Schotland om een oude rekening te vereffenen. Het is een geweldig boek, Welsh’ beste in jaren. Robert Carlyle zeurt me nu al de oren van de kop: wat als we nu eens een film over Begbie maken? Ach. We zien wel wat de toekomst brengt.’
T2 TRAINSPOTTING
Vanaf 1/3 in de bioscoop.
door Dave Mestdach
‘Dit is geen sequel om de succesformule uit te melken. T2 Trainspotting gaat over wat de tijd met je doet. Er zit vlees aan.’ – Ewan McGregor
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
