Michael Mann becommentarieert zijn filmografie. Citaten gesprokkeld uit het Focus Knack-archief.

The Jericho Mile

1979 Met Peter Strauss,Brian Dennehy, Ed Lauter

Rain Murphy (Strauss) zit in de Californische Folsomgevangenis een levenslange straf uit en geeft al sprintend voor het olympische team zin aan zijn opgesloten bestaan. Mann draaide deze tv-film (die in Europa een bioscooprelease kreeg) op de echte locatie, en tijdens de opnames vonden er maar liefst dertien steekpartijen plaats, waarbij één gevangene overleed.

Michael Mann: Als scenarist en regisseur houd ik ervan om werelden in te duiken die ver van mijn bed staan. Ik wilde The Jericho Mile absoluut draaien binnen de muren van de gevangenis.De directeur kon ons geen enkele medewerking van de gevangenen garanderen en daardoor moesten we zelf uitvlooien hoe de machtsverhoudingen lagen. We hebben de leiders van de diverse etnische gangs met kleine rolletjes bedacht, waardoor we meteen hun bescherming inhuurden. Gevangenen die aan de film meewerkten, verdienden bijna 700 dollar per week, een bedrag dat beduidend hoger lag dan het hongerloon voor de dwangarbeid. Ze hadden er dus alle belang bij om te voorkomen dat er tijdens de21 dagen durende draaitijd een gangoorlog losbarstte.

Thief

1980 Met James Caan, Tuesday Weld, Willie Nelson

Portret van beroepsdief Frank (Caan), gespecialiseerd in het kraken van zwaar beveiligde kluizen, die zijnonafhankelijkheid wil bewaren ten aanzien van degeorganiseerde misdaad.

Mann: Thief toont Chicago als een nachtelijk doolhof waarin Frank als een rat gevangenzit, al kent hij alle geheime doorgangen. Je ziet nooit een wolkenkrabber vanuit de lucht ende gebouwen reiken altijd hoger dan het beeldkader, zodat je als toeschouwer een gevoel van beklemming ervaart. Samen met mijn fotografieleider waakte ik erover dat het zwart echtondoorgrondelijk en volledig duister was. Om zoveel mogelijk weerkaatsing in het beeld te verkrijgen, beschikte ik bij elke straatscène over een vrachtwagen met 65 ton water die voortdurend het wegdek besproeide. Vaak moest ik mijn neiging tot het componerenvan abstracte beelden in toom houden.

The Keep

1983 Met Scott Glenn, JürgenProchnow, Ian McKellen, Gabriel Byrne

In een lugubere vesting in de Karpaten huist een eeuwenoud beest. Als denazi’s in 1941 het bouwwerk proberen te veroveren, vecht het terug.

Mann: Na Thief, een film die ik draaide in de straten van Chicago, droomde ik van een volslagen antinaturalistische film in een andere wereld, met personages die opdoemen uit onze nachtmerries en erotische fantasieën. Een magisch-realistisch verhaal dat meer aanleunt bij Borges en Marquez dan bij enige filmtraditie. Hoewel: de decorbouw is beïnvloed door Murnaus Faust uit 1926 en de sfeer doet soms aan Jean Coc-teaus La belle et la bête uit 1946 denken. The Keep is een sprookje over het Kwaad dat in de jaren 30 en 40 Europa overspoelde. Meestal wordt de geschiedenis verklaard vanuit theorieën van economisch determinisme, maar de opmars van het nazisme werd ook mogelijk gemaakt door culturele tradities in het Duitsland van de late jaren 20. The Keep gaf me de kans om de massapsychologie, de Gestalt van die periode in levende personages te incarneren.

Manhunter

1986 Met William Petersen, Kim Greist, Brian Cox, Tom Noonan

De FBI-profiler Will Graham (Petersen), die de beruchteseriemoordenaar Dr. Lector (Cox) wist in te rekenen,maakt nu jacht op een van diens discipelen.

Mann: Red Dragon, het boek van Thomas Harris waarop ik me baseerde, vond ik vreselijk angstaanjagend.Hij gaat immers uit van het idee dat de detective deeigenschappen van de man op wie hij jacht maakt, moet overnemen, zelfs als hij daardoor riskeert zijn verstand te verliezen. Pas als hij in zichzelf de moordlustige impulsen voelt en elk gevoel van eigenwaarde verloren heeft, kan hij de psychopaat klissen.

Ik wilde absoluut een film maken die aan de oppervlakte glanzend mooi was. De realiteit van de seriemoordenaar is zo afschuwwekkend dat je die nauwelijks kanuitbeelden. De toeschouwer moet de psychopathologie van die man aanvoelen zonder dat ik veel laat zien.Om dit concept te doen werken, was ik wel verplichtom de horror cosmetisch te camoufleren.

The Last of the Mohicans

1992 Met Daniel Day-Lewis, Madeleine Stowe, Russell Means, Wes Studi

Verfilming van de klassieker van James Fenimore Cooperover de liefde tussen de primitief heroïsche indiaan Hawkeye (Day-Lewis) en de dochter (Stowe) van een Britse kolonel tijdens de strijd tussen de Britten en de Fransen om het noordoostenvan het Amerikaanse continent.

Mann: Ik wilde de toeschouwer het gevoel geven dat hij midden in de strijd zat tussen de koloniale overheersers, de Amerikaanse pioniers en de diverse indianenstammen. Na me goed gedocumenteerd te hebben, heb ik alle elementen van de militaire exploten in koloniaal Amerika uit elkaar gehaald, zoals je een muziekstuk in onderdelen kunt openbreken. Neem nu die eerste hinderlaag. Eerst zie je de indianen die ongemerkt evenwijdig met de karavaan meelopen; plots springen er enkelen snel na elkaar uit het struikgewas om met hun tomahawk een Britse soldaat de schedel in te slaan. Voor ze het goed beseffen, zijn de Britten langs weerszijden omsingeld en slaat de val dicht. Ik wilde een sterke dynamiek in deze strijdtaferelen en zocht voor de maalstroom van vorm en beweging inspiratie in de doeken van Delacroix. Ook Kurosawa’s gevoel voor ritme en beweging heeft me enorm beïnvloed.

Heat

1995 Met Al Pacino, Robert De Niro, Val Kilmer,Jon Voight, Diane Venora, Amy Brenneman, Ashley Judd

Misdaadthriller over het kat-en-muisspelletje en desymbiotische relatie tussen Los Angelespolitieman Vincent(Pacino) en superdief Neil (De Niro).

Mann: Natuurlijk was het geweldig stimulerend om Pacino en De Niro samen in een film te krijgen. In hun vak zijn ze grote kunstenaars. Zelfs al kende ik hun immense talent, dan nog zat ik er soms met verbazing naar te gapen. Ze haalden toch enkele ongezien hoge noten. De enige dialoogscène die ze samen hebben, is een goed voorbeeld van hoe voor mij de vormgeving altijd volledig in functie staat van het verhaal. De personages die Bob en Al spelen, zijn zich al een hele tijd bewust van elkaars aanwezigheid. Dat schaduwen en bespieden escaleert in die heel scherpe scène waarin ze samen rustig een kopje koffie drinken en voor de eerste en enige keer vrijuit over hun drijfveren, dromen en angsten praten. Je krijgt hier die rare intimiteit die plotseling tussen twee volslagen onbekenden kan ontstaan. Omdat alles op het gezicht van mijn acteurs te lezen staat, wilde ik dat de achtergrond zoveel mogelijk verdween. Daarom koos ik voor een bijna zwart-witte koffieshop, waarin de achtergrond volledig vervaagt en zelfs de achtergrondgeluiden uitsterven. Om de spontaniteit niet te verliezen hebben we die scène niet zo vaak gerepeteerd. Acteren is voor een flink stuk een kwestie van reageren, en in dit spel van actie en reactie wilde ik een organische harmonie creëren, alsof je naar de vertolking van één acteur zit te kijken.

The Insider

1999 Met Al Pacino, Russell Crowe, Christopher Plummer

Het waargebeurde verhaal van Jeffrey Wigand (Crowe), de voormaligedirecteur van een tabaksgigant die na zijn ontslag bezwarende informatie lekt aan Lowell Bergman (Pacino), producer van het nieuwsprogramma 60 Minutes.

Mann: Dit had een saai docudrama kunnen zijn, maar voor mij bestond de uitdaging er net in om er een intens en opwindend drama van te maken dat zich volledig in volstrekt alledaagse decors afspeelt. Hoe kun je een omgeving die er zo banaal uitziet tot iets angstaanjagend, suspensevol en vervreemdend transformeren? Het gegeven sprak me aan omdat nagenoeg elke fysieke actie ontbrak. Ik wilde bewijzen dat je ook met dit materiaal een film kunt maken die even meeslepend is als de meest ingenieus geplotte thriller. Daarvoor ben ik vertrokken van het leven van Jeffrey, dat voor hem zeker niet vervelend was, maar erg schrikwekkend en onzeker. De moeilijkheid was natuurlijk: hoe dramatiseer je dit? Ik wilde eendrama maken dat even beklemmend was als Heat, maar dan zonder uiterlijk geweld, achtervolgingen of shoot-outs.

Ali

2001 Met Will Smith, Jamie Foxx, Jon Voight, Jeffrey Wright

Tien jaar in het leven van de beroemde bokser Muhammad Ali(Smith) – van zijn overwinning op Sonny Liston tot zijn Rumblein the Jungle-comeback.

Mann: Voor de boksscènes kwam ik vrij snel tot de conclusie dat ze niet echt moesten lijken, maar echt moesten zijn. Ik wilde geen acteurs, maar atleten en streefde naar ultrarealisme. Hoe leg je dat aan boord? Simpel: door van Will Smith een bokser te maken. Boksers delen klappen uit en incasseren klappen. De lieden met wie ik Will omringde, waren geen derderangsboksers, maar topatleten. Michael Bentt, die Sonny Liston speelt, is een gewezen WBO-wereldkampioen. James Toney, die Joe Frazier speelt, is kampioen lichtgewichten. Ik wilde de boksers zo dicht mogelijk op de huid zitten. Eerst hebben we wat geëxperimenteerd met point-of-view-shots. We monteerden cameraatjes op bokshandschoenen, hoofden en polsen, maar het resultaat zag er onnozel uit. Uiteindelijk hebben we met kleine camera’s gewerkt. Ik bediende er zelf eentje en deelde vaak in de klappen.

Collateral

2004 Met Tom Cruise, Jamie Foxx, Jada Pinkett Smith

Een taxichauffeur (Foxx) probeert te overleven terwijl hij dooreen huurmoordenaar (Cruise) gedwongen wordt om hem naarvijf verschillende afspraken te brengen.

Mann: Met The Insider en Ali heb ik achtereenvolgens twee films gemaakt die erg gewichtig waren en heel wat discussielosweekten. Bovendien waren het films die heel veel intensief onderzoek vergden. Met Collateral wilde ik me creatief helemaal uitleven. Gewoon: mijn hoofd leegmaken, de camera ter hand nemen en iets creëren over twee conflicterende karakters, met heel wat hedendaagse muziek en LA by night als decor . Over de look van de film heb ik lang nagedacht. Met een normale camera had ik nooit de broeierigheid kunnen vastleggen waarnaar ik zocht. Daarom heb ik een speciale highdefinitioncamera laten bouwen waarmee je als het ware dwars door het nachtelijke doek kon kijken. Je ziet het schimmige landschap met debevreemdende contouren van de palmbomen en de heuvelsalsof je er zelf doorrijdt. En dat is op pellicule niet mogelijk.

Miami Vice

2006 Met Colin Farrell, Jamie Foxx, Gong Li

Bioscoopversie van de hippe tv-serie die Mann in de jaren 80produceerde. Sonny Crockett (Farrell) en Ricardo Tubbs (Foxx)infiltreren in een kartel van drugskoeriers om te achterhalen wiede FBI-undercoveragenten er heeft ingeluisd.

Mann: We maakten deze film alsof er nooit een serie wasgeweest. Natuurlijk zit de ziel van de reeks in de film en blijftde dynamiek tussen de twee hoofdfiguren dezelfde. De basis-elementen zijn dus gelijk, maar het laatste wat ik wilde, was eenremake. Ik streefde naar een meer volwassen versie. Bij de serie vond ik het behoorlijk frustrerend dat we ons moesten inhouden wat seks, geweld en schuttingtaal betrof. Nu gaat het er realistischer toe. Als Tubbs en Trudy de koffer induiken of onder de douche staan, wordt er niet op een centimeter bloot gekeken. Dat kon niet in een tv-serie uit de jaren 80. À propos: een liefdesscène is voor mij even dramatisch als een confronterende dialoog.Alle films, behalve The Keep, zijn uit op dvd.

Door Patrick Duynslaegher

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content