John Irving, De Bezige Bij

(originele titel: In One Person), 608 blz., euro19,90.

DE EERSTE ZIN Laat ik beginnen met iets te vertellen over mevrouw Frost.

Seks. Er bestaat geen magischer woord, geen betere teaser om lezers te lokken. Tegelijk weet elke literaire auteur dat er geen grotere valkuil bestaat. Schrijven over seks is aartsmoeilijk, één woord op de verkeerde plaats en een seksscène wordt klef of, veel erger, ronduit lachwekkend. Alleen grote auteurs raken ermee weg en je moet al van heel goeden huize zijn om het vijfhonderd bladzijden lang over seks te hebben. John Irving draait er zijn hand niet voor om. De Amerikaan is al decennia wereldberoemd, zijn bestseller De wereld volgens Garp uit 1978 gaat nog steeds vlot over de toonbank. Het succes heeft hem evenwel niet lui gemaakt: elke drie jaar verschijnt een nieuwe roman, meestal lijvige werken die goed onthaald en sporadisch ook verfilmd worden, zij het niet altijd even geslaagd.

Prima voor meneer Irving, maar waar blijft de seks? Wel, Irvings recentste roman In een mens draait alleen rond die ene oerdrift, het lijkt wel de enige bestaansreden voor William Francis Dean junior – ouder wordende schrijver, Billy voor de vrienden en biseksueel hoofdpersonage van dienst. Net die tweeslachtige geaardheid voorziet Billy’s levenspad van de nodige obstakels, en wel door de mevrouw Frost uit de openingszin. De belezen bibliothecaresse wijdt hem op zijn dertiende in in de schone letteren en op zijn achttiende in de fysieke liefde. Maar Miss Frost is niet wie ze op het eerste gezicht lijkt en de ervaring tekent de rest van Billy’s turbulente (seks)leven. Gewantrouwd door vrouwen en nooit echt aanvaard in de homoscène, worstelt Billy zich door de jaren, op zoek naar de ideale bedpartner en hunkerend naar een vader die hij nooit gekend heeft. Tel daarbij de aidsepidemie die de helft van zijn vrienden wegmaait en je zou denken dat Irving een intriest verhaal over een seksuele paria heeft neergepend. Maar de roman bevat zo veel fijnzinnige humor en Irvings verbeelding is zo immens dat een monkellach op de lippen van de lezer gebeiteld blijft. De Amerikaan slaagt erin om te ontroeren én goede literatuur af te leveren; de aandachtige lezer kan de hele roman zelfs lezen als een ode aan Shake-speare, Ibsen en Flaubert. Misschien heeft Irving het thema van de afwezige ouderfiguur al wat te veel gebruikt en zoals steeds duiken er allerlei flamboyante nevenfiguren op. Mindere talenten zouden deze thematiek algauw in een ranzige freakshow laten verzanden, een afgrond waar Irving kundig omheen schrijft.

RODERIK SIX