21 mei – de datum waarop lndiana Jones na bijna 20 jaar de bioscoopzalen weer komt binnengeduikeld – lijkt nog veraf, maar toch heeft de lndykoorts de hele wereld al in zijn greep. De trailer werd inmiddels een recordbrekende 200 miljoen keer bekeken, op internetfora wordt volop gespeculeerd over de – angstvallig geheimgehouden – plot en er is ook sprake van een galapremière in Cannes. Niet slecht voor een film met een 65-plusser in de hoofdrol. Alvast een tip van de sluier.

Als we nog lang wachten kan ik Indy’s vader spelen’, verzuchtte Harrison Ford enkele jaren terug. Hij overdreef amper: wanneer het vierde Indiana Jonesavontuur straks eindelijk de zalen bereikt, is het alweer 19 jaar geleden dat de steracteur nog eens in de huid kroop van ’s werelds beroemdste archeoloog. Hoe komt het toch dat twee commercieel ingestelde filmmakers als Steven Spielberg en George Lucas hun gouden kalf – de vorige Indyfilms brachten maar liefst 1,2 miljard dollar op – zo lang in de diepvriezer lieten zitten? ‘Simpel: we waren op zoek naar de juiste MacGuffin‘, aldus Lucas. In tegenstelling tot Alfred Hitchcock, de bedenker van die term, die de motivatie van zijn personages graag zo vaag mogelijk hield, gelooft Lucas dat het centrale element dat de plot drijft een interessant object moet zijn dat de kijker evenzeer fascineert als de duels tussen de helden en de slechteriken.

‘De Ark des Verbonds, de MacGuffin uit Raiders of the Lost Ark, maakte van de eerste Indy-prent een instantklassieker’, meent Lucas. ‘Het Bijbelse voorwerp was niet alleen de opslagplaats van de tien geboden, het fungeerde ook als een rechtstreeks communicatiemiddel met God. Indien Indy de nazi’s niet had overwonnen, waren de gevolgen niet te overzien.’ Over de MacGuffins van de Indysequels is Lucas minder enthousiast: ‘Zelfs ik begreep niet hoe de heilige Sankharastenen uit Indiana Jones and the Temple of Doom de ontvoerde Indische kinderen zouden kunnen redden. Dus waarom zou het publiek dan kunnen volgen? De heilige graal uit Indiana Jones and the Last Crusade was dan weer wel een legendarisch hebbeding voor al wie het eeuwige leven wil. Maar neem Sean Connery’s vertolking van Jones senior en zijn verbale vuurwerk met Harrison weg uit die film en hij stort in als een kaartenhuis.’

Wat de spil van het vierde Indyavontuur juist is, blijft tot dusver onduidelijk. Eén ding weten we alvast: de kristallen schedel uit de onzalige titel – zelfs Star Wars: The Phantom Menace bekte lekkerder – is van buitenaardse origine. ‘Daardoor maakt het niet uit dat Harrison nu 20 jaar ouder is’, zegt Lucas. ‘De jongere Indiana baseerde ik op de waaghalzen uit de jungle serials van de jaren dertig. De oudere Indiana komt terecht in een fiftiessciencefictionavontuur à la The Creature from the Black Lagoon, The Blob en The Thing.’ De tijdsprong richting Koude Oorlog zorgde voor nog een andere ingrijpende verandering: de nazi’s – de vaste booswichten in de reeks – hebben plaats moeten maken voor een troep koelbloedige Russische soldaten onder bevel van Agent Irina Spalko (Cate Blanchett met zwarte froufrou).

The temple of babyboom

Maar hoe tevreden Spielberg en Lucas ook mogen zijn over hun nieuwe invalshoek: de hamvraag blijft of het 21e-eeuwse bioscooppubliek nog wel geïnteresseerd is in de belevenissen van een pensioengerechtigde oudheidkundige. Van de Indyfans van het eerste uur kan men maar beter geen onvoorwaardelijke trouw verwachten, aangezien zelfs de jongsten onder hen hun geld tegenwoordig eerder aan luiers dan aan cinematickets spenderen. En in vergelijking met jongere en hippere filmhelden als Jason Bourne, Harry Potter en de gerestylede Batman lijkt Jones maar een lichtgewicht. ‘Flauwekul’, aldus Spielberg. ‘Indy is twintig jaar ouder en een stuk cynischer. Het hedendaagse multiplexvolk zal hem dus wel kunnen smaken.’ Spielberg heeft de laatste jaren in elk geval al meermaals bewezen dat hij zeer donker uit de hoek kan komen. Wie had ooit gedacht dat de maker van lieflijke sciencefictionsprookjes als Close Encountersof the Third Kind en E.T.: The Extra-Terrestrial ons zou trakteren op nachtmerries als Minority Report en War of the Worlds?

Denk echter vooral niet dat Spielberg het nu ook met Indiana Jones over een compleet andere boeg heeft gegooid: ‘Ik moest en zou trouw blijven aan de look, de toon en het ritme van de vorige afleveringen.’ Die herbekeek hij samen met Janusz Kaminski, de cameraman van zijn laatste tien films. ‘Ik vroeg het onmogelijke van Janusz. Hij moest zijn persoonlijke stijl wegcijferen en die van Douglas Slocombe (de nu 94-jarige fotograaf van de vroegere Indyfilms; nvdr.) imiteren.’ Andere kenmerken van de eerder klassieke aanpak: het aantal CGI-shots zou tot een absoluut minimum beperkt zijn, en ook van een geüpdatete Bourne-achtige montagestijl is geen sprake. ‘Ik wilde het overzichtelijk houden,’ zegt Spielberg, ‘het publiek moet weten waar elk personage staat.’

oud-strijders of the lost ark

De casting werd een combinatie van oud en nieuw. Grote afwezigen zijn Indy’s collega Marcus Brody (of Denholm Elliott, die in 1992 aan aids overleed) en de immer behulpzame Sallah ( Lord of the Rings-dwerg John-Rhys Davies). Karen Allen is wel weer van de partij als Marion Ravenwood, Indy’s vriendinnetje uit Raiders of the Lost Ark. Zetten hun eerste pasjes in Indy Country: de eerder vermelde Cate Blanchett, Beowulf-krijger Ray Winstone als collega/rivaal Mac, en Hellboy-professor John Hurt als Marions vader Abner Ravenwood. Hét geheime wapen om de iPodgeneratie naar de zalen te lokken heet echter Shia Labeouf. De ster uit Transformers kruipt in de huid van Mutt Williams, een biker-met-vetkuif die Indy op zijn nieuwe belevenissen vergezelt.

Het is trouwens de toevoeging van die laatste naam die ons inwendige alarm doet afgaan. Het gerucht doet al een tijdje de ronde dat Labeouf het buitenechtelijke kind van Indy en Marion zou spelen. Wat van Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull wel eens een doorzichtige aanloop op een nieuwe miljardenfranchise met Labeouf als Indiana Jones 2.0 zou kunnen maken. Maar genoeg gezeurd, want uw dienaar is ook een kind van de jaren tachtig dat niet kan wachten tot Indy zijn fedora weer opzet en zijn zweep laat knallen terwijl het kenmerkende deuntje van John Williams door de bioscoopboxen knalt. Laat die emmers popcorn aanrukken, voor één keer mag het!

‘INDIANA JONES AND THE KINGDOM OF THE CRYSTAL SKULL’

Vanaf 21/3 in de bioscoop.www.FOCUSknack.be

Steven Spielberg over ‘Indiana Jones and the Temple of Doom’.

Door Steven Tuffin