Bijna twintig jaar na Onvoorziene omstandigheden leidt Mark Uytterhoeven opnieuw een nieuw improvisatieprogramma in goede banen. Twee oudgedienden van de roemruchte voorganger en evenveel gezichten van het nieuwe Spelen met uw leven, vanaf deze week op VIER, leren u enkele knepen van het vak. ‘Het is een beetje als fietsen.’
SPELEN MET UW LEVEN
Vanaf donderdag 11/4 elke week om 21.05 op VIER.
MICHIEL DEVLIEGER ‘Zoek het gevaar op’
‘Om goed te improviseren moet je een reflex overwinnen die je in het dagelijkse leven goed van pas komt: gevaar vermijden. Dat moet je hier net opzoeken’, weet Woestijnviskopstuk Michiel Devlieger, die net als collega Tom Lenaerts, voor het eerst zijn neus aan het venster stak in Onvoorziene omstandigheden. ‘Een andere belangrijke stelregel: accepteer elk aanbod van je medespeler en laat je eigen plannen vallen. Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Als je medespeler je bijvoorbeeld aanspreekt met nonkel Louis, moet je daarin meegaan, al weet je niet meteen wat voor een man je verder moet spelen. De uitdaging is dat mee in te vullen.
‘Improviseren leer je door het heel veel te doen. Ten tijde van Onvoorziene omstandigheden hebben we dat redelijk maniakaal gedaan: vier avonden in de week en twee dagen in het weekend. Vlak voor een opname deden we opwarmoefeningen: dat kan verbaal, door heel snel te associëren, maar ook fysiek: in een kring gaan staan en zo vlug mogelijk op elkaars handgeklap reageren. Ik ben in de improvisatie terechtgekomen door een klein artikeltje achteraan in Knack, in de vroege jaren negentig. Vanuit een klein zolderkamertje boven het Raamtheater werd toen het eerste improvisatietheater opgestart. Ik heb daar onder meer Tom Lenaerts ontmoet.’
INEKE NIJSSEN ‘Bereid je goed voor’
‘De ideeën liggen voor het grijpen, maar je mag er niet naar op zoek gaan’, aldus Ineke Nijssen. Ook haar kent u nog van Onvoorziene omstandigheden. Sindsdien is ze vooral actief in het theater, vroeger met Ceremonia, nu met Het Kip. ‘Ik herinner mij ook dat we destijds heel veel oefenden. Na de uitzending kregen we vaak de vraag of alles was voorbereid. Niet in de zin van een uitgeschreven scenario, wel waren we goed op elkaar ingespeeld. Nee, ik had daar geen vast ritueel bij. Ik herinner mij wel een collega-acteur die steeds met dezelfde onderbroek aan speelde, fris gewassen, welteverstaan.
‘Samen met Jeanne Pennings en Geert Willems kwam ik uit het Speeltheater, waar we speelden met de inbreng van de kinderen in het publiek. Mark Uytterhoeven had ons daar opgemerkt en bracht ons samen met mensen uit de Belgische Improvisatie Liga (BIL). Onvoorziene omstandigheden kwam er op het juiste moment, de hype rond het programma was heel tof. Daarna ben ik door Neveneffecten en The Lunatics nog eens gevraagd voor een improvisatie-evenement op Pukkelpop. Ik ontdekte er dat ik het improviseren niet meer helemaal in de vingers had. Dat is allicht ook een kwestie van interesse: een personage langzaam uitdiepen boeit me nu meer dan scoren met een geïmproviseerde pointe.’
KOEN DE POORTER ‘Laat dat ego maar varen’
‘Bij improviseren komt het erop aan je hoofd helemaal leeg te maken vlak voor je het podium op gaat’, legt Koen De Poorter uit, Neveneffect en betrokken bij meerdere improvisatiegezelschappen. ‘Accepteren is belangrijk bij improviseren. Waar je medespeler ook mee komt aandraven, je moet proberen erin mee te gaan. Het komt eropaan te luisteren. Je moet ook niet proberen je eigen ideetje in het spel te proppen – je medespeler kan niet in je hoofd kijken. En elkaar niet aanvoelen is in deze dodelijk.
‘Het is een groepsspel, dus laat dat ego maar varen. Hou je vast aan je eigen idee, dan maak je de scène kapot, maar speel je samen, dan kunnen jij en je medespeler elkaar ook door netelige momenten halen. Daarvoor bestaan oefeningen die je voor het opgaan samen kunt doen, zoals in een kring associatiespelletjes spelen, om je reactiesnelheid alvast aan te scherpen. Dat helpt om je brein aan de kook te brengen en hoofd helemaal leeg te maken. Bepaalde vormen van improvisatie zijn absoluut te vergelijken met ploegsport, maar het kan ook anders. In het Antwerpse comedycafé The Joker zijn er ook improvisatieavonden met comedians, een stoutere vorm waarbij het er net wel op aankomt je medespeler uit zijn evenwicht te brengen.’
HENK RIJCKAERT ‘Durf op je bek te gaan’
‘Met Spelen met uw leven is voor mij de cirkel een beetje rond’, klinkt het bij komiek Henk Rijckaert, bekend van onder meer Zonde van de zendtijd. ‘De bal is voor mij aan het rollen gegaan toen ik een advertentie van een workshop zag: ‘Wil jij ook kunnen wat ze in Onvoorziene omstandigheden doen?’ En of ik dat wilde. Die workshop beviel mij en ik heb nog enkele jaren deel uitgemaakt van improvisatiegroepen zoals BIL en The Lunatics, tot het moment kwam dat ik uit tijdsgebrek moest kiezen en het improviseren vaarwel zei voor muziek en comedy. En nu mag ik weer even improviseren, en dan nog wel in een programma mét Mark Uytterhoeven. (lacht) Hierna kan ik mij terugtrekken uit het vak.
‘Je kunt improviseren vergelijken met fietsen: verleren doe je dat nooit helemaal, maar als je al jaren niet meer op een fiets hebt gezeten, ben je in het begin toch wat roestig. Dat is mij bij de eerste tests voor Spelen met uw leven opgevallen, het lukt niet altijd om je aan de basisregels te houden. Dat komt omdat improviseren ingaat tegen een natuurlijke reflex: je moet op je bek durven te gaan, en dat terwijl er mensen op je vingers kijken. Dat het fout kan gaan, dat maakt het net zo leuk om naar te kijken.’
DOOR HANS VAN GOETHEM
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier