Ben Van Alboom
Ben Van Alboom Freelance journalist

Spider-Man wist in Amerika een recordaantal bioscoopbezoekers in zijn web te strikken. Striplegende Stan Lee, net geen tachtig, spint van genot bij het succes van zijn troetelkind. ‘Alleen jammer dat mijn cameorol de final cut niet heeft gehaald.’

Door Ben Van Alboom

Spider-Man. Vanaf 26/6 in de bioscoop

Stanley Lieber had een pseudoniem nodig, toen hij in 1939 aan de slag ging bij Timely Comics, de voorloper van het roemruchte Marvel Comics. De 17-jarige schrijver vond stripverhalen niet meer dan een onnozel tijdverdrijf en was als de dood dat iemand zijn latere literaire kleinoden met pakweg Captain America zou associëren. Hij tekende dus steevast met Stan Lee.

Maar van een literaire carrière kwam niets in huis en terwijl Stanley Lieber in de anonimiteit verdween, raasde Stan Lee als een orkaan door het Amerikaanse striplandschap. Hij bracht een rits bijna mythologische personages op de markt als Spider-Man, The Incredible Hulk, Iron Man, The Silver Surfer, X-Men en Fantastic Four. Zijn grootste verdienste: hij creëerde de alledaagse superheld. Want terwijl Superman nog van de planeet Krypton afkomstig is en Batman de misdaad bestrijdt in de fictieve metropool Gotham City, slentert de wereldberoemde spinnenman van Stan Lee gewoon rond in New York. Achter het masker gaat een doorsnee jongen met puisten schuil, die toevallig door een radioactieve spin is gebeten.

In het verleden werden Lee’s hersenspinsels al vaak herwerkt tot televisieseries, maar sinds kort toont ook Hollywood belangstelling voor zijn werk: Bryan Singer blikte het behoorlijke X-Men in en Sam Raimi gaf Spider-Man een flinke beurt. De productie is weliswaar geplaagd geweest door verschillende problemen en heeft uiteindelijk een slordige 140 miljoen dollar gekost, maar in de Verenigde Staten alleen al verpulverde de film intussen nagenoeg alle records. De kranige, oude man voor ons weet waarom: ‘Sam Raimi heeft een onvoorstelbare film gemaakt, waarin de integriteit van het personage volledig is bewaard. Het enige verschil met de stripverhalen is dat Spider-Man door een genetisch gemanipuleerde spin is gebeten. We staan dan ook veertig jaar verder.’

Waarom liet de verfilming van Spider-Man zo lang op zich wachten?

Stan Lee: Er bestonden al langer plannen voor een bioscoopfilm. Probleem was dat de onafhankelijke filmmaatschappij Cannon Films de audiovisuele rechten ongeveer vijftien jaar geleden had gekocht en vervolgens failliet was gegaan. Nu zou dat niet eens zo erg geweest zijn, mocht het bedrijf de rechten voor de verschillende markten niet eerst aan andere maatschappijen hebben doorverkocht. Cannon Films had het geld immers nodig om de film te kunnen maken. Zo ontstond de absurde situatie dat Viacom (Paramount) over de televisierechten beschikte, de videorechten bij Sony (Columbia Pictures) lagen en Carolco Pictures uiteindelijk de bioscooprechten van Cannon Films overnam. Toen ook Carolco Pictures over de kop ging, begonnen de problemen pas echt. MGM verwierf de rechten van de film, zonder te weten dat Viacom en Sony de meest lucratieve markten in handen hadden. Bovendien had James Cameron, die met Carolco Pictures een overeenkomst had gesloten om de film te regisseren, intussen een exclusiviteitscontract met 20th Century Fox getekend. Om een lang verhaal kort te maken: niemand was bereid om honderd miljoen dollar in een film te investeren waarvan niet zeker was wie nu eigenlijk welke rechten bezat. Pas na jaren juridisch steekspel is Marvel Comics er in geslaagd om alle rechten te verzamelen.

Schiet er nog iets over van het oorspronkelijke scenario van James Cameron?

Lee: Weinig. Sam Raimi legt de nadruk meer op het persoonlijke leven van de superheld; hij heeft er zelfs een behoorlijk romantische film van gemaakt. Hij brengt ook maar een opponent voor Spider-Man in het verhaal, de Green Goblin, terwijl Cameron twee schurken had voorzien.

Ik vind het best wel jammer dat James Cameron de film niet heeft kunnen maken. Niet dat hij een nóg betere film had kunnen maken, alleen: hij had er echt zijn zinnen op gezet. Hij heeft ook jarenlang mee aan de kar getrokken om het project van de grond te krijgen en de verschillende partijen op één lijn te krijgen.

Was jij daar zelf ook bij betrokken?

Lee: Neen, want de rechten liggen volledig bij Marvel Comics. Ik ben nog wel erevoorzitter van de raad van bestuur, maar dat is een louter protocollaire functie. Ik verdien ook niets meer aan het personage. Maar het bedrijf ligt me nog altijd na aan het hart. Daarom doe ik er alles aan om de film te promoten. Ze houden me ook voortdurend van hun filmplannen op de hoogte, al zijn ze daar niet toe verplicht. Voor X-Men is Bryan Singer zelfs met me komen praten over het scenario. Het is bijzonder flatterend dat iedereen zo omzichtig met mijn kinderen omspringt, maar ik ben ook blij dat ik niet de eindverantwoordelijkheid moet dragen. Als de film slecht is, is het tenminste niet mijn schuld! ( lacht)

Heb je al iets gehoord over de verfilming van ‘The Incredible Hulk’?

Lee: Ik weet alleen dat ze de titel tot The Hulk hebben ingekort. Ang Lee maakt er gegarandeerd een voortreffelijke film van; ik kan nauwelijks wachten om het resultaat te zien. Waarschijnlijk krijg ik er opnieuw een cameorol in, net zoals in Spider-Man – helaas heeft mijn gastrolletje de final cut niet gehaald. Het was ook niet gepland: tijdens een setbezoek kwam Sam Raimi op het lumineuze idee om mij zonnebrillen te laten verkopen op Time Square, vlak voor de Green Goblin er een bom laat ontploffen. ‘ Would you like to buy a pair of glasses? They’re the same kind they wore in X-Men!‘ Dát stond ik daar dus te roepen. ( lacht) Het publiek had het vast en zeker fantastisch gevonden, maar de monteur was onverbiddelijk: de scène had niets met de plot te maken. Als je goed kijkt, zie je mij nog wel in de menigte staan.

Wellicht staat het binnenkort wel op de dvd.

Lee: Daar had ik nog niet eens aan gedacht! Het was geweldig om nog eens te kunnen acteren. Ik had de afgelopen jaren alleen nog een stem voor The Simpsons ingesproken, terwijl ik in de tijd van de depressie zowaar in hetzelfde theatergezelschap als Orson Welles heb gezeten. We hebben nooit samen op de planken gestaan, maar ik heb hem wel een aantal keren ontmoet. Ik vraag me af of Orson Welles ooit geweten heeft dat hij Stan Lee heeft gekend. ( lacht)

Hoe ben je eigenlijk op het idee van de spinnenman gekomen?

Lee: Ik moet bekennen dat hebzucht altijd een grote rol heeft gespeeld in het ontstaan van mijn personages. Ik werkte nu eenmaal in loondienst: mijn uitgever zou me zo de laan hebben uitgestuurd, als ik niet met fascinerende verhalen en personages voor de dag kwam. Het was dat, of de straten van New York vegen. ( lacht) Maar goed, ik had net Fantastic Four en The Hulk in elkaar gestoken en moest dringend met een nieuw personage voor de dag komen. De eerste vraag die ik me dan stelde, was welke superkracht ik hem zou meegeven. Toen ik erover nadacht, zag ik plotseling een vlieg de muur opkruipen. Dat leek me wel een interessant uitgangspunt. Wat je dan nog nodig hebt, is een naam. Aanvankelijk dacht ik aan Mosquito Man of Insect Man. Uiteindelijk is het Spider-Man geworden, want dat klinkt lekker dramatisch.

En dus waren je bazen weer even tevreden.

Lee: Bijlange niet! Ze verklaarden me gek. Iedereen haat spinnen, dus dachten ze dat er niemand geïnteresseerd zou zijn om een stripverhaal te kopen dat Spider-Man heet. Bovendien was mijn hoofdpersonage een tienerjongen. Dat kon al helemaal niet door de beugel, want tieners werden op dat moment hooguit als sidekick opgevoerd. Denk maar aan Batman en Robin. Het feit dat hij geldproblemen had, zijn gezicht vol puisten stond en voortdurend dacht dat zijn spinnenpak zou scheuren, maakte het allemaal nóg erger. Ik kreeg te horen dat superhelden zich daar niet mee bezighouden en dat ik mijn idee in de vuilnisbak kon gooien. Maar toen ik aan het laatste nummer van de stripreeks Amazing Fantasy werkte, voegde ik er toch een kortverhaal van Spider-Man aan toe. De reeks deed het sowieso niet goed aan de kassa, wist ik, dus wie zou er om malen? Twee maanden nadien werd ik plotseling in het kantoor van de uitgever geroepen. ‘Herinner je je dat idee nog waar we allemaal zo enthousiast over waren? Die spinnenman, weet je wel. Kun je daar geen reeks van maken?’ Bleek dat de verkoopcijfers van de laatste Amazing Fantasy een historisch record hadden gevestigd! ( lacht)

Is Spider-Man je favoriete personage?

Lee: Ik vind ze allemaal even geweldig. Misschien heb ik op dit moment een lichte voorkeur voor Spider-Man, maar dat heeft meer te maken met de release van de film. Ik kan me trouwens nog altijd perfect in al mijn personages inleven. Ik ben mijn grootste fan. ( lacht)

Enkele jaren geleden heb je het intussen bankroete Stan Lee Media opgericht. Heb je nog plannen om in de entertainmentsector te blijven werken?

Lee: Absoluut. Ik heb een nieuwe productiemaatschappij gecreëerd om televisieseries en bioscoopfilms te maken. Het faillissement van Stan Lee Media kwam als een complete verrassing. Er was geen vuiltje aan de lucht: ik hield me met de artistieke invulling van het internetbedrijf bezig, mijn partner nam de financiële kant van de zaak voor zijn rekening. Op een bepaald moment waren we een van de meest winstgevende bedrijven uit de sector. Mijn aandelen alleen al waren negentig miljoen dollar waard. Jammer genoeg heb ik er nooit een verkocht en zat mijn partner plotseling in Brazilië in de gevangenis: hij had nogal wat onzuivere praktijken uitgedokterd en een hoop geld verduisterd.

Het faillissement heeft toch enkele littekens achtergelaten, al kan ik er nu al om lachen. Mijn kersverse productiemaatschappij doet het opnieuw goed en ik heb net de stripversie van de film Spider-Man gemaakt. Binnenkort komt er bij DC Comics ook een twaalfdelige stripreeks van mij uit, waar ik nu nog niets over mag vertellen.

Je kunt je bankrekening ook nog altijd spekken met memorabilia uit het verleden.

Lee: Was dat maar waar. Vroeger beseften we niet dat originele prints of eerste uitgaven later ook maar iets waard zouden zijn. We hadden een klein kantoor en konden het artwork ook nergens opslaan. Telkens er iemand een pizza of een broodje kwam leveren, gaven we wat spullen mee. Nu tellen verzamelaars tot 50.000 dollar neer voor originele prints van Spider-Man en X-Men. Ik heb ze verdomme nog allemaal in mijn handen gehad! ( lacht)

We beseften niet dat originele prints of eerste uitgaven later iets waard zouden zijn. Telkens er iemand een pizza of een broodje kwam leveren, gaven we wat spullen mee.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content