Hoe overleef je een contactgestoorde vader, een heroïneverslaafde en suïcidale zus, een terminale moeder, het verlies van twee familieleden bij de 9/11-aanslagen, en een president die een hekel aan je heeft? Door biologische sla te gaan kweken in Duitsland, bijvoorbeeld. Het onnavolgbare levensverhaal van Mark Oliver Everett, oftewel E van Eels, staat nu in ‘Things The Grandchildren Should Know’. Tien hoogte- en dieptepunten.
1. Daddy was a troubled genius
‘Daddy was a troubled genius / Mama was a real good egg.’ Er zijn muzikanten die hun inspiratie bij hun dealer moeten halen, maar Mark Oliver Everett, kortweg E, krijgt ze thuis gewoon met de paplepel mee. Zijn kindertijd ‘in een wijk vol CIA-spionnen’ is in zijn eigen woorden ‘well fucked up’ en ’tragisch’. En dat is een understatement als je weet dat het vriendje van zijn heroïneverslaafde zus hem op een avond achterna zit met een slagersmes. E’s vader, Hugh Everett III, is een briljante kwantumfysicus – de auteur van de Many Worlds Theory – die naar verluidt al op zijn dertiende met Einstein correspondeerde. Maar als hij op het Pentagon gaat werken, raakt hij op spectaculaire wijze de pedalen kwijt, en begint hij in de kelder gevriesdroogd voedsel en wapens op te slaan, voor de nakende Apocalyps. De eerste en enige keer dat E zijn contactgestoorde vader aanraakt, is als hij hem op zijn negentiende – tevergeefs – probeert te reanimeren na een hartaanval.
2. Fuck school
Als prille tiener begint E ook zelf te ontsporen. Eerst verft hij in grote zwarte letters ‘Fuck School’ op de ingang van zijn lagere school. En nog voor zijn veertiende wordt hij een enthousiast gebruiker van alcohol, weed, coke, speed en lsd. Op zijn vijftiende moet E twee keer op één dag voor de jeugdrechter verschijnen, voor autodiefstal, joyriding zonder rijbewijs en het negeren van alle verkeersregels (schuldig) en diefstal met braak (onschuldig). Zijn eerste groepje uit die tijd heette zeer toepasselijk The ASAP Blues Band, naar The Alcohol Safety Action Project: een heropvoedingsprogramma voor minderjarigen die in Virginia gearresteerd werden voor rijden onder invloed.
3. California here we come
E gaat al op zijn zestiende van school, om een beroepsopleiding tot metser en timmerman te volgen. Zonder veel succes, zodat hij de volgende jaren aan de kost komt als kelner, schotelwasser, pompbediende, stalknecht, conducteur, telefonist, bloemenverkoper en nog een stuk of wat andere halve stielen en hele ongelukken. Op zijn 23e begint hij zijn eigen vuilnisophaaldienst – Mr. E’s Hauling Service – om geld te sparen voor een nieuw leven in Los Angeles, 3000 kilometer van huis. ‘Op een ochtend laadde ik alles wat ik had in mijn truck. Mijn moeder zei dat ze het gevoel had dat haar zoon naar de oorlog vertrok. Ik reed de autosnelweg op, zonder enig idee wat ik zou doen, en zonder ook maar één levende ziel te kennen in Californië. (…) ‘Hope you like starvin’, zeiden mijn vrienden me bij wijze van afscheid.’
4. Toeren met Tori
In Los Angeles leeft E jarenlang in een veredelde kleerkast vlakbij een landingsbaan, ‘een stom idee op alle denkbare vlakken’. De foute eighties hebben hun hoogtepunt bereikt, Guns N’ Roses is de best verkopende groep ter wereld, en alleen hairmetalgroepen krijgen nog een platencontract. En dus volgen voor E ‘nog maar eens drie miserabele jaren van zieldodende schijtjobs’, onder meer in een carwash waarvan de eigenaar geregeld met een revolver zwaait. Uiteindelijk is E al 28 wanneer hij zijn eerste bescheiden undergroundhitje scoort met Hello Cruel World. Nog voor zijn eerste soloplaat uitkomt – A Man Called (E) – wordt hij al op tournee gestuurd als voorprogramma van Tori Amos, terwijl hij tot dan toe alleen nog maar in bars heeft gespeeld. Maar een jaar later zit hij alweer zonder contract, na de tegenvallende verkoop van zijn tweede soloplaat Broken Toy Shop.
5. Eels, Eagles en Elton
E ziet het licht pas echt op zijn drieëndertigste, wanneer hij Portishead op de autoradio hoort. Hij besluit om óók samplepop te maken, en schrijft een eerste nummer, Novocaine For The Soul, met een paar losse zinnen die hij her en der in zijn notaboekje vindt. ‘Life is white, and I am black’ / ‘Jesus and his lawyer are coming back.’ / ‘Oh my darling will you be here? Before I sputter out.’ Omdat E intussen een trio is geworden, beslist hij om zijn groep te herdopen tot ‘Eels’ (‘palingen’, ‘gladjanussen’), zodat hun debuutplaat Beautiful Freak in de winkelrekken naast zijn oude soloplaten zou liggen. Vervelend detail: hij ziet daarbij TheEagles, Earth Wind And Fire en een paar dozijn andere met ‘E’ beginnende groepen over het hoofd. En dat is niet E’s enige flater. Zijn vriendin Susan, van Susan’s House, geeft hem de bons als ze hoort dat de titelsong Beautiful Freak over haar gaat. En Elton John wil Eels heel even op zijn platenlabel tekenen, tot hij hun sociaal onaangepaste drummer Butch tegen het lijf loopt. (‘Hallo, Elton! Alles goed, Elton? Wat ga je straks doen, Elton?’)
6. De E van ellende
De avond voor Beautiful Freak eindelijk uitkomt, slaat het noodlot ongenadig toe. E’s zus Liz neemt een fatale overdosis slaappillen ‘om haar vader te vervoegen in een parallel universum’. En kort daarop sterft ook E’s moeder, Nancy, aan longkanker. De tweede Eelsplaat, Electro-Shock Blues, staat volledig in het teken van zelfmoord ( Elizabeth On The Bathroom Floor), kanker ( Cancer For The Cure) en dood ( Going To Your Funeral). Maar daarmee is het noodlot duidelijk niet bezworen. De volgende jaren verliest E nog familieleden, zoals zijn nicht en haar man, die tijdens nine eleven samen op het vliegtuig zitten dat zich in het Pentagon boort. (”s Ochtends hadden ze nog een postkaart op de bus gegooid met de boodschap: ‘ Ain’t life GRAND?‘) Met E’s carrière gaat het intussen wél de goede kant uit. De acteurs van Spinal Tap overhandigen hem een Brit Award voor Beautiful Freak, die als cimbaal op een drumstel wordt gemonteerd, ‘zodat-ie toch ergens goed voor is’. En de muziek van Eels wordt gebruikt in onder meer American Beauty, Shrek en The End Of Violence van Wim Wenders, die een goede vriend wordt.
7. Goddamn right, it’s a beautiful day
Na Electro-Shock Blues maakt E een lichtvoetige, levenslustige plaat. Zijn platenfirma vindt Daisies Of The Galaxy om onduidelijke redenen maar niks, en eist dat hij er een optimistische single aan toevoegt. E schrijft – cynisch – Mr. E’s beautiful blues ( Goddamn right it’s a beautiful day!), dat door het woord ‘goddamn’ van alle radiozenders geweerd wordt. Met Daisies Of The Galaxy wordt E ook ongewild deel van de verkiezingspropaganda van George Bush. Die hoort in de plaat het bewijs dat Tipper Gore, de vrouw van zijn opponent Al Gore en de oprichtster van het censuurclubje Parents Music Resource Center – niet voldoende inspanningen doet om Amerikaanse kinderen te beschermen tegen verderfelijke popmuziek. Bush struikelt onder meer over It’s a Motherfucker, een song over een gebroken relatie. ( ‘It’s a motherfucker / Getting through a Sunday / Talking to the walls / Just me again.’) Gechanteerd door zijn platenfirma moet E zijn eigen nummer censureren: ‘It’s a monstertrucker’.
8. Boeddhisme en biologische sla
Met zijn rockplaat Souljacker uit 2001 – opgenomen met producer John Parish van PJ Harvey – gaat E voor de Grote Rockclichés. In de aanloop naar de plaat volgt hij zelfs een boeddhistische herbronningskuur, en zondert hij zich tien dagen af in een woud, waar hij niet mag praten, lezen of schrijven. Omdat een en ander heel inspirerend werkt, sluipt E ’s nachts af en toe weg om met een meegesmokkeld potlood stiekem lyrics op een velletje toiletpapier te noteren, om ze niet te vergeten. Vóór zijn boeddhistische herbronning was E ook al een keer een week lang op retraite geweest naar een – jawel – kwekerij van biologische sla in de buurt van Hamburg. Daar had hij zijn toekomstige ex-vrouw leren kennen, een Russische tandarts die vlak bij de kerncentrale van Tsjernobyl woonde. ‘Zoals ze een keer zei: ‘We leerden elkaar kennen in een Duitse fabriek voor biosla, die na de uren dienst deed als new age-ziekenhuis. Zelfs een psychiatrische inrichting was een normalere start geweest. ”
9. Gewist door Waits
In 2005 maakt E na het tussendoortje Shootenanny! – eat thát, George Bush! – zijn magnum opus: Blinking Lights And Other Revelations, een dubbelalbum met liefst 33 nummers. Omdat zijn platenfirma niet eens naar de plaat wil luisteren – ze weigert principieel dubbelalbums uit te brengen – financiert E met zijn oprotpremie alles zélf, ook al brengt zijn koppigheid hem op de rand van het bankroet. Op de alom bejubelde plaat heeft niemand minder dan Tom Waits een gastrolletje, één van E’s grootste helden. ‘Hij had me gevraagd om een viersporencassette op sturen, zodat hij zijn bijdrage op zijn toilet kon opnemen, zoals hij liefst doet. Dus stuurde ik hem een tape op met mijn opnames, en een paar zeer gedetailleerde richtlijnen. Natuurlijk negeerde hij mijn richtlijnen compleet om dan over mijn stem op te nemen hoe hij op de vloer van zijn toilet bonsde, en schreeuwde en jankte als een baby. Hij excuseerde zich achteraf wel uitvoerig omdat hij mijn stem gewist had, en stelde voor om mijn gras te komen maaien om het weer goed te maken.’
10. Family planning
‘Ik ben een kakkerlak, ik blijf maar gaan’, schrijft E in het laatste hoofdstuk van zijn autobiografie, die soms één lange aaneenschakeling van begrafenissen lijkt. En toch is Things the grandchildren should know een allesbehalve deprimerend boek. Omdat E een weirdo is die oog in oog met zijn grote idool Neil Young alleen maar kan stamelen hoe geweldig hij zijn baard vindt. En omdat hij wel eens 5000 kilometer in een trein zit – hij heeft vliegangst – om privé acteerlessen te gaan volgen bij Jennifer Jason Leigh … Om dan uiteindelijk te bedanken voor een rol in een film van Wim Wenders. Ook over de titel van zijn autobiografie, Things the grandchildren should know, heeft E een redelijk hilarisch verhaal. ‘Ik zit in een poepsjiek hotel in Parijs. Mick Jagger drinkt thee in de lobby. Ik zit in de lobby voor een televisie-interview met een Franse televisiejournaliste. ‘Heeft u kinderen?,’ vraag ze. ‘Nog niet. Ik ga direct voor de kleinkinderen’, grap ik. Ze knippert met haar ogen, fronst haar wenkbrauwen, en staart me ongelovig aan. ‘Maar… hoe kan dat?’ ‘Kleinkinderen zijn gewoon een veel betere deal‘, antwoord ik. ‘Kinderen zijn er de hele tijd. Kleinkinderen zie je alleen maar in het weekend. Je houdt veel meer tijd over voor jezelf. ‘Maar… hoe is dat mogelijk?’, dringt ze aan. ‘Ik weet het niet’, antwoord ik. ‘Dat probeer ik nog uit te vissen.”
Door Wouter Van Driessche
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier