Na de Oscar voor ‘The Hours’ is Nicole Kidman allesbehalve op haar lauweren gaan rusten. In Cannes tekent ze present met ‘Dogville’, de nieuwe film van Lars von Trier, en voor de volgende maanden liggen nog enkele projecten op de plank. ‘De scheiding van Tom heeft me nieuwe energie gegeven’. Door Bruno Lester

‘dogville’

Vanaf 21/5 in de bioscoop

Een huid als gepolijst ivoor, staalblauwe ogen en golvend rood haar. Als iemand voldoet aan het schoonheidsideaal van de uitgebleekte fjordenprinses, dan wel Nicole Kidman. Als ze geen actrice was geweest, dan had ze haar geprononceerde jukbeenderen en bijna doorzichtige voorkomen moeiteloos kunnen inzetten voor het aanprijzen van kristalhelder bronwater of dierproefvrije lippenstift. Was ze waarschijnlijk nog steeds in de hitlijsten beland die de Amerikaanse tijdschriften samenstellen van ‘meest intrigerende personen’, ‘beroemdheden van het jaar’ en ‘mooiste mensen ter wereld’. En zouden praatgroepen op het internet, net als nu, iedere kruimel informatie uit haar privé-leven uitgebreid hebben ontleed. Maar Kidman (35) wist al op jonge leeftijd dat ze actrice wilde worden, geen fotomodel. Haar eerste rol was die van blatend schaap in een schooltoneelstuk. De van geboorte Hawaïaanse debuteerde professioneel op veertienjarige leeftijd in Australië, waar ze als peuter van drie met haar ouders naartoe was verhuisd. In 1989 maakte ze de overstap naar Hollywood met Dead Calm. Gestaag bouwde ze haar oeuvre op met raceromance Days of Thunder (1990), misdaadfilm Billy Bathgate (1991), tranentrekker My Life (1993) en stripverfilming Batman Forever (1995). Maar echt ontdooien deden de critici pas voor haar vertolking van de pathologisch ambitieuze wannabe Suzanne Stone Maretto in Gus van Sants To Die For (1995). Sindsdien geldt Kidman als Australiës succesvolste exportproduct na Foster’s bier.

Kidman is geen commerciële windvaan die enkel kiest voor rollen in risicoloze formulefilms. Als gearriveerd lid van de Hollywoodclan krijgt ze dagelijks miljoenendeals aangeboden. Zeker met de oscar voor The Hours thuis op de schoorsteenmantel heeft ze de scripts voor het uitkiezen. Toch valt het merendeel van de zestien (!) producties die ze in haar agenda heeft staan, in het arthouse-segment. In Baz Luhrmans portret van Alexander de Grote speelt ze de moeder van de titelheld – een rol van de slechts zeven jaar jongere Leonardo DiCaprio. Jonathan Glazer, maker van Sexy Beast, wist Kidman te strikken voor het bovennatuurlijke Birth. En als bigbudgettussendoortjes heeft ze nog de thriller Mr and Mrs Smith (met Brad Pitt) en het liefdesverhaal Cold Mountain (met Jude Law) op de rol staan. Dogville hoort dan weer thuis in het rijtje niet voor de hand liggende keuzes. In die nieuwste film van de Deense avant-gardist Lars von Trier, die in Cannes zijn wereldpremière beleeft, speelt Kidman een mysterieuze dame die in het midden van de jaren dertig een winterend stadje in de Rocky Mountains binnenwaait. De hyperactieve actrice stond op de Zweedse set van de prent toen ze hoorde dat ze genomineerd was voor een oscar.

Lars von Trier staat bekend als een bijzonder lastig regisseur. Tijdens ‘Dancer in the Dark’ dreef hij Björk bijna tot waanzin. Wat bezielde je om met deze notoire acteursnachtmerrie in zee te gaan?

Nicole Kidman: Als actrice wil ik werken met de grote regisseurs van de wereld en naar mijn idee hoort Lars von Trier thuis in die categorie. Lars heeft rare maar interessante opvattingen over films maken. En ik vond het fantastisch om deel te nemen aan zijn nieuwste experiment. Dogville is geschoten met digitale camera’s in één enkele take van negentig minuten. Er waren geen sets, er stonden enkel krijtkruisjes op de vloer om aan te geven waar de scènes moesten beginnen. Het was een meer dan vreemde ervaring. Sommige mensen die ons op de set bezig hebben gezien, noemden het één grote grap.

En von Trier deed wellicht ook niet zijn best om je optimaal in beeld te brengen. Hij staat bekend om zijn rauwe, zeg maar onflatteuze, wijze van filmen.

Kidman: Eerlijk gezegd heb ik de dailies niet eens gezien, dus ik heb geen idee hoe ik er in Dogville afkom. Maar ik heb een zwak voor glamourloze rollen. Anders had ik ook nooit die valse neus en dat grauwe vestje in The Hours gedragen om op Virginia Woolf te lijken. En dat Lars geen speciale belichting of uitgebreide make-up wil – dat deert me niet. Ik denk dat je het als acteur aan het personage, de regisseur en de film verschuldigd bent om jezelf te transformeren. Het gaat er niet om hoe je eruitziet of eruit wilt zien. Je moet waarachtig zijn in je representatie van het karakter dat je speelt.

Maar je zal toch niet in een of ander sjofele outfit naar Cannes komen?

Kidman: Nee, absoluut niet! Als de gelegenheid zich voordoet, vind ik het fantastisch om mezelf op te doffen. De designjurken, de dure coiffures, de juwelen – dat hoort erbij. En ik beleef er een hoop lol aan. Maar hoezeer daar ook altijd de schijnwerper op wordt gezet, het is niet de glamour, maar het acteren zelf waar ik het meeste plezier aan beleef. Ik zie mezelf niet als een filmster. Ik ben veeleer een karakteractrice. Zo noemde Stanley Kubrick me ook tijdens de opnamen van Eyes Wide Shut. En ik hoop in de toekomst meer rollen te kunnen spelen zoals Virginia Woolf of Ada in Cold Mountain. De vrouwen waar ik me nu toe aangetrokken voel, zijn vooral personages die ik wil eren door iets gecompliceerds en speciaals neer te zetten. En daarvoor moeten ze in mijn geest en in mijn dromen bestaan.

Dat klinkt als een hoop voorbereidend werk.

Kidman: Daarom verdiep ik me normaal in een karakter, maak ik er een hele studie van. Maar voor Dogville heb ik dus helemaal niks voorbereid. Er werd mij verteld geen voorstudie te doen en gewoon blanco naar de set te komen. En dat heb ik dan maar gedaan.

De laatste jaren keer je je af van de grote Hollywoodproducties en ga je vaker naar het internationale arthouse-circuit. Is dat niet riskant?

Kidman: Ach, het vergt eigenlijk weinig moed. Ik volg mijn droom: werken met interessante regisseurs die er nieuwe en afwijkende ideeën op na houden. De enige vereiste waaraan ik moet voldoen, is dat ik mezelf iedere keer weer in die ideeën onderdompel. Maar al met al heb ik inderdaad een wat vreemde carrière gehad. Al die projecten waar niemand wat van had verwacht, zijn succesvol geweest. En de keren dat ik koos voor de formuleachtige aanpak, kwam er iets uit dat ik niet echt bij mijn hoogtepunten reken. De artistieke keuzes waar ik achter stond, hebben het meeste opgeleverd. Dus nu probeer ik niet meer van die lijn af te wijken.

Is dat voornemen typisch voor je nieuwe leven als single? De indruk ontstaat dat je je vooral na je scheiding van Tom Cruise hebt ontpopt als serieuze actrice.

Kidman: Ik ben een beetje overdonderd door het recente succes, moet ik eerlijk toegeven. Maar ik probeer wel met beide benen op de grond te blijven. Ik ben blij met de mogelijkheden die me nu geboden worden. En er lijkt wel een geheel nieuwe energie in me te zitten. Helemaal begrijpen doe ik het zelf ook niet.

Maar heeft Cruise, met zijn machohouding en zijn enge Scientology-leer, je niet beperkt in je ontplooiing?

Kidman:(Lachend) Nou, sinds de scheiding kan ik wel eindelijk weer hoge hakken dragen… Maar serieus: ik heb tien jaar van mijn leven gespendeerd met Tom, twee kinderen met hem geadopteerd en ik hou nog steeds van hem. Sterker nog, ik durf hem wel ‘de liefde van mijn leven’ te noemen. Als je dus vraagt of hij mijn carrière heeft geschaad, dan denk ik: Nou en? Dat huwelijk met hem is wat ik wilde. Dat was geen rationele beslissing, dat is gewoon waar al mijn passie en energie in gingen. En nu heb ik de kinderen en mijn acteerwerk.

Dat klinkt nou niet alsof de wonden van de scheiding helemaal geheeld zijn.

Kidman: En ik betwijfel of ze ooit zullen helen. Dat is wat je leert als je ouder wordt. Net zo goed als ik nu weet dat ‘eeuwige liefde’ een sprookje is. Maar dat weerhoudt me er niet van om me open te stellen voor een nieuwe relatie. Wellicht dat ik weer een knauw krijg, maar ik zal er niet voor wegrennen.

Er gaan geruchten dat Jude Law meer is dan alleen je tegenspeler in ‘Cold Mountain’. Klopt dat?

Kidman: Nee, hij is gewoon een collega. Op het moment is er geen speciaal iemand in mijn leven. Ik heb mijn handen vol aan mijn twee kinderen, met hen heb ik een liefdesrelatie. Drie keer ben ik echt verliefd geweest. En ik geloof dat die relaties uiteindelijk het voorspel vormen voor de liefde die nog moet komen. Ze waren niet perfect, maar hadden hun positieve kanten. Dat is iets om op voort te bouwen.

Ik blijf natuurlijk hopen op een man die van me houdt om wie ik ben. Ik zou graag zo iemand ontmoeten om weer eens tot over mijn oren verliefd te worden. Je weet wel, met kippenvel en dat gevoel in je maag waar je ooh! van gaat. Dat zou fijn zijn.

Maar maakt je werkritme zo’n ervaring niet onmogelijk?

Kidman: Romantiek is inderdaad een beetje lastig als je continu van set naar set moet vliegen. Maar als de persoon het waard is, dan maak ik meteen tijd voor hem vrij. En ik ben trouwens niet de workaholic waar iedereen me altijd voor houdt. Ik ben erg goed in niksen en ontzettend vaak dagdromen. Daarin kan ik echt extreem zijn. Dat mijn zus me opbelt om te vragen wat ik vandaag heb gedaan en dat het helemaal niets blijkt te zijn. Gênant gewoon.

Zo kennen we je niet. Heb je nog meer verrassingen voor ons? Hoe zou je jezelf omschrijven als je helemaal eerlijk bent?

Kidman: Nou, ik ben als de dood voor vlinders. Het is bizar, dat geef ik direct toe. Slangen en spinnen doen me niks, maar vlinders vind ik eng. En ik ben vreselijk verlegen. Op school dachten ze altijd dat ik arrogant was, maar het was gewoon verlegenheid. Nog steeds vind ik het vreselijk om in m’n eentje op een feestje te komen. Er zijn keren geweest dat ik voor de deur rechtsomkeert heb gemaakt en terug naar huis ben gereden.

Met 32 films achter je naam, een verse oscar op zak en meer dan twintig jaar professionele acteerervaring, heb je op je 35e meer bereikt dan de meesten van ons in een heel leven. Wat is het belangrijkste dat je hebt geleerd?

Kidman: Dat je niet alles kan hebben. En dat je je niet te hard in dingen moet vastbijten. Een vriend herinnerde me er laatst aan dat ik vooral nu lol moest beleven aan mijn filmcarrière, want dat die over zou zijn voor ik het wist. En hij heeft gelijk. Sterrendom is heel vluchtig. Soms denk ik: ik had me eerder moeten realiseren dat je niet alles zo bloedserieus moet nemen. Ik heb het geluk nu te kunnen werken met goede regisseurs die me goede rollen geven. Maar zodra dat niet meer het geval is, stop ik ermee. Zo simpel is het. Ik hoef niet per se de rest van mijn leven actrice te zijn. Tegen de tijd van mijn pensioen wil ik kunnen terugkijken en zeggen dat ik meer heb gedaan dan alleen acteren. Dat ik heb gereisd. Dat ik vloeiend Italiaans heb leren spreken. Dat ik een goede kok was. En een goede moeder. Er is meer in het leven dan roem en carrière. © IFA. Vertaling en bewerking Edo Dijksterhuis

‘Ik ben geen filmster, maar een karakteractrice.’