real time

Om het realisme van Jack Bauers langste dag te verhogen, speelt 24 helemaal in real time. Iedere minuut die je ziet, is er ook een in werkelijkheid. Daarmee is de reeks de allereerste tv-serie die dat principe toepast. De zender Fox, de opdrachtgever van 24 , wilde er in eerste instantie niet aan. Die achtte de formule te oncommercieel en dacht dat de vluchtige kijker snel zou wegzappen als de zevenmijlslaarzen zouden ontbreken. Met een extreem snelle montage en een volgepropt script heeft men daarom geprobeerd dat risico te ondervangen. En de producenten hebben stevig wat tijd ingeruimd voor reclameboodschappen. Vandaar dat een aflevering op reclamevrije kanalen geen uur, maar slechts drie kwartier duurt. Tijdens de reclame tikt de tijd door, maar gebeurt er blijkbaar niks bijzonders. Of zouden dat de momenten zijn waarop Bauer naar het toilet gaat of een hap neemt van een boterham? Want hoe realistisch 24 ook is, dat soort dingen zie je de held nooit doen.

split screen

Een van de belangrijkste technieken om de snelheid van 24 hoog te houden, is het gebruik van split screens, het opdelen van het beeld in meerdere vakken. Dat procédé is bekend uit de film (denk bijvoorbeeld aan Ocean’s Eleven en The Hulk), maar werd tot nu toe zelden toegepast op televisie, omdat de beeldbuis er te klein voor geacht werd. Maar in 24 is bewezen dat de techniek ook in de huiskamer werkt. In de serie worden split screens vaak ingezet om dezelfde actie vanuit verschillende hoeken te bekijken, wat zelfs de dramatische lading van zoiets simpels als uit de auto stappen enorm verhoogt. Andere keren vertonen de beeldjes wat er op hetzelfde moment gebeurt op verschillende locaties. Die techniek versterkt het gevoel van real time: de tijd tikt door, de wereld blijft draaien en terwijl wij met onze aandacht bij een bepaald personage zijn, zit de rest niet een potje te patiencen. Montagetechnisch zijn de split screens helemaal een uitkomst omdat ze de mogelijkheid bieden om op een vlotte manier de kijker van één locatie naar de andere te brengen zonder dat je eerst met een establishing shot moet laten zien waar we nu weer zijn beland. Via een soort Windows-constructie wordt er soepel geschakeld van personage naar personage en van plek naar plek.

cliffhangers

24 staat of valt bij een trouw publiek. Kijkers moeten daarom ook lekker gemaakt worden met de waanzinnige ontwikkelingen die Jack volgende week weer te wachten staan. De scriptschrijvers hebben veel energie en creativiteit gestopt in het bedenken van cliffhangers. Vrijwel iedere aflevering eindigt met een plotselinge onthulling of dramatische draai in de handelingen. En daarbij worden de grenzen van de geloofwaardigheid vaak bereikt en soms zelfs overschreden. Dat je als kijker die opeenstapeling van toevalligheden toch pikt, komt door het moordende tempo waarin ze op je worden afgevuurd. De cliffhanger is eigenlijk niet meer dan het eindsalvo in een reeks oefeningen in onwaarschijnlijkheid. En de verwachtingen worden zelden ingelost. De ontknoping waarmee je wordt lekker gemaakt, blijkt de volgende week niet meer dan een opstapje te zijn naar een volgend dramatisch piekmoment. Dat de spanningsopbouw toch realistisch overkomt, komt waarschijnlijk doordat de acteurs tijdens het filmen nooit meer dan twee scripts tegelijk in handen kregen. Zij wisten net zo weinig van de ontwikkelingen die hun personage doormaakte als het kijkerspubliek. En dat versterkt het ‘hier en nu’-gevoel van 24.

ACTUEEL

24 is brandend actueel. Jack Bauer is niet zomaar een FBI-agent of special forces-man, maar werkt voor CTU, de bestrijdingsorganisatie tegen het terrorisme, dat in Amerika wordt gezien als publiek gevaar nummer één. In de eerste aflevering van de eerste reeks springt een terroriste uit een vliegtuig en laat ze de Boeing exploderen; 24 ging in de VS van start vlak na 9/11 en de beelden van het ontploffende vliegtuig werden dan ook niet uitgezonden. In de tweede serie neemt de held het zelfs op tegen een bende kwaadwillende moslimextremisten die met een ‘dirty bomb’ een aanslag willen plegen, een scenario waar president Bush continu voor waarschuwt.

Maar behalve realistische elementen heeft 24 ook een paar utopische trekjes. De zwarte huid van presidentskandidaat Palmer is een boodschap aan de kijker. Door in een fictieserie de hoogste baas van het land eens niet neer te zetten als een blanke man van middelbare leeftijd proberen de makers het publiek mentaal klaar te stomen voor een daadwerkelijke verandering van het politieke landschap. Wat dat betreft, lijkt de serie op Star Trek, dat met zijn hoofdrollen voor vrouwen, zwarten en Aziaten, de televisiekijker ongemerkt liet wennen aan een alternatief beeld.

(E.D.)