Postapocalyptische cinema in tien films 1 ‘Five’ (Arch Oboler, VS 1951)

Amper zes jaar nadat de VS Hiroshima en Nagasaki op een A-bom trakteerden, ontstond met deze ijzige studie van de postnucleaire mensheid een subgenre in de SF-paranoïa. Na een wereldkernramp blijven vijf Amerikanen over in een huis – Obolers eigen, door Frank Lloyd Wright ontworpen woning.

2 ‘The World, the Flesh and the Devil’ (Ronald McDougall, VS 1959)

Een zwarte mijnwerker raakt ondergronds gekneld en komt pas boven water als de hele mensheid is uitgestorven na een mysterieus cataclysme. Hoofdrolspeler Harry Belafonte coproduceerde dit postapocalyptisch SF-curiosum dat briljant begint maar er gaandeweg de brui aan geeft. De film, naar Matthew Philips Shiels roman The Purple Cloud, valt op door het (laatste) werk van cameraman Harold S. Marzorati, die een spookachtig Manhattan creëert.

3 ‘The Day of the Triffids’ (Steve Sekely, GB 1962)

Een zeeman ontsnapt dankzij de wikkels van zijn oogoperatie aan de gevolgen van een meteorietenregen die de hele Londense populatie blind maakt. In de chaos achteraf leidt hij de strijd tegen ambulante, vleesetende planten die het op de weerloze mensheid hebben gemunt. Doeltreffende SF-klassieker naar een roman van John Wyndham ( The Village of the Damned).

4 ‘The Last Man on Earth’ (Sidney Salkow, IT-VS 1964)

De laatste mens – Vincent Price – is gedoemd tot een eeuwige strijd met vampierachtige wezens, resten van wat ooit onze soort was. Richard Matheson schreef het script naar zijn roman I Am Legend, een cross-over tussen SF en horror die door George Romero zou worden geciteerd als inspiratiebron voor het weergaloze Night of the Living Dead. In 1960 had Roger Corman al The Last Woman On Earth gedraaid (na The Day the World Ended uit 1956).

5 ‘The Omega Man’ (Boris Sagal, VS 1971)

Tweede adaptatie van Mathesons I Am Legend, met Charlton Heston als dokter die dankzij een proefvaccin een allesvernietigende biologische oorlog overleeft, samen met een meute technofobe mutanten die hem rauw lusten. De openingsscène waarin Heston door een volkomen verlaten downtown L.A. rijdt is magistraal. Heston zou in 1973 ook schitteren in Richard Fleischers Soylent Green, dat een overbevolkte samenleving ‘after the fall’ opvoert.

6 ‘Quintet’ (Robert Altman, VS 1979)

Paul Newman is een zeehondenjager die na tien jaar jacht met zijn vrouw terugkeert naar een stad in puin om er zijn broer te zoeken. Gesitueerd in een soort ijstijdperk van de toekomst waar eten schaars is, weet Altmans film visueel de kwetsbaarheid van de menselijke beschaving weer te geven.

7 ‘The Road Warrior’ (George Miller, VS 1982)

Millers tweede Mad Max is een revolutie in de verbeelding van de post-Apocalyps. Brandstof is de motor en de inzet van een genadeloze, intermenselijke oorlog met gemotoriseerde woestelingen, waarin de eenzame Max zich voor de kar van de goede zaak laat spannen. Een trendsettend, zwartgallig actiefeest dat bloedig boemerangplezier verschaft.

8 ‘Day of the Dead’ (George Romero, VS 1985)

Eigenlijk past de hele briljante Living Dead-trilogie in dit lijstje, met zijn kannibalistische zombies die de wereld veroveren. Maar terwijl in Night (1968) een landhuis en in Dawn (1978) een supermarkt de ruimte wordt voor de strijd met de zombies, verlegt Day de actie naar een compleet verloren wereld (met uitgestorven steden) en een stel militairen in een ondergrondse basis.

9 ‘Twelve Monkeys’ (Terry Gilliam, VS 1995)

Knappe variatie op Chris Markers SF-fotofilm La Jetée, met een einde-der-tijden-plot om u tegen te zeggen. In 1996 roeit een virus vijf miljard mensen uit maar in 2035 wordt Bruce Willis, gevangen sociopaat, teruggeflitst om info over de epidemie te verzamelen. Hij is echter zes jaar te vroeg en komt in een gekkenhuis bij Brad Pitt terecht!

10 ‘Waterworld’ (Kevin Reynolds, VS 1995)

De polen zijn gesmolten en de planeet ligt in zilt sop ondergedompeld, maar terwijl de overlevenden van Dryland dromen, weet Kevin ‘The Mariner’ Costner – een eenzame zeiler – zijn urine drinkbaar te maken. De Apocalyps deinde warempel uit naar deze rip-off van Mad Max (tot voor kort de duurste film ooit), die roemloos ten onder ging. Costner werkte zijn postapocalyptisch humeur nog eens uit in The Postman (1997), ook wel ‘Dirtland’ genoemd. Daarin vormt een postbode anno 2013 een continent in puin en chaos om tot de Restored United States of America. Kortom, echt het einde der tijden.