P.B. GRONDA, schrijver van onder meer Onder vrienden en recent nog Straus Park, duikt elke week in de populaire cultuur.

We gaan erheen met onze vragen en vertrouwen het onze grootste geheimen toe. We stellen de zin ervan soms in vraag maar zouden niet weten wat we zonder zouden doen. Het is op zich niet echt zichtbaar, maar het is wel overal, en we luisteren naar de grote vertegenwoordigers ervan. Het is een constructie van de mens die, mocht je ze uitleggen aan een buitenaardse levensvorm, in het beste geval een beetje raar zou overkomen.

In veel opzichten verving het internet God. Het alziend oog is nu dat built-in cameraatje dat je heel de dag aanstaart. Je mag nu wel vloeken, maar misschien is het een leuk experiment om in elke mail die je verstuurt er ‘nuclear jihad’ bij te typen. Misschien gebeurt er gewoon niks. Misschien ziet God het ook niet als je gewoon een keer twee appels pikt uit de mand van je buur.

Het grootste nadeel is dat de mens de rare gewoonte heeft om verdiensten van enkelen te verheffen tot overwinningen van de soort. Een wel heel zelfgenoegzame totum pro parte, wordt dat vaak, stijl: we hebben nu toch wel door dat de aarde niet plat is. Wil ik wel eens weten hoeveel van ons de twijfels en inzichten van Plato en zijn homeboys zouden delen, even gesteld dat we 2500 jaar eerder leefden. Ik al zeker niet.

Het perfecte voorbeeld is de smartphone. Er beginnen artikelen te verschijnen over de vraag: mogen we nu zeggen dat we allemaal slimmer zijn, of net niet? Want we weten binnen de minuut zogoed als alles, dankzij ons apparaatje, dat een stuk ons geheugen vervangt en vele malen overtreft. Maar is dat wel echt weten? Worden we intussen eigenlijk dommer? Of geeft het ons net de kans om onze hersenen eindelijk te gebruiken voor belangrijkere zaken dan calculus of de namen van Tourwinnaars door de jaren heen?

Ik geloof niet dat kennis die niet komt uit eigen inzichten of het door oefening of good ol’ fashioned nadenken herbeleven van een inzicht van een of ander genie, echte kennis kan worden genoemd. Maar misschien ben ik te beperkt om het grotere plaatje te zien, en zal dat soort mening binnen een eeuw volledig lachwekkend lijken. Dat hoop ik, alvast, want de ergste toekomst is degene die we kunnen voorspellen. Daarom duren sommige dagen ook zo lang.

Los daarvan is het wel vreselijk gemakkelijk om niet te veel zever en geschiedkundige informatie te moeten onthouden. Als die onnozele Google glasses er binnenkort ook nog eens voor zorgen dat ik niet meer ‘heey’ moet zeggen omdat ik weer een naam vergeten ben, ja, laat dan maar komen.

Maar de fout is de persoonlijke winst als centraal doel van al die technologie te gaan beschouwen. Dat deden we met nieuws, bijvoorbeeld. Daarom hebben we geen echt nieuws meer, maar enkel een eindeloze reeks ‘verhalen’. Grappige lama’s naast hongersnood naast problemen met de riolering in de Schoolstraat. En de redacties zijn te laf of te veel slaaf van een publicitair of politiek systeem om daar iets aan te doen. Als we straks eenzame wezens zijn die niet meer weten wat er met de rest van de soort gebeurt, dan zullen al de anderen het weer gedaan hebben. En op God kunnen we het niet meer steken.

ALS DIE ONNOZELE GOOGLE GLASSES ER BINNENKORT OOK NOG EENS VOOR ZORGEN DAT IK NIET MEER ‘HEEY’ MOET ZEGGEN OMDAT IK WEER EEN NAAM VERGETEN BEN, JA, LAAT DAN MAAR KOMEN.