GREECE LIGHTNING!

Radicaal, gitzwart, absurd en geweldig: Met Alps draaide Yorgos Lanthimos een waardige opvolger van cultfilm Dogtooth. ‘Ik wilde bewijzen dat ik nog een goede film zonder geld kon maken.’

Gooi de wreedheid van Haneke, het absurdisme van de broers Coen, de maatschappijkritiek van Fassbinder en Von Triers zwarte humor en voorkeur voor foute spelletjes in de blender en je krijgt Yorgos Lanthimos. Met Dogtooth won de Griek in 2009 de nevencompetitie Un Certain Regard in Cannes en behaalde hij een Oscarnominatie, nu is hij terug met Alps, een film over enkele mensen die zich laten inhuren om kortstondig de plaats in te nemen van overledenen. Als een van hen verslaafd raakt aan het spel en de regels overtreedt, moet Mont Blanc, de leider van het clandestiene bedrijf, ingrijpen. Daarop ontstaan de vreemdste situaties, absurditeiten waarvan je niet weet of je erbij moet lachen of huilen. ‘Ik mix graag komedie, drama, geweld en tragedie’, zegt Lanthimos. ‘Dat houdt de kijker wakker én laat toe om dieper op de dingen in te gaan en meerdere facetten te belichten. Na Dogtooth wilde ik iets helemaal anders doen. Maar mijn toon, stijl, humor en smaak zijn niet plots veranderd.’

Een parallel tussen Alps en Dogtooth is machtsmisbruik. Vanwaar die fascinatie?

YORGOS LANTHIMOS: Macht corrumpeert bijna altijd. We staan er machteloos tegenover. Weinig mensen hebben de kracht om te weerstaan aan de lokroep van macht, de meesten slaan toe als ze de kans zien om de ander te manipuleren en zich te verrijken. Geweld en controledrang zijn integrale onderdelen van het machtsspel. Zodra een groep gevormd wordt, treedt een leider naar voren die de regels oplegt en toeziet op de naleving ervan. Maar er is ook altijd iemand die vindt dat hij zich niet aan de regels moet houden.

De verleiding is groot om een verband met de Griekse crisis te zien.

LANTHIMOS: Mijn films staan open voor verschillende interpretaties. Wie Alps ziet, merkt vast links op met de Griekse situatie. Die heb ik er niet met opzet in gestoken maar ze zijn er wel en ik heb daar geen probleem mee. Het ziet er niet goed uit voor Griekenland. Ik weet niet wat er te gebeuren staat. Zelfs de politieke en financiële experts schijnen het niet meer te weten. Ondanks het succes van Dogtooth was het nog moeilijker dan anders om een béétje geld te vinden. We hebben ons daarbij neergelegd en vonden een creatieve oplossing. We verstoppen niet dat er geen centen waren voor prachtige sets, uitgekiende belichting of straffe artdirection. We hebben gewerkt met wat we van vrienden konden krijgen, en alles is zoals het is: rauw. Maar die esthetiek past bij het verhaal.

Met permissie: waar leef je van?

LANTHIMOS: Filmregisseur wordt in Griekenland niet als een echt beroep beschouwd. We hebben geen filmacademie, alleen maar slechte privéscholen met weinig materiaal en oude docenten die in geen jaren op een set hebben gestaan. Je kunt dus niet leven van film. Ik maak al 17 jaar commercials. In het begin was ik jong, energiek en blij, omdat ik door veel te draaien ook veel bijleerde. Maar vandaag ben ik het moe dat ik reclamefilms moet blijven maken.

Is het buitenland een optie?

LANTHIMOS: Iedereen dacht dat we na het succes van Dogtooth naar het buitenland zouden verkassen, maar we waren zo sentimenteel dat we Alps per se in Griekenland wilden draaien. We wilden bewijzen dat we nog een goede film zonder geld konden maken. Nu is het tijd voor iets nieuws. Met Efthymis Filippou, de coscenarist van Dogtooth en Alps, werk ik aan een Engels script voor een film die we ook in Engeland zouden draaien, met een normaler budget. Ik weet wel dat het overal moeilijk is om geld te vinden maar in Griekenland ben je kansloos.

Tot zover de Griekse golf?

LANTHIMOS: Die golf bestaat niet. Griekenland wordt niet plots overspoeld door sterke films. Er is wel een nieuwe generatie aan zet, en sommige jongeren maken goede films, dat is alles. Toevallig vielen een paar titels op de festivals op, wat de aandacht van de internationale filmgemeenschap trok. Die is nu eenmaal altijd op zoek naar een ‘nieuwe golf’, en wie zoekt, die vindt.

Heeft die nieuwe generatie met Theo Angelopoulos moeten afrekenen?

LANTHIMOS: Niet Angelopoulos stond de verjonging in de weg maar de Griekse structuur en mentaliteit. Je kunt Angelopoulos niet verwijten dat hij met de schaarse budgetten aan de haal ging. Hij verdiende dat, hij was succesvol. Het probleem is dat jonge regisseurs die bij het Griekse filmcentrum aanklopten voor financiering zot werden verklaard. Uiteindelijk besloot die nieuwe generatie om zonder budget te filmen en zo begon een nieuw tijdperk. Vraag me alleen niet of dat nog lang zal duren, want de situatie verergert met de dag.

ALPS

Vanaf 1/8 in de bioscoop.

DOOR NIELS RUËLL

YORGOS LANTHIMOS: ‘JE KUNT IN ALPS ZEKER LINKS ZIEN MET DE GRIEKSE CRISIS, MAAR DIE HEB IK ER NIET MET OPZET IN GESTOKEN.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content