Mogen we de hoeraverhalen over de Belgische pop & rock even onderbreken voor een korte onheilstijding? Terwijl de (internationale) concertindustrie boomt als nooit tevoren, lopen veel Vlaamse najaarsconcerten voor geen meter. Fixkes, Flip Kowlier, Laïs en Sioen verkopen tot de helft minder tickets dan begroot. En ook Daan, Stijn en Think of One blijven ver beneden de verwachtingen.

‘Veel Vlaamse groepen leven al jaren boven hun stand.’

Wat is er precies aan de hand?

Veel precieze cijfers hebben we niet, want op slecht nieuws plakt niemand graag getallen. Maar er is een probleempje met de najaarstournees van onze Vlaamse pop- en rockgroepen. En nog geen kleintje ook. Afhankelijk van de bron en – vooral – van de artiest worden 20 tot 50 procent minder tickets verkocht dan begroot. En op een paar uitzonderingen na, lijkt iedereen in de malaise te delen. Jonge groepen én min of meer gevestigde waarden.

Fixkes, met kVraagetaan dé hype van 2007, slaagden er na de zomer niet in om ook maar één middelgrote zaal te doen vollopen.

Flip Kowlier, ook al niet van de radio weg te branden met Donderdagnacht, moest zijn najaarstournee in de Gentse Vooruit aftrappen voor nauwelijks 400 geïnteresseerden.

Ook Laïs, Stijn, Daan en Think of One worden de laatste weken uitgebreid bejammerd en beklaagd in muzikantenkringen. Samen met Sioen, die nog maar de helft van de tickets verkocht van zijn concert op 26 november in de Ancienne Belgique.

‘Voorlopig maken we ons nog niet al te veel zorgen’, klinkt het bij Tom De Clercq, zijn manager. ‘Maar er tekent zich dit najaar wel voor het eerst in jaren een duidelijke neerwaartse trend af.’

En die neerwaartse trend beginnen ze stilaan zelfs bij de grote groepen te voelen. Al verkopen die er – voorlopig – nog geen ticket minder door.

‘Ik merk dat het allemaal veel minder vanzelfsprekend aan het worden is’, vertelt manager Filip Vanes van Axelle Red en Hooverphonic. ‘Een paar jaar geleden volstond een simpele mailing om met Hooverphonic de AB te vullen. Nu moeten we onze twee concerten in december daar echt promoten.’

Datzelfde horen we over de najaarsconcerten van Zita Swoon, An Pierlé & White Velvet, Sarah Bettens, Ozark Henry en Gabriel Rios. ‘Het gaat niet minder goed, maar wel veel moeizamer. Er komt wat meer trekken en sleuren aan te pas.’

Waarom GERaken DE ZALEN NIET MEER GEVULD?

Laten we elkaar geen Jean-Pierre noemen: de tegenvallende najaarsconcerten hebben wellicht niets te maken met de moeizame formatiegesprekken. Hoe hard een boekingsagent ook zijn best deed om ons daarvan te overtuigen. (‘Ik zweer het je. Leterme is de Vlaamse rock aan het nekken. Leterme en de dure olieprijzen. Wie zijn stookolie ingeslagen heeft voor de winter, kan gewoon geen concerttickets meer kopen. En wil dat ook niet doen, in deze politiek onzekere tijden.’)

Nee. Voor de tegenvallende najaarstournees vallen andere verklaring te verzinnen. Plausibele, ook.

Fixkes zou je met wat goede wil van jeugdige overmoed kunnen beschuldigen, omdat ze na twee radiohitjes al meteen in grote zalen als de AB en De Handelsbeurs wilden gaan spelen.

Van Flip Kowlier zou je kunnen zeggen dat drie uitstekende soloplaten in minder dan zes jaar van het goede te veel waren. Zelfs voor zijn grootste fans.

Bij Laïs zou je erop kunnen wijzen dat ze een nieuw publiek proberen aan te boren, buiten het jeugdverenigingswezen.

Maar dé verklaring is toch vooral dat veel Vlaamse muzikanten de voorbije jaren al een ellenlange lijst festival- en zaalconcerten afwerkten. En dat ze, bij gebrek aan écht succes voorbij de taalgrens, ook al meermaals in alle Vlaamse clubs, culturele centra, jeugdhuizen en parochiezalen speelden. En in sommige gevallen: in zowat alle scouts- en chirolokalen, cafés en middelgrote woonkamers daar tussenin.

Alleen: trop wordt op de duur te veel, natuurlijk. Zeker in een klein gebied als Vlaanderen, waar je als muzikant al heel snel roofbouw pleegt op je eigen publiek. En dan komen onze muzikanten in dit kleine land niet eens alleen zichzelf tegen. En elkaar. Ze krijgen ook steeds meer concurrentie van Britse en Amerikaanse groepen die hier komen spelen. Zeker sinds de ineenstorting van de platenindustrie. De opdrogende royalty’s moeten nu eenmaal met iéts gecompenseerd worden.

‘De concertkalender heeft nog nooit zo vol gezeten als dit jaar’, roepen nogal wat muzikanten. ‘Veel buitenlandse groepen kwamen hier zelfs meer dan één keer spelen. Wilco. Kaiser Chiefs. Bloc Party. Editors. Arcade Fire. Zoiets was vroeger compleet ondenkbaar. En dan al die oude zakken die weer op tour zijn omdat ze geen pensioen meer trekken van hun platenverkoop! En de ticketprijzen die die gasten vragen! Geen wonder dat niemand nog geld heeft om naar Vlaamse groepen te gaan kijken.’

En nee, daar is Herman Schueremans het natuurlijk niet mee eens. (Zie kader: ‘Overdaad schaadt.’)

Hoe diep zit de belpop in het slop?

Helemaal niet zo diep, blijkbaar. Integendeel zelfs. Volgens insiders is deze crisis doodnormaal. En nodig.

‘De Vlaamse pop en rock leeft al jaren boven zijn stand’, vertelt een veteraan van vele oorlogen ons, die geen zin heeft om met naam en toenaam op zere tenen te trappen.

‘Iedereen wil hier tegenwoordig van zijn muziek leven. En dus worden er tien keer meer optredens georganiseerd dan vijf jaar geleden. Zeker nu niemand nog platen verkoopt. Maar het publiek van muziekliefhebbers is niet vertienvoudigd, natuurlijk. Dus krijg je inflatie, zoals altijd als het aanbod groter is dan de vraag.’

‘Een bijkomend probleem is dat Vlaanderen een compleet overgesubsidieerd circuit heeft van culturele centra en kleine festivals. Daar krijgen beginnelingen, amateurs en subtoppers vaak belachelijk hoge gages uitbetaald. Ongeacht het aantal toeschouwers in de zaal. Daardoor worden ze kunstmatig in leven gehouden. En blijft het aanbod maar verder groeien. Iedere puber die twee akkoorden kan spelen, wordt tegenwoordig in een gesubsidieerd repetitiekot gestopt. Met een personal coach van Poppunt. Zo maak je je eigen markt kapot, hé.’

‘Wat nu gebeurt, is gewoon een reality check. Op zich is dat zeker geen slechte zaak. Er moet dringend weer wat ademruimte komen voor de échte muzikanten. Voor de Flip Kowliers en de Danen van deze wereld, die nu worden verstikt door al die andere, mindere goden.’

‘Tien, vijftien jaar geleden was het hoogst uitzonderlijk dat een Vlaamse groep één keer in zijn carrière de AB uitverkocht. Maar de laatste jaren waren twee of drie uitverkochte AB’s per tournee hier al de normaalste zaak ter wereld. We keken zelfs niet meer op van een Vorst Nationaal meer of minder. Groepen als dEUS gaan zulke zalen blijven vullen, daar moet je geen moment aan twijfelen. Maar de beginners, amateurs en subtoppers gaan terug naar de kleine clubs in de provincie. En daar horen ze thuis ook.’

Door Wouter Van Driessche l Foto’s Koen Bauters