‘GEWELD EN RELIGIE ZITTEN IN ONS DNA’

KILL LIST van Ben Wheatley. Ontluisterend drama, brutale actiethriller en angstaanjagende koortsdroom in één.

Met de bijna gelijktijdige release van Kill List en Sightseers zal ook de Belgische bioscoopbezoeker eindelijk kennismaken met Ben Wheatley en zijn eigenzinnige genrecinema. Een portret van Groot-Brittanniës best bewaarde filmgeheim.

Een regenachtige zondagavond in Londen, medio maart 2012. Ik ben via de lui van Jameson Irish Whiskey op de Empire Awards beland, het prijzengala van het populaire Britse filmmagazine. Aan de tafel links van me lacht Shame-ster Michael Fassbender luidkeels. Een beetje verderop slaat Thor-acteur Chris Hemsworth een praatje met A Beautiful Mind-regisseur Ron Howard. En achteraan in de zaal kijken Tim Burton en Helena Bonham Carter goedkeurend toe.

Als het de beurt is aan de prijs voor beste horrorfilm, geeft een Britse collega me een por in de ribben. ‘Zet je schrap voor een onbeschaamde portie English pride.’ En inderdaad. De prijs gaat naar het mij toen nog onbekende Kill List, ‘de beste Britse film in jaren’, volgens mijn anders o zo kritische buurman. Regisseur Ben Wheatley betreedt zichtbaar verbluft het podium. ‘Als ik dit had geweten, had ik toch een smoking aangedaan’, klinkt het nerveus. ‘En mijn vrouw die nu thuiszit, zal woedend zijn omdat ik geen babysit wilde betalen.’

De twee opmerkingen doen onmiddellijk denken aan Peter Jackson. Net als de Nieuw-Zeelandse regisseur geeft Wheatley duidelijk geen bal om zijn uiterlijk en hecht hij enorm veel belang aan de input van zijn partner. Jacksons wederhelft Fran Welsh draagt al jaar en dag bij aan zijn scenario’s, Wheatleys echtgenote Amy Jump schrijft en monteert mee. Maar daar houden de gelijkenissen niet op. Lang voordat Jackson de Lord of the Rings– en Hobbit-trilogieën overzag, leerde hij de stiel met huis-tuin-en-keukenhorrorfilms als Bad Taste en Braindead. Wheatley van zijn kant kreeg het vak onder de knie door tientallen live action- en geanimeerde kortfilmpjes te draaien, die hij op zijn Mr. and Mrs. Wheatley-site zette. Niet zonder succes: A Cunning Stunt, waarin een man schijnbaar over een auto springt, haalde zelfs meer dan tien miljoen hits.

Opvallendste overeenkomst tussen Jackson en Wheatley is hun mix van het lokale met het lugubere. De eerste liet in zijn begindagen zombies en ander moorddadig gespuis Nieuw-Zeeland onveilig maken, de tweede vermengt het sociaal realisme van Ken Loach met Guy Ritchie-achtige gewelduitbarstingen en heidense horror die doet denken aan de griezelklassieker The Wicker Man. Neem nu het bejubelde Kill List. Wat begint als een ontluisterend portret van het gezinsleven van een ex-militair die als huurmoordenaar aan de bak komt, transformeert na een tijdje in een brutale actiethriller om te eindigen als een angstaanjagende koortsdroom.

Hoe kun je zoveel genrewissels naadloos in één film verwerken? ‘Schrijf wat je kent’, lacht de cineast als ik hem kan spreken op een privéstrand in Cannes, tijdens het jongste filmfestival. De familiale problemen van de protagonist – zowel op financieel als op emotioneel vlak – noemt hij uitvergrotingen van zijn eigen kopzorgen. ‘Mijn vrouw is veel actiever dan ik. Bovendien weet zij perfect hoe het met onze bankrekening gesteld is. Ze verwijt me vaak dat ik altijd op mijn luie krent zit.’ De enge beelden uit de raadselachtige finale stammen dan weer uit Wheatleys jeugd. ‘Als kind had ik de verschrikkelijkste nachtmerries: knettergekke sektes, donkere wouden, doodlopende tunnels, elke nacht droomde ik erover.’ Net zoals zijn grote voorbeeld Stanley Kubrick besloot hij te vertrekken van beklijvende beelden in plaats van de plot. ‘Momenten die de kijker niet snel van zich afschudt, zijn van levensbelang. Anders raakt de film onmiddellijk in de vergeetput.’

Wheatley was in Cannes om opvolger Sightseers te presenteren, een film met evenveel onvergetelijke scènes maar qua toon heel verschillend van Kill List. Sightseers is een gitzwarte komedie over een bizar koppel dat een bloederige caravantocht maakt – een Britse versie van Natural Born Killers, bij wijze van spreken. ‘Na Kill List was het tijd voor iets lichters’, zegt Wheatley. ‘Vandaar dat ik in zee ging met stand-upcomedians Steve Oram en Alice Lowe: zij hadden de tragikomische personages uitgewerkt tijdens hun optredens en wilden ze graag op het witte doek krijgen.’

Toch is Sightseers meer dan een opdrachtfilm, want het resultaat draagt ontegensprekelijk Wheatleys stempel. Het bloed spat grotesk in het rond en een hypnotiserende fuifsequentie bevestigt zijn fascinatie voor paganistische rituelen. ‘Voor alle duidelijkheid: ik ben sadist noch sektelid’, aldus Wheatley. ‘Maar geweld en religie zitten nu eenmaal in ons DNA: het zijn cruciale bouwstenen als je een verhaal wilt vertellen over wat ons mens maakt.’ Wheatleys succes is in ieder geval niet onopgemerkt gebleven over de grote plas: volgens de Britse vakpers zal het niet lang meer duren voordat ‘hun’ regisseur richting Hollywood vertrekt. Zo’n vaart zal het volgens Wheatley niet lopen. ‘Ik heb inderdaad met enkele grote Amerikaanse studio’s gepraat, maar die zullen nog even moeten wachten. Engeland blijft in mijn ogen een ongelooflijk inspirerende plek. Ik heb momenteel een psychedelisch kostuumdrama én een sciencefictionprent in de steigers staan. Wat wil je als filmmaker nog meer?’

KILL LIST

Uit op 9/1

SIGHTSEERS

Uit op 20/2

DOOR STEVEN TUFFIN

BEN WHEATLEY’ALS KIND HAD IK VERSCHRIKKELIJKE NACHTMERRIES: GEKKE SEKTES, DONKERE WOUDEN, DOODLOPENDE TUNNELS, NOEM MAAR OP.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content