Er dreigt nieuw gevaar voor de eilandbewoners van ‘Lost’, waarbij het mysterieuze monster en de sinistere ‘Others’ verbleken: morrende fans, wier geduld op begint te raken. Daarom werd zopas een einddatum op de serie geplakt en maken de schrijvers zich op voor ’the big bang’. ‘Alleen een extreem gestoorde persoon zou deze finale kunnen bedenken.’ Op bezoek op de set van de coolste serie sinds ‘The X-Files’.

Om bij de set van Lost in Hawaï te komen, moet je Honolulu verlaten en dan nog drie kwartier noordwaarts rijden. Dit klinkt eenvoudig, alleen weet je maar beter perfect waar je naartoe gaat. Er staan immers geen wegwijzers – ze noemen het niet voor niets ‘Lost’ – en het enige wat je een beetje kan helpen, is een rode vlag met het briefje ‘BASE CAMP’ in een stoffig wegje voorbij een paar ananas- en koffievelden. Het is half- acht ’s morgens op een miezerige lentedag, en de cast is aan het repeteren op het strand. Zoals gebruikelijk bij een tv-serie duurt het eeuwen om een scène van twee minuten op te nemen. Tussen twee takes door gaat Evangeline Lilly (Kate) even ’10-1′ – setjargon voor een wc-bezoek – en daarna verdiept ze zich in een zelfhulpboek. Daniel Dae Kim (Jin), Dominic Monaghan (Charlie) en Jorge Garcia (Hurley) wisselen verhalen uit over hun meest gênante jeugdherinneringen. Als de regen er rond 9 uur mee ophoudt, haasten de acteurs zich om de opnames af te werken, waarna ze verdwijnen in hun trailer. Niemand lijkt de regenboog op te merken die net aan de einder boven de oceaan verschijnt. Net zoals niemand erbij stilstaat dat er, door een aardbeving in de Stille Oceaan, vandaag een tsunamialarm is afgekondigd in de hele regio.

Aan de andere kant: grote golven ontwijken is niets nieuws voor de mensen van Lost. Sinds ze van start ging drie jaar geleden, heeft de reeks naam gemaakt als een van de meest creatieve en gedurfde drama’s op de Amerikaanse televisie. In een tijdperk van politieseries als CSI, Law & Order en hun vele klonen die netjes elke week hun plot afronden, durft Lost een ingewikkeld verhaal te vertellen dat alle kanten uit schiet en waarin godsdienst, sciencefiction en existentialisme vermengd worden met meer dan een dozijn personages van vlees en bloed. De show won een Emmy in zijn debuutseizoen en heeft het soort vurige fans voortgebracht die niet meer te zien waren sinds de hoogdagen van The X-Files. Op internet wordt al drie jaar lang hevig gediscussieerd over de betekenis van elk detail en vliegen de theorieën over het eiland, het monster, de mysterieuze nummers in het rond. Maar het succes heeft ook risico’s meegebracht – de tsunami achter de regenboog.

Mysterieus verdwenen kijkers

In de tweede helft van seizoen 2 ging het aantal kijkers in de VS met een vijfde achteruit, ondanks een hele reeks specia- le Lost-producten die op de markt kwamen, zoals een internetspel, een roman ‘geschreven’ door een slachtoffer van de crash en gratis video’s op de website. De cast moest ondertussen vechten tegen de torenhoge verwachtingen van het publiek én tegen de plaatselijke politie: een paar van de acteurs belandden in de cel toen ze dronken achter het stuur waren gekropen, wat in de roddelpers breed uitgesmeerd werd. Maar het was de kritiek die het hardst aankwam. De alom bejubelde serie kreeg in het tweede seizoen tegenwind van kijkers die vonden dat het niveau naar beneden ging. Ook de finale riep protest op omdat ze opnieuw meer vragen dan antwoorden gaf, zelfs al was het einde – de implosie van de bunker en daarna de sprong naar een afgelegen observatiestation waar zowaar de vriendin van Desmond zat – een van die verbluffende momenten waar Lost het patent op heeft.

In het derde seizoen werd het nog erger. Die jaargang is in de VS in twee delen uitgezonden: een eerste blok van 6 afleveringen, daarna 3 maanden pauze, en dan de resterende 16 episodes (VT4 zendt alles in één keer uit). Vooral de eerste 6 afleveringen konden de verwachtingen niet inlossen: na de schitterende opener, die VT4 in mei al heeft getoond en waarin we opeens terechtkomen in het idyllische dorp van ‘The Others’, verzandde de reeks snel in een moeras van nieuwe verhaallijnen. De gevolgen bleven niet uit: de critici en fans morden, de kijkcijfers daalden en Heroes nam de plaats van Lost in als de hippe serie van het moment.

Tijdens ons exclusieve bezoek aan de set kon je de andere kant van het paradijs dan ook voelen. ‘Het is niet gemakkelijk om de kijkers tevreden te houden,’ zegt Damon Lindelof, schrijver en medebedenker van de serie. ‘Soms geraken we zelf gefrustreerd en beslissen we dat het tijd wordt om een nieuw stuk mythologie in het verhaal te gooien. Maar dan zegt het publiek: ‘Het is allemaal veel te verwarrend en te vreemd aan het worden.’ Dus nemen we gas terug. Maar dan krijgen we te horen dat het niet snel genoeg vooruitgaat!’ ‘Het is lastig geweest,’ beaamt Monaghan. ‘Plotseling waren we niet meer de nieuwe, grote hit die overal bejubeld werd en kregen we kritiek, en dat deed pijn.’ Want de acteurs zijn tegelijk de grootste fans. Ze komen bijvoorbeeld speciaal samen om nieuwe afleve- ringen te bekijken – de acteur wiens personage die week centraal staat in de flashbacks speelt gastheer of gastvrouw. ‘Ik heb nog nooit een serie zo trouw en aandachtig bekeken als deze’, zegt Terry O’Quinn (Locke), ‘en ik heb nog nooit zo genoten van een reeks waar ik zo’n grote rol in speelde.’

Zes seizoenen

Dat het tempo in het begin van seizoen 3 wat stokt, heeft twee oorzaken. Ten eerste wilden de schrijvers een aantal nieuwe vragen lanceren om dan in de tweede helft – dat kwalitatief een stuk beter is – antwoorden te geven. Ten tweede zaten de makers met het probleem dat ze niet wisten hoe lang Lost nog zou meegaan, en dus geen duidelijk plan konden opstellen. Toen het verwijt dat de verhalen ‘uitgemolken’ werden steeds luider klonk, trokken ze zender/opdrachtgever ABC aan de mouw. Na maandenlange onderhandelingen konden beide partijen begin mei een akkoord bereiken: Lost gaat nog door tot 2010, en er komen in totaal zes seizoenen, waarvan de laatste drie slechts 16 afleveringen zullen tellen, en geen 22 zoals de eerste drie. Het totale aantal episodes komt zo dicht bij de 100 die bedenkers JJ Abrams en Damon Lindelof altijd hadden vooropgesteld als hun ‘ideaal’. ‘We spelen een schaakspel’, zegt Lindelof. ‘En we weten perfect welke zetten we nog moeten doen. Maar door een eindpunt vast te leggen, geef je de mensen de zekerheid dat we tenminste ergens naartoe gaan.’

Dat een zender vooraf een einddatum vastlegt van een succesvolle serie, en zo dus haar kip met gouden eieren slacht, is een primeur. Lost is dus niet alleen begonnen als een baanbrekende show, de reeks zal ook zo eindigen. De acteurs juichen het akkoord toe, zelfs al betekent het voor hen dat ze hun job verliezen. ‘Als acteur is het belangrijk dat je weet dat je niet tot het einde van je dagen vastzit aan een serie’, zegt Lilly. ‘Zo kun je enthousiast blijven over je rol.’ Daarbij is werkzekerheid op de set van Lost sowieso onbestaande, want zoals in het tweede seizoen duidelijk werd, kan ieder personage plotseling sterven. Maken de acteurs zich zorgen over hun lot? ‘Natuurlijk’, zegt O’Quinn. ‘Want dan zou ik een mooie job verliezen. Ik denk niet dat er iemand op de set rondloopt die onmisbaar is. Als ik zou zeggen dat ze mij niét zouden durven laten sterven, dan zou ik nogal een idioot zijn nietwaar?’

Opge-Lost

Maar vergeet Locke, Jack of Kate. De grote vraag is: Hoe zal Lost eindigen? Zullen we ooit het geheim van het eiland ontdekken? De luiken. De nummers. Het Nederlandse bedrijf dat blijkbaar 25 jaar geleden een psychiatrisch experiment hield op het eiland. De toevallige ontmoetingen tussen alle personages voor de crash. Zullen alle stukjes van de puzzel passen, of zal Lost uit elkaar vallen onder het gewicht van zijn eigen mythologie, zoals Twin Peaks? Voor het antwoord zullen we in ieder geval nog moeten wachten tot 2010, want ook al lossen de schrijvers in het derde seizoen een hoop mysteries op (zoals: Hoe is Locke in een rolstoel terechtgekomen?), de grote ontsluiering komt – misschien tot wanhoop van de fans – pas op het einde. ‘Hoe zouden we nu het centrale mysterie kunnen oplossen zonder de lucht uit de reeks te laten lopen,’ vraagt Lindelof. ‘Kijk maar naar Twin Peaks! Nee, we gaan de serie beëindigen zoals wij dat willen. Of de kijkers het zullen lusten, valt nog af te wachten, maar wij vinden het einde alvast cool, en dat is altijd ons enige criterium geweest. Maar laat ik het zo zeggen: alleen een extreem geschifte persoon zou het kunnen bedenken.’

Ondertussen waarschuwen ze de fans ervoor om niet te proberen ieder detail met elkaar te verbinden. Het was bijvoorbeeld het idee van acteur Adewale Akinnuoye-Agbaje om ‘Scripture’ te schrijven op de stok van zijn personage Eko, niet dat van de schrijvers, dus dat is waarschijnlijk niet zo belangrijk. Hetzelfde voor de crossovers in de flashbacks. Sommige spelen duidelijk een rol, zoals de relatie tussen Jacks vader en Ana Lucia, maar andere – zoals die keer dat de moeder van Kate op Sawyer wachtte in een restaurant – zijn niet meer dan een knipoog naar het publiek. ‘We hebben nooit beloofd dat er één alles overspannende theorie zou zijn’, zegt Lindelof. ‘Je krijgt veel kleine antwoorden onderweg, en uiteindelijk zal je het eiland begrijpen, maar niet alles kan noodzakelijk teruggebracht worden tot één simpele verklaring.’ Tot dan hebben ze maar één boodschap voor alle samenzweringstheoretici: geniet van de trip.

© Newsweek / Vertaling en bewerking: Stefaan Werbrouck

Door Marc Peyser / © Newsweek / Vertaling en bewerking: Stefaan Werbrouck