Wat een selectie voor de competitie in Cannes niet vermag. Op slag krijgen we in België zelfs nog eens een Nederlandse film te zien. Maar hup, hup: die grappen over de geringe aantrekkingskracht van de Nederlandse cinema mag u voor zich houden als Alex van Warmerdam (61) in de buurt is. Niet elke film van de stilist is even wrang, hilarisch en geperfectioneerd als Abel (1986) of De noorderlingen (1992) maar Borgman is er wel weer eentje om in te kaderen.
‘Cannes was krankzinnig’, zegt de regisseur. ‘Het liep eigenlijk allemaal in het honderd maar de Fransen doen dat met een soort allure. We waren twintig minuten te vroeg aan de rode loper en moesten dan maar in de auto wachten. Vervolgens ga je met een veel te grote groep de rode loper op. Iedereen draait maar wat om zich heen, met langs twee kanten fotografen. Kijk naar links en rechts is boos en omgekeerd. Boven aan de trappen overschouwt festivaldirecteur Thierry Frémaux als een soort caesar het geknoei in de arena. Op een gegeven moment gebaart hij dat je de trappen op mag. Hij overlaadt je met complimenten en zegt: ?It’s all ritual.” Het is een bijzondere ervaring. Je staat tegelijk midden in de handeling en erboven. Je wordt een buitenstaander van jezelf.’
Borgman wordt positief onthaald, al weet haast niemand wat te denken van het merkwaardig hoofdpersonage. Is hij een duivel, een engel of gewoon Borgman? ‘Mijn eerste gedachte was om eens een horrorfilm te maken. Maar mij overkwam hetzelfde als The Beatles wanneer ze een Otis Reddingsong wilden maken. Ze eindigen met een heel goed nummer maar Otis Redding kon je het niet noemen. Ik liet de film aan Jan Doense (Nederlandse horrorexpert, nvdr.) zien en het eerste wat hij zei was: “Horrorfans moeten hier niets van hebben. Veel te veel vertelling, veel te weinig horror.” In al mijn films zit enige mate van donkerheid. Volgens mij is Borgman vooral een goede film. Of liever een sterke film want goed is een relatief begrip. De kijker wordt meteen erbij gehouden. ‘Wat is dat? Wie zijn dit? Wat gebeurt er? Ik snap het niet.’ En daar steek je een draad van humor door.’
Volgens Jeroen Perceval schildert Van Warmerdam met mensen. ‘Ik heb niet de neiging om hem tegen te spreken, maar zo voel ik het niet. Ik heb meer het gevoel dat ik de acteurs regisseer.’ Dan wordt hij nog liever een detaillist genoemd. ‘Ik heb daar maar één ding op te zeggen. Je staat daar maar één keer met die camera. Elk shot is een mededeling, een schakel in de vertelling. Dat moet haarfijn zijn. Het kan er in één keer op staan, losjes en grof, maar elke opname moet wél mededelen wat je voor ogen hebt. Een acteur die zijn hoofd moet omdraaien, dat is een klusje. Dat choreografeer ik. Maar alles controleren is onmogelijk. Er zijn voortdurend demonen van buiten die alles proberen te verpesten. Of te verbeteren. Je voelsprieten moeten opstaan. Het moeilijke van film is 52 dagen lang in conditie zijn, geconcentreerd en geïnspireerd. Voor je het weet, sta je op het einde van de dag maar als een amateur te klooien.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
