Ver hoeven de regisseurs het tegenwoordig niet te zoeken. Een Vlaamse rocker, elektrosater, jazzcat en klassieke componist over hun stappen in de wondere wereld der filmmuziek.

Rock : Bert Ostyn

Achtergrond: Frontman van de Gentse rockformatie Absynthe Minded, die in 1999 het daglicht zag. Vorig jaar verscheen hun vierde album Absynthe Minded, waarop de hitsingle Envoi terug te vinden is. Filmwerk: De score van Turquaze, het beloftevolle langspeelfilmdebuut van Turkse Gentenaar Kadir Balci over een migrantenzoon met identiteitsproblemen.

Ostyn: ‘Ik droomde er al lang van om een filmscore te componeren. Het leek me fijn om eens op een totaal andere manier muziek te schrijven. De relatie tussen een componist en een cineast heeft me altijd al geboeid en de samenwerking met Kadir bleek ook uiterst interessant. Met een regisseur of met een band samenwerken: veel verschillen zijn er niet. Ik probeer altijd mijn zin door te drijven. Soms lukt dat, soms niet. Gelukkig ben ik flexibel genoeg om daarmee om te kunnen. Kadir heeft vrij weinig van mijn composities gebruikt. De stukken die hij koos, zitten wel integraal in de film. Hij is erin geslaagd om er nevenpersonages van te maken. Het grootste pluspunt van dit project? Dat ik muziek kon schrijven voor instrumenten waarmee ik anders nooit in aanraking zou komen. Zo componeerde ik klassieke stukken voor het Spiegel String Quartet en schreef ik wereldmuziek met Osama Abdulrasol, een Gentenaar van Iraakse origine die het oosterse snaarinstrument qanûn bespeelt. De cultuurclash speelt een belangrijke rol in de film en ik denk dat ik die gepast heb geaccentueerd door verschillende muziekstijlen in elkaar te laten overvloeien. Ik heb de smaak van de filmmuziek echt helemaal te pakken.’

Favoriete filmscore: Trois couleurs: Bleu, Blanc, Rouge Zbigniew Preisner

‘Een mooi voorbeeld van de band tussen componist en cineast: de bloedbroeders Zbigniew Preisner en Krzysztof Kieslowski, die samen verschillende films maakten. Preisner fungeerde echt als Kieslowski’s verlengstuk. De lijn, de sfeer: alles aan zijn scores klopt.’

Klassiek : Dirk Brossé

Achtergrond: Klassiek geschoold dirigent, componist en trompettist. Componeerde eigen werk, maar ook musicalmuziek. Dirigeerde orkesten over de hele wereld met als jaarlijks hoogtepunt de World Soundtrack Awards. Filmwerk: De scores van onder meer de Urbanushit Koko Flanel, de Louis Paul Boonbewerking Daens, het Spitsbergendrama Licht en de Nederlandse jeugdprent Knetter.

Brossé: ‘Componeren is een levenslange zoektocht. Welke muziek ga ik schrijven? Voor welke bezetting? Wil ik met computers werken? Je kunt écht talloze richtingen uit. Als je voor filmmuziek kiest, is die zoektocht allesbehalve voorbij. Ten eerste moet je letten op het timeframe van het verhaal. Als een scène twee minuten duurt, moet je je ding binnen die twee minuten doen. Daar komt nog eens bij dat je rekening moet houden met dialogen en filminterne geluiden. Dat zijn allemaal zaken die je alleen al doende kunt leren. Al die boeken over het componeren van filmscores, daar heb je niets aan. Iets helemaal anders: veel componisten beschouwen concert- en filmmuziek als twee totaal verschillende zaken, ik niet. Ik wil enkel muziek maken die zowel op het witte doek als op het podium tot haar recht komt. Het creëren van muzikaal behangpapier – banale achtergronddeuntjes als het ware – interesseert me niet. Mijn uitgesproken mening daaromtrent zorgt ervoor dat veel regisseurs geen beroep op me doen. Bovendien zie ik mezelf regelmatig genoodzaakt projecten te weigeren omdat ze tot frustraties zouden leiden. Geloof me: als je zoals ik de wereld hebt rondgetoerd met de fantastische scores van John Williams voor de Star Wars-films, dan weet je dat er niets mis is met een flinke dosis ‘overscoring’ van tijd tot tijd.’

Favoriete filmscore: Schindler’s List John Williams

‘Het spreekt vanzelf dat ik de scores van Bernard Herrmann en Ennio Morricone fantastisch vind. Mijn absolute voorkeur gaat echter uit naar deze samenwerking tussen Williams en Steven Spielberg. Enerzijds gaat het om de perfecte score, je kunt je simpelweg geen betere muziek bij het Holocaustdrama inbeelden. Anderzijds bewijst Williams dat hij het ook zonder toeters of bellen kan.’

Jazz : Jef Neve

Achtergrond: Jazzpianist en componist. Schrijft muziek voor onder meer klassieke bezettingen en big bands. Presenteerde een jazzprogramma op Klara. Imaginary Road, het nieuwste album van het Jef Neve Trio, kwam enkele weken geleden uit. Filmwerk: De scores voor Dagen zonder lief en De Helaasheid der Dingen, de twee recentste films van Vlaams filmtalent Felix van Groeningen.

Neve: ‘Muziek maken in functie van andere kunstvormen is iets dat me al jaren bezighoudt. Zo werkte ik tijdens mijn studiejaren vaak samen met mensen van de woordafdeling. Bovendien leunen jazzharmonieën dicht aan bij die van de componisten van het begin van de 20e eeuw, wier invloed je ook hoort in het werk van bekende filmcomponisten als Danny Elfman. Toch moest ik even slikken toen Felix me vroeg om me over de score van Dagen zonder lief te ontfermen. Ik zat met allerlei vragen: van technische zaken over timingkwesties tot de verhouding tussen beeld en muziek. Aanvankelijk maakte ik muziek die te autonoom was en daardoor het verhaal in de weg stond – een echte beginnersfout. Gelukkig ontstond er tussen Felix en mij een pingpongsamenwerking. Ik componeerde kleine stukjes die hij dan op verschillende scènes uitprobeerde. Daarna gaf hij commentaar en ging ik in mijn studio verder werken. Die aangename wisselwerking zorgde ervoor dat we ter voorbereiding van De Helaasheid der Dingen verschillende routes bestudeerden. We moesten weg van het jazzy elan van Dagen zonder lief, zoveel was duidelijk. Eerst probeerde ik dat door hardrockachtige songs te schrijven, nadien volgde een echt klassieke score. Uiteindelijk zijn we beland bij een combinatie van akoestische piano, strijkers en houtblazers. Die leek het beste te passen bij het volkse element van het verhaal.’

Favoriete filmscore: Babel Gustavo Santaolalla

‘Een waar huzarenstukje omdat de Argentijnse componist erin slaagt de verschillende continenten waarop Iñárritu’s mozaïekverhaal zich afspeelt, te laten doorklinken. En dat zonder te vervallen in een muzikaal allegaartje. De scène waarin een helikopter het Amerikaanse paar komt oppikken: subliem!’

Electronic : Maurice Engelen

Achtergrond: Peetvader van ‘all things electronic’. Oprichter van Antler-Subway, het platenlabel dat medeverantwoordelijk was voor de newbeathype. Met bands Praga Khan en Lords of Acid oogst hij het ene internationale succes na het andere. Filmwerk: Tracks voor onder meer de erotische thriller Basic Instinct, ‘dirty cop’-nachtmerrie Bad Lieutenant en scififlop Virtuosity. Plus: de scores van Vallen en Ben X.

Engelen: ‘Voor mij gaan beeld en muziek hand in hand. Tijdens mijn optredens maak ik altijd gebruik van achtergrondprojecties, en er wordt enorm veel aandacht geschonken aan de kostuums en de decors. Ik sta er ook op dat de videoclips van mijn projecten er fantastisch uitzien. Muziek schrijven voor films voelde dan ook aan als een logische stap in mijn carrière. Het heeft me nog nooit moeite gekost om me in een scenario in te leven. Zelfs als het gaat om een ontzettend vage beschrijving van wat er in een scène gebeurt, kan ik me er wel iets bij inbeelden. Het is nog maar zelden voorgevallen dat een regisseur niet tevreden is met het werk dat ik leverde. Als ik dan toch aanpassingen moet maken, hebben die meestal te maken met montagekeuzes waardoor een scène langer of korter werd. Hoewel ik mijn filmmuziek onderteken met Praga Khan of Lords of Acid, is er een groot verschil met de nummers die ik niet in opdracht maak. De filmcomposities zijn altijd gelinkt met gebeurtenissen in het verhaal, de teksten zijn vaak geschreven vanuit het standpunt van een personage. Mijn ‘eigen’ nummers zijn daarentegen steevast geïnspireerd door het dagelijkse leven, persoonlijke ervaringen en emoties. Als ik die tracks opnieuw hoor, kan ik ze onmiddellijk verbinden met een bepaalde periode uit mijn leven.’

Favoriete filmscore: Strange Days Various Artists

‘Eigenlijk kan ik niet kiezen tussen de soundtracks van Sliver en Strange Days, maar laten we maar voor die laatste gaan omdat het een veel betere film is. Op beide albums staan nummers van ons tussen groepen die ik destijds fantastisch vond zoals Skunk Anansie, Tricky en Massive Attack. Wist je trouwens dat de soundtrack van Sliver een bestseller werd omdat er een nergens anders te vinden nummer van UB40 op stond?’

Door Steven Tuffin

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content