‘DOOR MR. ROBOT BEN IK MEER DAN OOIT EEN ANARCHIST’
Even leek het erop dat hij – met zijn Egyptische roots – zijn hele carrière bijrolletjes als farao en terrorist zou moeten spelen, maar in Mr. Robot toont hij wat hij echt in zijn mars heeft. Golden Globe-winnaar Rami Malek over de meest desoriënterende tv-serie van het moment en zijn eigen paranoia. ‘Sinds Mr. Robot verander ik om de haverklap mijn wachtwoorden.’
‘Our democracy has been hacked’, zo luidt de baseline van Mr. Robot. En dan niet in de eerste plaats door fsociety, het hackerscollectief in de serie, maar wel door het machtshongerige conglomeraat E Corp – kort voor Evil Corp – en gelijkaardige concerns die de maatschappij met hun geld in een wurggreep houden.
De onwaarschijnlijke held van het verhaal: Elliot Alderson (Rami Malek), een sociaal gestoord computergenie dat gebukt gaat onder de psychoses en de morfineverslaving die zijn leven iets draaglijker maakt. Wanneer ene Mr. Robot (Christian Slater) en zijn bende hackers hem willen inschakelen om E Corp ten gronde te richten krijgt zijn leven plots zin. Mr. Robot zegt iets over sociaal isolement, maar draagt ook openlijk een revolutionaire boodschap uit, over een samenleving die kreunt onder de tirannie van het grote geld en de ogenschijnlijk nietige mensen die daartegen in opstand komen.
Niet alleen thematisch steekt de serie met kop en schouders uit boven de stroom van middelmatige Amerikaanse reeksen die ons overspoelt. Er zijn ook de aparte visuele stijl – een afwisselend klinische en grauwe look, met personages die zich vaak aan de rand van het beeldkader bevinden – en de nauwelijks verholen referenties aan onder meer Fight Club, The Matrix en zelfs Dexter. Showrunner Sam Esmail maakte van Mr. Robot een even intrigerende als desoriënterende rollercoaster, waarin je heen en weer geslingerd wordt tussen fascinatie, walging en pure verwondering.
De ster van Mr. Robot is Rami Malek (35). Hij speelde al onbeduidende rolletjes in onder meer The Master van Paul Thomas Anderson, maar werd verder vooral getypecast vanwege zijn Egyptische afkomst. Zo speelde hij in de Night at the Museum-films een farao, en in 24 een zelfmoordterrorist. En hoewel hij zijn onafscheidelijke zwarte hoodie uit de serie voor dit interview heeft ingeruild voor een stijlvol leren jasje, blijft hij een intrigerende verschijning, met zijn van nature licht gebronzeerde huid, zijn diepblauwe ogen en ietwat lijzige stem.
‘Een van de belangrijkste personages in Mr. Robot is deze stad’, zegt Malek terwijl hij door het raam – we zitten op de vijftiende verdieping van het poepchique Edition Hotel aan Madison Square Park – naar de New Yorkse skyline gebaart. ‘Die wolkenkrabbers staan in schril contrast met die nietige mensen die het opnemen tegen krachten die normaal gezien hun petje te boven gaan. New York is een constante dreiging in Mr. Robot, een mastodont die hen lijkt hen te verpletteren.’
En is het gewoon ook een spotgoedkoop decor.
RAMI MALEK:Precies, we hadden massa’s geld kunnen uitgeven aan production designers, maar dat bleek niet nodig. Je hoeft hier maar buiten te stappen en je kunt meteen het ene na het andere prachtige shot maken.
De Freedom Tower, die na de aanslagen van 9/11 in de plaats van de Twin Towers kwam, is in Mr. Robot vaak in de achtergrond te zien. Hoe moeten we dat interpreteren? Als een middenvinger naar terroristen en iedereen die onze vrijheden beknot?
MALEK:Dat zou de achterliggende boodschap kúnnen zijn, al weet ik dat niet zeker. Mr. Robot zit vol dubbele bodems en betekenissen. Daar zorgt Sam Esmail, onze showrunner, wel voor. Sam heeft een geweldige visie, maar hij laat weinig in zijn kaarten kijken, en als acteurs hebben we geen vat op wat hij doet. Als er plotwendingen aankomen, dan hebben we daar vooraf totaal geen idee van. We krijgen enkel onze eigen teksten mee naar huis, zonder dat we zicht hebben op hoe die uiteindelijk in het verhaal zullen passen. Als er zich een twist in het verhaal aandient, zijn we dus evenzeer van onze melk als de kijkers.
Edward Snowden, toch een beetje de échte Mr. Robot, is een grote fan van de serie. Dat moet toch iets doen met een mens.
MALEK: Hij heeft de serie gedownload en bekeken in zijn schuiloord in Rusland. Dat is toch wel een soort van erkenning. Het schijnt dat hij een aardig mondje kan meepraten over coding. (lacht)
Snowdens interesse hoeft niet te verbazen. Weinig Amerikaanse series flirten zo openlijk met rebellie, met opstand tegen de powers that be en alles wat verkeerd loopt in deze wereld als Mr. Robot.
MALEK:Mr. Robot gaat voor een groot deel over de illúsie van controle die overheden en grote ondernemingen hebben, en over op het eerste gezicht onbeduidende mensen die daartegen rebelleren, die voor een ideaal vechten en de wereld opnieuw vorm willen geven. Er hangt altijd revolutie in de lucht in Mr. Robot.
Jij en showrunner Sam Esmail hebben Egyptische roots. Komt het revolutionaire karakter van Mr. Robot voor een deel voort uit de Arabische Lente van 2011?
MALEK: De Arabische Lente was voor ons allebei een enorme inspiratiebron. Er zijn momenten in het tweede seizoen…
MALEK STOPT EVEN en kijkt schichtig naar de medewerkster van zender USA Network, die er nauwlettend op toeziet dat hij niet te veel details over het nieuwe seizoen prijsgeeft. ‘Breng ik mijn carrière hier in gevaar?’ lacht hij. De dame schudt het hoofd.
MALEK: Goed dan. Er zijn momenten in het tweede seizoen waar de link met die gebeurtenissen heel snel gelegd is. Ook in Egypte was het aanvankelijk slechts een handvol mensen dat de massa op sleeptouw nam.
Schuilt er een revolutionair, een anarchist in jou?
MALEK: Ik ben meer dan ooit een anarchist. Mr. Robot heeft mijn kijk op de wereld veranderd, en dat is blijkbaar ook bij veel kijkers het geval. Ik heb het gevoel dat ik onze maatschappij op een andere manier waarneem, dat ik me anders opstel tegenover zaken waar ik vroeger minder bij stilstond, zoals ongelijkheid. Ik ben sociaal bewuster geworden. Dat betekent niet dat ik, zoals het hackerscollectief in de serie, verandering nastreef door dingen plat te leggen, maar ik ben blij dat ik, op mijn leeftijd, mijn steentje ertoe kan bijdragen om mensen ten minste aan het denken te zetten. De meeste acteurs tonen pas engagement wanneer ze een stuk in de zestig zijn.
Een serie die het openlijk opneemt tegen de gevestigde orde, dat lijkt toch een beetje staatsgevaarlijk. Hoe moeilijk was het om Mr. Robot van de grond te krijgen?
MALEK: Ik geef toe: toen ik het verhaal voor de eerste keer las, dacht ik nooit dat de serie er zou komen. Een pilotaflevering zou er wel in zitten, maar meer niet (lacht). Mr. Robot hekelt het klassensysteem dat ook in het Westen aan het ontstaan is, de kracht van het kapitaal tegenover het doorzettingsvermogen van de kleine man. Het gaat over mensen die geen enkele voeling met de maatschappij meer hebben. Dat is al decennialang een item in films en literatuur, maar in Mr. Robot is die strijd voor het eerst ondubbelzinnig verankerd in een tv-serie. Ik ben blij dat USA Network vol voor Mr. Robot is gegaan, want het opent mogelijkheden. Meer zenders zullen verhalen willen brengen die mensen zullen doen nadenken over hoe onze samenleving in elkaar zit. Dat is een goede zaak.
Vandaag zit je hier met een brede glimlach op je gezicht. Dat doet Elliot Alderson in de serie nooit, of toch niet in het eerste seizoen.
MALEK:(lacht) Wees gerust, ik zal wel degelijk lachen in seizoen twee.
Ik bedoel maar: word je niet een beetje mistroostig als je elke dag in de huid van een jongen met psychische problemen en een morfineverslaving moet kruipen?
MALEK:(lacht) In het begin was dat niet evident. Toen ik de dag nadat ik mijn Golden Globe had gewonnen te gast was in een tv-show, fluisterde mijn agent me vooraf in: ‘Vergeet niet te lachen.’ Blijkbaar was dat in die periode nodig. Zo diep zat ik nog in mijn rol. (schatert het uit) Dit ben ik, ik lach veel en graag. Maar als je maandenlang iemand moet spelen die worstelt met zichzelf en met de wereld rondom hem, dan gaat dat niet in je koude kleren zitten.
In de pilotaflevering zit een scène – die nadat ik Mr. Robot, het personage van Christian Slater, voor het eerst heb gesproken, op het reuzenrad op Coney Island – waarin ik op de tonen van Neil Diamonds If You Go Away door een voetgangerstunnel wandel en een soort verlossende grijns op mijn gezicht krijg. Tijdens die opnames heb ik me moeten inhouden om niet écht in lachen uit te barsten. Anders zou Sam Esmail me vermoord hebben, denk ik.
Esmail had je naar verluidt wel gewaarschuwd dat het niet gemakkelijk zou worden.
MALEK: Ik wist waar ik aan begon, ja. Elliot, mijn personage, gaat gebukt onder de psychoses, en leidt een heel droevig, miserabel en afstompend bestaan. Hij vertoeft constant in de duisternis, en hij staat er voor het grootste deel alleen voor. Tot Mr. Robot in zijn leven komt, natuurlijk.
Op den duur zou je zelf wel een therapeut kunnen gebruiken.
MALEK: O, maar ik word voor de serie wel degelijk begeleid door een therapeut. Enerzijds om meer grip te krijgen op Elliot, om te kunnen inschatten hoe iemand met een dergelijke aandoening op bepaalde situaties reageert. Anderzijds heb ik ook mezelf beter leren kennen. Sinds Mr. Robot ga ik zelfs weer vaker bij mijn eigen therapeut langs. (lacht)
Een van de boodschappen die Mr. Robot meegeeft, is dat je op het internet nergens veilig bent. Is je Facebookaccount wel goed beveiligd?
MALEK: O ja. Mr. Robot heeft me compleet paranoïde gemaakt. (lacht) Ik verander mijn wachtwoorden om de haverklap en tegelijk ben ik heel goed geworden in het raden van andermans wachtwoorden. Misschien loopt daarbuiten wel een hacker rond die in zichzelf denkt: ‘Die Malek vindt van zichzelf misschien dat hij een hacker kan spélen, maar ik zal eens laten zien wie de baas is.’ (lacht) Dus plaats ik zo weinig mogelijk informatie over mezelf online en ben ik extra voorzichtig.
Kenners zeggen dat de hackscènes in Mr. Robot behoorlijk realistisch zijn. Ben je ondertussen zelf al een geduchte hacker geworden?
MALEK: Niemand hoeft voor zijn accounts te vrezen, echt niet. (lacht) Voor die specifieke scènes laat Sam niets aan het toeval over. We worden bijgestaan door een legertje consultants die precies weten wat kan en wat niet. We gebruiken bovendien geen green screen of een hand double. Alles wat op mijn scherm verschijnt, tik ik ook echt in. Makkelijk is dat niet. Soms vergeet ik gewoon mijn tekst omdat ik me zo hard moet concentreren op mijn klavier.
De laatste afleveringen van het eerste seizoen hebben niet alleen de kijkers maar ook de personages door elkaar geschud. Wat mogen we van seizoen twee verwachten?
MALEK: Ze moeten nu afrekenen met de fall-out, de gevolgen van hun acties. Het verhaal is uitgediept, de motivatie van de personages om de gevestigde orde te veranderen wordt duidelijker. Ik ben alvast benieuwd naar wat Sam ervan heeft gemaakt. (lacht)
MR. ROBOT – SEIZOEN 2
Vanaf 20/7 via Telenet Play More.
door Joost Devriesere
‘Edward Snowden, die naar het schijnt een aardig mondje kan meepraten over coding, heeft Mr. Robot bekeken in zijn schuiloord in Rusland. Dat is toch wel een soort van erkenning.’ Rami Malek
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier