PLATO IN DE MULTIPLEX – Filosofen hebben lang getwijfeld aan het ‘artistieke potentieel’ van film. Dat hun scepticisme wegebt, lees je in dit nieuwe boek, waarin je vanuit film doorheen de filosofie gegidst wordt.
Onder redactie van Pieter d’Hoine enBart Engelen
Pelckmans-Klement, 287 blz., euro22,50.
Zoals in Denkbeelden wordt aangestipt, is er dankzij de Angelsaksische academische wereld sinds de jaren 90 meer interesse om via een populair medium zoals film een breed publiek met grote filosofische problemen of thema’s te laten kennismaken.
Dat is ook het uitgangspunt van dit boek, dat de ‘eerste Nederlandstalige inleiding tot de filosofie’ aan de hand van Hollywoodfilms en het werk van Europese filmauteurs wil zijn. Deze bundel bevat een tiental bijdragen van filosofen en onderzoekers uit Vlaanderen en Nederland en is een initiatief van twee jonge filosofen van het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte aan de Katholieke Universiteit Leuven.
Die universitaire stempel is duidelijk merkbaar in het academische gehalte van dit dialectisch opgebouwde boek. Een blik op titels van de hoofdstukken zegt genoeg: ‘Wanneer benik mezelf? Over bewustzijn, authenticiteit en existentiefilosofie.’ Of: ‘Hoe universeel is rationaliteit? Over taal, cultuur en hermeneutiek.’
Terwijl een uitgave als Ann Meskens’ Tati taalvrolijk én origineel op die voorliefde voor film en de wijsbegeerte ingaat en de VUB u in het recente Reflecties. Film als filosofie via gesprekken met hedendaagse filosofen over hun favoriete film op een soms verrassende trip over het denken rond filmbeelden meeneemt, kiest men in dit compendium voor een pragmatische aanpak. Anders gezegd: soms waant u zich in een aula voor de doorwrochte lezing van een hoogleraar. Zo wordt in een stuk over de moraal het kantianisme en het utilitarisme uitgelegd met de hulp van Woody Allens Crimes and Misdemeanors. Het boek wil ‘een min of meer representatief staal van het filosofische onderzoek van vandaag bieden’ en omwille van die sterk didactische aanpak blijft het vaak in het vakdomein hangen.
Maar niet altijd. In een boeiende bijdrage over de dood kan bijvoorbeeld geswitcht worden van Disneys Cool Runnings en Jarmusch’ Dead Man naar Greenaways A Zed & Two Noughts. En elders worden Wolfgang Beckers Good Bye Lenin en Tim Burtons Big Fish aangehaald om tot een leerzame bespiegeling over geluk, leugen en de verhouding van filosofie met verhalen te komen . Dan bereikt Denkbeelden wel zijn uitdagende potentieel: een vurige brug slaan – ondanks de paradox – tussen film (illusie) en filosofie (strikte rationaliteit).
Luc Joris
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier