Steven Spielbergs Holocaustdrama Schindler’s List ziet er op blu-ray schitterender uit dan ooit, maar is dat wel koosjer?
Twintig jaar geleden is het inmiddels dat Schindler’s List in de zalen kwam. Naar aanleiding van die verjaardag en het blu-raydebuut van Spielbergs Holocaustdrama heeft Universal kosten noch moeite gespaard. De Hollywoodmeester overzag zelf de restauratie van het originele 35 millimeternegatief en de geluidstransfer, waardoor de zwart-witcinematografie van Janusz Kaminski er nog spookachtiger uitziet en elke fluistering en kreet nog meer door merg en been snijdt.
Nooit eerder oogde de Holocaust dan ook zo akelig ‘perfect’ en de manier waarop Spielberg het op feiten gebaseerde verhaal brengt van de Oostenrijkse entrepreneur Oskar Schindler die 1100 Joden van een gewisse dood wist te redden is nooit minder dan briljant. Aan hartverscheurende scènes is er bijgevolg geen gebrek, zoals die ene close-up van dat bibberende jongetje dat in een beerput aan de nazibeulen tracht te ontsnappen. Of probeer het maar eens droog te houden wanneer Spielberg tijdens de raid op het getto van Krakau plots een meisje met een rood jurkje laat opdraven, samen met een koppel brandende kaarsen het enige stukje kleur dat in dit met zeven Oscars bekroonde meesterwerk te detecteren valt.
Zowel visueel als dramatisch zet Spielberg de hoop en de horreurs van de Schindler-Joden met zoveel metier in beeld dat meteen na de release al de vraag rees in hoeverre je de gruwel van de Holocaust kunt esthetiseren en sentimentaliseren. Voor Stanley Kubrick, nochtans een vriend van Spielberg, was Schindler’s List alvast het bewijs dat het ultieme kwaad niet door het medium film kon worden gedragen, waarop hij afzag van zijn plannen om zelf ook een drama over de Jodenvervolging te maken. Ook Claude Lanzmann, regisseur van de ultieme Holocaustdocumentaire Shoah (1985), spaarde zijn kritiek niet door de film af te doen als ‘een kitscherig melodrama’ en een ‘vervorming van de feiten’.
Over die verpletterende verantwoordelijkheid ten aanzien van de geschiedenis zei Spielberg onlangs nog: ‘Ik had tien jaar nodig om samen met Steven Zaillian het script te schrijven en ik had evenveel tijd nodig om de moed te verzamelen om de film te maken. Ik had Schindler’s List onmogelijk kunnen draaien na E. T. (1982). Ik had er de middelen en de maturiteit niet voor. Pas toen ik naar Polen reisde, met overlevenden sprak en filmde in al die authentieke locaties drong het volledig tot me door dat ik het, als Jood, wellicht geen vijf minuten had overleefd. Dat diepe besef heeft mijn leven ingrijpend veranderd.’
Na de film richtte Spielberg, die negen maanden voor de release van Schindler’s List nog een megakaskraker had gescoord met het dinosaurussenavontuur Jurassic Park (1993), de Shoah Foundation op, een non-profitorganisatie die getuigenissen over de Holocaust verzamelt. Aan Spielbergs oprechte intenties kun je dan ook bezwaarlijk twijfelen en al helemaal niet aan zijn capaciteiten om uit de geschiedenisboeken – zie ook zijn recente Lincoln-biopic – superieure Hollywoodcinema te puren. Of zoals zijn criticaster Michael Haneke het sussend samenvatte: ‘Spielberg bedoelde het goed, het was alleen een beetje dom.’
SCHINDLER’S LIST 20TH ANNIVERSARY EDITION*****
STEVEN SPIELBERG
VS, 1993
UNIVERSAL /
BLU-RAY
DAVE MESTDACH
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
