GEEN BABBELBOX. Kutlug Ataman, twee jaar geleden op de shortlist voor de Turner Prize, laat kleurrijke karakters erop los kwebbelen in het MUHKA.

De-Regulation with the work of Kutlug Ataman

MUHKA

LEUVENSTRAAT 32 IN ANTWERPEN, TOT 28 MEI. WWW.MUHKA.BE

De Turkse cineast Kutlug Ataman (45) omschrijft zijn tentoonstelling in het Muhka als volgt: ‘ An artist that is not an artist, working together with a curator that is not a curator, presenting in a museum that is not a museum.‘ Klinkt ingewikkelder dan het is, maar dat komt omdat De-Regulation iets anders poogt te zijn dan een lading kunst met een gladde strik rond. Zo staan er naast de zes video-installaties van Ataman ook foto’s, affiches en muurteksten op het programma. De context moet vragen doen rijzen en zorgen voor een beter begrip van Istanboel en Atamans werk. De omkadering is samengesteld door Irit Rogoff van het Londense Goldsmith College. Haar aandeel werkt tot op zekere hoogte, al schetst Ataman in zijn eentje een beeld dat veel indringender is en waardoor de omkadering wat aan kracht inboet. Hoewel Ataman zichzelf niet als kunstenaar beschouwt (maar wel continu tentoonstelt in musea en galeries) levert hij beelden waar je niet van terug hebt. ‘ I don’t make documentaries. I make extremely objective pieces about very subjective people‘, zegt hij zelf. De personages die in zijn minifilms voor de lens verschijnen, zijn doorgaans niet wat je noemt klassieke burgertypes met nine to five-jobs. Soms zijn het dorpelingen die geloven dat ze gereïncarneerd zijn, soms zijn het transseksuelen, prostituees of politieke activisten, maar allemaal kwebbelen ze naar de camera alsof ze nooit iets anders deden. Hun verhalen balanceren op de grens tussen fictie en werkelijkheid, tussen een erg persoonlijk relaas en een uiteenzetting met maatschappelijke implicaties. Waar of niet, Ataman presenteert in ieder geval uit de kluiten gewassen installaties waaruit een hypnotiserend gekakel opstijgt, en waaruit een weloverwogen benadering van het beeld spreekt. Zijn stijl is documentair maar niet emotieloos, en opvallend nuchter maar niet saai of verstoken van fantasie. Zo is er Twelve, een door het Muhka aangekochte installatie met videoportretten van mensen die geloven dat ze de reïncarnatie zijn van iemand die nog niet zolang geleden gestorven is. De pratende acteurs hangen door elkaar in een donkere ruimte, goed voor een stevige impressie van het mensdom tussen hoop en vrees. Martin isAsleep bestaat uit een microscopische projectie van een slapende man op een klein bedje: ontwapenend, verrassend en allesbehalve een product van een niet-artistieke ziel. In Never my soul maakt Ataman een weinig verhullende omzwerving door het prostitutiemilieu, en in Women who wear wigs brengen vrouwen op vier schermen tegelijk verslag uit van hun leven en waarom daar een pruik bij hoort. Het geheel houdt moeiteloos stand, hoewel sommige details – zoals de fotoreeks Visual Essay Istanboel van Stefan Roemer – iets te nadrukkelijk didactisch hangen te wezen.

Els Fiers